De ziel is een ‘gevoelig instrument waarmee we betekenis zoeken, vinden en aflezen. Vanwege deze gevoeligheid is de ziel gemakkelijk beïnvloedbaar en soms de weg kwijt. En er zijn vele kapers op de kust om de ziel te manipuleren; we moeten oppassen voor ‘zielzuigers’.’ – Duidelijke taal van filosoof en theoloog Govert Buijs in zijn online-college Eerherstel voor de ziel. Hij zegt ook ‘dat de ziel ons is gegeven als zeer persoonlijk oriëntatieorgaan in een verwarrende wereld, en waar we goed voor moeten zorgen.’ De ziel ontsluierd, althans, herontdekt.
Prof. dr. Govert Buijs, verbonden aan de Faculteit der Wijsbegeerte van de Vrije Universiteit Amsterdam, nu afdeling Filosofie bij Geesteswetenschappen, gaf een online-college met als thema Eerherstel voor de ziel. Hij schrijft een boek over dit onderwerp dat november 2021 onder dezelfde titel verschijnt.
‘De versluiering van de ziel begon met het centraal stellen van de ratio, door de filosoof Descartes. De moderne psychologie versmalde de ziel tot psyche. De breinwetenschap ging nog een stap verder en verlaagde spiritualiteit en emoties tot het resultaat van chemische hersenprocessen. In veel kerken werd het oude spreken over de ziel afgedankt als Grieks dualisme, met een onterechte scheiding tussen lichaam en ziel.’
Bovenstaand citaat is van redacteur Erdee Media groep, Huib de Vries, in het RD. Hij schrijft over De herontdekking van de ziel, en verwijst onder meer naar Buijs. Volgens Buijs kan je alles rationeel en materieel willen verklaren, maar laat de wijze waarop we het leven ervaren zich niet verdringen:
‘De afwijzing van religie ging samen met de opkomst van ideologieën als nieuwe zielsfenomenen. In de jaren 80 van de vorige eeuw kwam de New-Agebeweging op. Nu neemt ook binnen de kerk de aandacht voor spiritualiteit weer toe. De mens hééft een innerlijk met existentiële vragen en zoekt naar zin en betekenis. Dat is voor mij het essentiële van de ziel.’
Buijs kan zich, aldus De Vries, niet vinden in de opvatting dat het ontstaan van de mens door evolutie de ziel buitenspel zet. Waar in dat evolutionaire proces de ziel ontstond, vindt hij niet relevant:
‘Het gaat erom dat de mens ergens in dat traject een existentiële dimensie ontwikkelde die hem bewust maakt van een Partner die hem innerlijk aanspreekt. Kennelijk is Iemand of Iets op metafysische wijze bezig geweest om voor zichzelf een partner in het leven te roepen.’
De ziel is ons gegeven als zeer persoonlijk oriëntatieorgaan in een verwarrende wereld, zegt Buijs, en we moeten er goed voor zorgen. We worden volgens de filosoof en theoloog niet alleen heen en weer getrokken door zaken van buitenaf, maar ook door innerlijke stemmen. Echter, door de gevoeligheid van de ziel zijn er veel kapers op de kust om haar te manipuleren:
‘Let op de wereld van de M: Macht, waar de politiek of de natie onze ziel wil hebben; de Markt, die onze hebzucht aanwakkert; Media, die ons zelfbeeld aan anderen leren spiegelen; en de Medische wereld, die gezondheid belooft.’ Op zichzelf allemaal niet verkeerd; maar de wereld van de M heeft de neiging constant te ontsporen en de ziel in bezit te nemen.’
De Bijbel kunnen we zien als oefenboek waarmee we de ziel kunnen opporren. Buijs doelt daarmee op het herkennen van verschillende troostgestalten, zoals de liefde van anderen, de natuur, schoonheid en kunst, wendingen in ons leven of nieuwe gemeenschapsvormen. Achter deze troostgestalten zit de verborgen bron van zegen, zegt hij. Die bron is God, de altijd meereizende, troostende en corrigerende God.
‘In deze wereld verschijnt er een nieuwe taal: ‘vriendschap’, ‘partner’, ‘verbond’. Dit zijn allemaal zegenwoorden. Het strookt ook met een universele ervaring: de ziel groeit niet door onderdrukking, maar door de ervaring gezien, gewaardeerd en erkend te worden.’
Zie:
* Online-college Eerherstel voor de ziel (YouTube, 15 februari 2021)
* De herontdekking van de ziel (Huib de Vries, RD, 23 maart 2021)
* Prof. Govert Buijs: Bijbel oefenboek voor de ziel (RD, 29 januari 2021)
Eerherstel voor de ziel | Govert Buijs | November 2021 | ISBN 9789024432639 | 192 blz. | € 20,00
Beeld: Gerhard G. (Pixabay)
GODEN EN MENSEN 
De psyche kan ideeën omvatten. Daardoor valt het denken altijd in tweeën uiteen: de psyche en de gedachte. Of, zo je wilt, de denker en de gedachte. Dit kennen en doen we allemaal en is niet zo de moeite waard om er veel aandacht aan te besteden.
De ziel maakt deel uit van de wereldziel maar is daar op zich onwetend van. Daarom kan de ziel naar binnen keren. En trachten bewust te worden wat er aan de psyche vooraf gaat. Dat is nog niet zo eenvoudig, want daar treft de ziel slechts de geest-stilte aan. Voor veel mensen is deze geest-stilte zelfs beangstigend omdat het nergens steun vind. Mensen willen steun zoeken in het kenbare. (De ideeën, dat wat vorm heeft)
De ziel moet dus zoeken naar dat wat geen kennis is of heeft. Waarmee het dus eigenlijk juist tegengesteld is aan de psyche. Wat niet wil zeggen dat er iets mis is met de psyche, denk dat niet.
(Lees ook de hiërarchie van Jan.)
De ziel moet afstand doen van alles wat kennis draagt, laat het kennis dragen maar aan de psyche over, ik denk dat ik het zo het beste uitdruk. Zo wekken we het innerlijke schouwen en getuige-zijn op vanuit die geest-stilte. De psyche mag er dan naderhand weer over na denken wat hij allemaal aanschouwt heeft in de geest-stilte.
In het leren van schouwen treedt -mits de psyche bereid is terug te treden- uiteindelijk een één-punts samenkomen op welke niet van de mens zelf uitgaat. Het is het punt waaruit alles emaneert, wat niet geest is, geen vorm of plaats heeft en waar van uit de ziel lering kan ondergaan zonder dat er een leraar-leerling relatie is.
LikeGeliked door 1 persoon
@Armand, jij hebt het in je reactie over de menselijke geest. Staat ook in dit blog: de moderne psychologie versmalde de menselijke ziel tot psyche. Dat doe jij hier ook. De ziel is echt iets anders. Lees bij godenenmensen ook andere blogs over de ziel, dan krijg je meer inzicht.
LikeLike
De ziel is de levensgeest van de levende organische wezens. Door een complex samenspel van ieder deel van het levend wezen ontstaat een werkend geheel. De prikkels die we opnemen worden doorgestuurd naar de hersenen. Die verwerken de prikkels en doordoor worden onze handelingen aangestuurd. Als delen van het organisch geheel (meer specifiek de mens) uitvallen, verarmt de levensgeest en uiteindelijk sterft de mens en valt de levensgeest = de ziel, weg.
LikeLike
De ziel.
De theosofen leren dat het word “ziel” hetzelfde is als een “drager”. Een drager zoals bedoeld met een “voertuig” dat bijvoorbeeld een “mens” draagt. Volgens deze opvatting is het biologische lichaam ook als een drager op te vatten: een lichaam is dan in feite ook een ziel.
Als we dit nader beschouwen, dan kan men een voorstelling maken van meerdere “dragers” die elkaar dragen. Als eenvoudig voorbeeld: een trein als voertuig om een container te dragen, en die container draagt een auto, die auto draagt een menselijk lichaam, een menselijk lichaam draagt een “ziel” (ook een drager maar dan van meer etherische aard dan het biologische lichaam) en die ziel draagt dan de “geest”.
Dit is op eenvoudige wijze een voorstelling van een hiërarchie van elkaar dragende “voertuigen” of “lichamen” of “zielen”.
Dat is dan een bepaald aspect van de leer der hiërarchieën.
In diverse culturen komt dit voor in verschillende samengesteldheden en aantallen.
Bij de christenen zoals algemeen bekend de indeling lichaam-ziel-geest.
Bij de Joden zie
https://mens-en-samenleving.infonu.nl/religie/155165-kabbala-de-tanya-goddelijke-ziel-van-de-jood.html
Citaat:
De ziel bestaat uit vijf niveaus: nefesh, roeach, neshama, chaya en jechida. De eerste drie behoren tot de lagere niveaus van
de ziel die duidelijker in het lichaam aanwezig zijn. Individuen verschillen op het niveau van neshama (intellect: perceptie,
wijsheid, kennis, begrip), roeach (emoties: liefhebben, medelijden, etc.) en nefesh (actieve krachten: doen, spreken en denken).
En bij de boeddhisten, atman (geest-zelf) buddhi(wijsheid) manas(denkvermogen) kama(begeerte) prana(levensenergie) ligua sarira(vormlichaam) en sthula sarira (grofstoffelijk lichaam)
In het occultisme stelt men dat een mens door training het bewustzijn kan concentreren en kan reizen door verschillende zijnsgebieden bijvoorbeeld astrale reizen (met het de astrale ziel of astraal lichaam)
In het oude Egypte was de mens samengesteld uit zeer vele zielen/lichamen. Bij de dood, vallen die allemaal uiteen. Voor de troon van Osiris in de onderwereld werd de ziel gewogen door Maät met een weegschaal, zoals door Rome en onze cultuur ove genomen is met vrouwe Justitia. Als de ziel niets weegt ging die naar god. Maar mocht er een van de lichamen aanwezig zijn, dan werd die opgevreten door de hellehond.
Dit kan je symbolisch zien, dat de mens geen echte essentie ist. De mens is een samengesteld wezen van vele samenwerkende lichamen/zielen. De diepste essentie van god is de volle-leegte onbegrijpelijk voor het denkende deel van de mens (manas of denklichaam). Dat is eeuwig en is de hoogste drager van alle daarvan geemaneerde lichamen. Als zodanig zijn wij allen “kinderen van god”
Ik begon met het voorbeeld van de trein en de container en de auto: van grof en zwaar naar steeds lichter. Maar eigenlijk is het omgekeerd: het gaat van ijl naar grof. Het ijlste is leegte (sunyata).
Zo kan je komen op een andere uitleg van het woord “ziel”: de lege binnenkant in het centrum. En dat is waar het om draait. Zonder die leegte is er geen “bezieling”. Neem de ziel van de loop van een geweer: dat is ook leeg. Zonder die leegte is het geweer nutteloos. Men heeft huizen met ramen en deuren en een lege binnenkant, zegt de Tao Teh Tsjing Die leegtes zorgen dat het huis gebruikt kan worden. De spken van een wiel draaien om de naaf, zionder de leegte van de naaf is het wiel waardeloos. Erg mooi dat Taoïsme.
Groetjes van Jan, een tijdelijk fenomeen van lichamen zonder echte essentie, maar wel de mogelijkheid om goddelijkheid tot uitdrukking te brengen: nietsheid. sunyata.
LikeLike
De ziel is misschien wel het moeilijkste te begrijpen van alles. Met het ene been staat de ziel in deze wereld en neemt deel aan deze wereld. Met het andere been staat de ziel in dat wat zichzelf waar kan nemen en daarmee in zichzelf is, het waarnemen zelf. Met het ene been is de ziel deelachtig aan het individuele waarnemen, met het andere been is het deelachtig aan wat we de wereldziel zouden kunnen noemen en kan daar ook contact mee hebben. Rare jongens, die zielen.
LikeGeliked door 2 people