De tentoonstelling Kabbala, over de mystieke traditie van het jodendom, is werkelijk prachtig opgebouwd, met bijzondere boekwerken, kunstwerken en video’s. Plus heldere informatie. In twee zalen van het Joods Historisch Museum in Amsterdam. Voor je het weet ben je twee uur verder en vraag je je af waarom kabbala zich niet eerder zo schitterend en toegankelijk liet zien. Een imponerende tentoonstelling die ‘de vele aspecten van kabbala toont in onverwachte combinaties van eeuwenoude objecten en moderne kunstwerken’.

‘Kabbala staat voor een eeuwenoude, joodse mystieke leer, die oorspronkelijk geheim was en uitsluitend met ingewijden werd gedeeld. Kabbala is onlosmakelijk verbonden met de joodse religie.’ (JHM)

Het boek van de Schepping (Sefer Yetsira) – is er te zien (11e eeuw). Door een anonieme Italiaanse kopiist met inkt op perkament geschreven en in bruikleen geschonken door de Biblioteca Apostolica Vaticana. Het is een van de fundamentele werken van kabbala. Het wordt ‘volgens de meeste geleerden’ zelfs aan aartsvader Abraham toegeschreven, en zou de essentie van kabbala bevatten, ‘de geheime leer der joden’.* Het is gebaseerd op de geheime leer van de kosmogonie, over het ontstaan van het heelal, en de kosmologie, dat zich bezighoudt met de oorsprong en de evolutie van het heelal. De Sefer Yetsira is waarschijnlijk in de tweede of derde eeuw samengesteld.
(* In: Het boek der Schepping, Rabbī ʿAqīvaʾ ben Yōse, 2001, 1^e druk)

‘De tentoonstelling start met een ‘decompressieruimte’, waar bezoekers vanuit de vertrouwde, alledaagse wereld overgaan naar de onbekende wereld van kabbala. Werken van kunstenaars als Barnett Newman, R.B. Kitaj, Marc Chagall en Anselm Kiefer tonen hoe kabbala hen inspireerde.’ (JHW)

Kabbala zou als gids bedoeld zijn voor degenen die de bron van hun ziel willen bereiken, en wordt gezien als mystieke kennis, ‘verborgen wijsheid’, binnen het jodendom. Het is de studie van goddelijke inspiratie en profetie en wordt een weg genoemd om God te benaderen en Hem trouw te blijven. Het gaat kabbala ook om ‘Gods uniciteit, Voorzienigheid en wereldleiding’, en hoe de mens de wereld kan verbeteren door de geboden en verboden uit de Tora na te leven.

‘Kabbala betekent letterlijk ‘ontvangst’ en gaat ervan uit dat er ‘oerkennis’ bestaat over God, de schepping en over het functioneren van mensen. Vanaf de 20e eeuw bereikte kabbala een steeds breder publiek en werd ook een bron van inspiratie voor kunstenaars, schrijvers, filmmakers en hedendaagse pop-iconen, joods en niet-joods.’ (JHM)

Juliaan van Acker, emeritus hoogleraar orthopedagogiek aan de Radbouduniversiteit Nijmegen noemde kabbala in 2017 meer dan ooit noodzakelijk: ‘De joodse mystiek biedt de diamanten die het leven op deze aarde draaglijk kunnen maken’.

‘Joodse denkers en talmudexegeten zoeken al meer dan duizend jaar naar de antwoorden op essentiële vragen over de zin van het leven. Dat heeft geleid tot kabbala, een Joodse mystiek die zich onderscheidt van een christelijke mystiek doordat het geen vorm is van extase, maar een intellectueel en karaktervormend proces’. (Van Acker)

Kabbala – de kunst van de joodse mystiek | Joods Historisch Museum | Nog tot 25 augustus 2019 | Nieuwe Amstelstraat 1 | 1011 PL Amsterdam

Gerelateerd: Kabbala als leidraad voor spirituele zelfontplooiing

Zondag 26 mei organiseert het JHM in samenwerking met de Joodse Gemeente Amsterdam het symposium De rol van kabbala in de religieuze wereld. Tijdens dit symposium vertellen drie experts over de rol van de kabbala in hun gemeenschap. Rabbijn Akiva Cammisar, Chabad Amsterdam, belicht de chassidische kant, Rabbijn Benjamin Homburger uit Bne Brak (Israël), vertegenwoordigt de Asjkenaziem en Rabbijn Joseph Serfaty van de Portugees-Israëlitische Gemeente de Sefardiem.

Foto: Metratron | Leo Villareal | New York, 2002 | Gloeilampen, plexiglas, elektrische hardware | Te zien bij Kabbala (op video) | ‘De vorm van dit lichtsculptuur is geïnspireerd op een geometrisch patroon uit de oudheid, ook wel de ‘kubus van Metratron’ genoemd. Volgens sommigen zou het een blauwdruk van het universum zijn.’ (JHW) – (Foto: PD)