UITGELICHT – De poëzie van de dertiende-eeuwse Perzische dichter Rumi staat in de traditie van het soefisme, de mystieke kant van de islam. Volgens auteur Naeeda Aurangzeb is Rumi ook een van de belangrijkste theologen van zijn tijd, en 750 jaar na zijn dood nog altijd geliefd. ‘In zijn huis is iedereen welkom’. – Opmerkelijk is dat de moslim Rumi, om succes te hebben in het Westen, werd gepresenteerd als humanist… met als reden, volgens Rumikenner Ashgar Seyed-Ghorab, dat ‘iedereen zich zo herkent in zijn woorden’.

‘When you do things from your soul, you feel a river moving in you, a joy’
_(Rumi)

Lezen we een humanist anders dan een moslim? Blijkbaar. Intussen wordt de wereldwijd populaire Rumi ‘van Turkije tot Afghanistan beschouwd als dichter des vaderlands’.

‘Rumi werd in 1207 geboren in Balch, in het huidige Afghanistan. Hij groeide op in een religieus islamitisch gezin en hij werd een van de belangrijkste theologen van zijn tijd. “In de Engelse vertalingen van zijn werk zijn alle verwijzingen naar zijn moslimachtergrond weggelaten”, zegt de hoogleraar [Seyed-Ghorab]. “Rumi wordt gepresenteerd als humanist. Voor het succes van zijn werk in het Westen werkt dat goed, iedereen kan zich zo herkennen in zijn woorden.”.’
_(Aurangzeb)

‘Everyone sees the unseen in proportion of the clarity of their heart’
_(Rumi)

‘Rumi spreekt vanuit het hart’
Volgens Rumi-kenner Ashgar Seyed-Ghorab, lid van de KNAW en hoogleraar Iraanse en Perzische studies aan de Universiteit Utrecht, is het geheim van het succes van Rumi dat hij ‘spreekt vanuit het hart’ en is de directe manier waarop hij zijn liefde uitdrukt indrukwekkend.

God vind je in je hart
‘De emoties zijn herkenbaar, ongeacht de tijd waarin we leven. Die herkenbaarheid speelt een enorme rol in zijn populariteit. Met de ontkerkelijking neemt de betekenis van religie af, maar een gedicht als ‘God zit niet in een huis van klei, vind God in je hart’ blijft tot de verbeelding spreken.’
_{(Seyed-Ghorab)}

Rumi vertegenwoordigt met de woorden ‘Vind God in je hart’ vrijwel alle mystici: die hebben het dan over ‘inwoning’. (En paradoxaal: ‘wie woont in wie?’) – In de VS kan je, volgens relatiemanager Fatma Kaya, in iedere boekhandel Rumi vinden. En in een beetje boekwinkel in Nederland liggen ze ook. Groep ‘Rumi and Spiritual Quotes’ is populair op Facebook. De vrijheid en vooral het inspirerende dat mensen, gelovig en niet-gelovig, in de mystiek ervaren, kan leiden tot de wonderlijke transformatie die je ten deel kan vallen.

‘O Heilige, ontwar mijn voeten van al die valstrikken. Bevrijd mijn ziel.
Dat we mogen dansen en dat ons dansen aanstekelijk kan zijn’
_(Rumi)

Rumi en de religie van de liefde
Naeeda Aurangzeb interviewt in Trouw ‘fans’ van Rumi. En zo weet je ook dat de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen afgelopen december zowaar een bijeenkomst hield ter nagedachtenis van deze intellectuele islamitische dichter. Het Trippenhuis zat toen vol bezoekers die de bijeenkomst Rumi en de religie van de liefde bijwoonden. Tijdens deze middag vertelden diverse sprekers, waaronder Seyed-Gohrab en Kader Abdolah, waarom de woorden van de mysticus ook in deze tijd nog zo inspirerend zijn.

‘You consider yourself to be the problem; but you are the solution.
You think you are the lock; in fact you are the key’
_(Rumi)

Rumi en Leonard Cohen
‘Het nummer Hallelujah van Leonard Cohen is zo vaak gecoverd dat je bijna zou vergeten van wie het origineel eigenlijk is. Voor dit lied en voor veel van zijn andere nummers liet de Canadese zanger en dichter zich inspireren door de poëzie van de dertiende-eeuwse Perzische dichter Jalal al-Din Rumi.’
_(Aurangzeb)

Bronnen:
* 750 jaar na zijn dood is dichter Rumi nog altijd geliefd. ‘In zijn huis is iedereen welkom’ (Trouw, 17 december 2023)
*  Hallelujah van Leonard Cohen  (YouTube – Hallelujah: Leonard Cohen, A Journey, A Song, Official Trailer (2022)
* Groep ‘Rumi and  Spiritual Quotes’ (Facebook, groep van Rumi Shamz)
* Rumi en de religie van de liefde ( Video: Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen) ‘Rumi behoort tot de islamitische intellectuele dichters die kritische vragen stelden over de meest heilige islamitische begrippen, doctrines en rituelen zoals de bedevaart naar Mekka, het drinken van wijn en homo-erotische liefde.’

Foto’s en quotes: Rumi and Spiritual quotes
Foto Leonard Cohen: viprecords.nl