‘We kunnen wel stoppen met discussie. Ieder heeft zijn eigen waarheid: zijn godsdienst, zijn atheïsme of zijn twijfels,’ zegt theoloog Manuel Cabello in Geloven vandaag?. Waarom? Omdat het ‘maar meningen’ zijn. Hij zegt dat in de paragraaf De lastige zoektocht naar God in de moderne cultuur. Cabello zoekt naar een nieuw model van redelijkheid, voorbij meningen die van niet-intellectuele factoren afhankelijk zijn. Maar de wetenschappen die ons voorzien van ‘onomstotelijke waarheden’ – zij het dat nieuwe ontdekkingen ons op zijn minst verplichten om theorieën die eerder als vaststaand werden beschouwd te relativeren of te herformuleren – daar heeft Cabello het ook niet op.
‘Het staat nog veel meer vast dat ze ons niet kunnen vertellen of er een God is, en ook niet wat de zin van ons leven is, of we een onsterfelijke ziel bezitten, waarom we van mening zijn dat er goed en kwaad bestaat, waarom er een universum is en geen ‘niets’, waarom ik mijn beloften moet nakomen.’
Of we ons er nu bewust van zijn of niet, de uitspraak dat we ‘wel kunnen stoppen met de discussie’, bevestigt het beeld dat het hier slechts gaat om meningen die ieder zich vormt…
‘…op grond van zijn opvoeding, zijn ontvankelijkheid en zijn smaak, zodat er geen universeel geldige argumenten zijn om een bepaalde keuze te maken vanwege het simpele feit dat we ons bezighouden met vragen die nu eenmaal niet met de rede kunnen worden opgelost en waarop we met behulp van onze intelligentie geen goed onderbouwd antwoord kunnen geven.’
Cabello stelt dat uiteindelijk, tijdens de Reformatie, toen er sprake was van godsdienstig pluralisme en geweld tussen de verschillende geloofsrichtingen, en men zich niet meer kon verlaten op de Schrift, de filosofen de handschoen oppakten en de uitdaging aannamen om de mensheid een uitweg te bieden uit dit labyrint.
‘De rede was dé oplossing. Echter, elke filosoof van Descartes tot heden heeft zijn eigen leer die verschilt van die van zijn voorganger en vervolgens wordt uitgewerkt door zijn opvolger.’
De filosofie heeft ons, volgens Cabello, niets anders te bieden dan allerlei speculaties die ons door telkens weer nieuwe filosofen worden aangeboden; en de verschillende godsdiensten hebben hun specifieke dogma’s die niet zijn te bewijzen.
‘In de huidige cultuur weet men nog steeds niet hoe men moet komen tot vaststaande kennis aangaande het bestaan van God, en in het algemeen aangaande vraagstukken die verband houden met godsdienst en moraal.’
Ik vind het nodig om erop te wijzen hoe onterecht het is als mensen zich niet interesseren voor het vinden van een juist antwoord op een vraag over een onderwerp dat zó belangrijk voor hen is en dat hen zó intiem raakt. Wat voor vergissingen ze verder ook maken, deze fout toont hoe dwaas en verblind ze zijn, en een klein beetje gezond verstand en inzicht in de gevoelens die we van nature hebben, is al genoeg om hen in verwarring te brengen. Het lijdt toch geen twijfel dat ons leven maar een ogenblik duurt, terwijl de situatie waarin wij dood zijn een eeuwigheid duurt – hoe die toestand er dan ook uit moge zien. Dat betekent dat al onze handelingen en gedachten moeten worden bepaald door de toestand waarin wij ons in deze eeuwigheid zullen bevinden. Het is dus onmogelijk om iets te ondernemen op goede gronden en met een gezond oordeel als wij ons niet laten leiden door datgene wat ons einddoel dient te zijn. (Blaise Pascal in: Geloven vandaag?)
Het lijkt Cabello redelijker om Blaise Pascal te volgen dan om de weg van de sofistische filosoof te gaan met diens ietwat lichtzinnige scepsis en kortzichtigheid, en ook kan hij geen genoegen nemen met de gemakzuchtige uitspraak: ‘Als God bestaat, dan moet Hij zich eens wat duidelijker laten zien.’
Wat roepen die gretigheid en deze onmacht ons anders toe dan dat er vroeger in de mens een waarachtig geluk was, waarvan hij nu alleen nog maar een merkteken en een spoor zonder inhoud over heeft, een leegte dus die hij wil vullen met alles wat hem omringt, waarbij hij hoopt dat dingen die er niet zijn hem helpen als de dingen die er wél zijn hem niet helpen, maar tevergeefs, omdat die oneindige afgrond alleen gevuld kan worden door iets dat oneindig en onveranderlijk is: door God zelf? (Blaise Pascal in: Geloven vandaag?)
Het loont de moeite, zegt Cabello, om na te gaan of het ‘onsterfelijke gerucht’ ─ hij gebruikt de woorden van de nestor van de Duitse filosofie Robert Spaemann ─ dat God bestaat, een leer die door de hele geschiedenis van de mensheid heen te vinden is, op een redelijke grondslag berust.
‘De vraag is dus of het mogelijk is om redenen te vinden die waarborgen dat God bestaat. Waar moeten we zoeken naar een antwoord op de vraag of God bestaat?’
Of is dat zinloos? De Bijbel vertelt ons immers, aldus de theoloog, dat de God van de christenen een verborgen God is.
‘Pascal geeft hierbij als commentaar dat God zintuiglijke waarneembare tekenen heeft gegeven opdat Hij door de mens zou worden gekend, maar dat Hij deze op een zodanige manier heeft toegedekt dat ze alleen kunnen worden ontdekt door diegenen die ernaar zoeken met heel hun hart.’
God verbergt zich opdat de mens naar Hem verlangt, vanuit dit verlangen op zoek gaat naar Hem, en Hem zoekt via zijn naaste. Het feit dat de mens God zoekt in het halfduister, maakt dat hij liefde voor Hem opvat en terzelfder tijd in zekere zin de liefde van God verdient.
‘Die door Pascal genoemde zintuiglijk waarneembare tekenen waarmee we God kunnen ontdekken, bevinden zich ‘in het hemelgewelf’, dat wil zeggen: in het beschouwen van het universum. Evenzo vinden we een spoor van God terug in het innerlijk van ieder menselijk wezen, zoals Augustinus ons op magistrale wijze heeft voorgehouden: ‘Gij hebt ons geschapen als wezens gericht op U, o Heer, en ons hart kent geen rust zolang het niet rust in U’.
Zie: Zijn er voldoende redelijke gronden om het geloof in God te kunnen onderbouwen? – in: Geloven vandaag?
Geloven vandaag? – Christendom en moderne rede | Manuel Cabello | 2017 | Uitgeverij De Boog | ISBN 9789062570645 | 224 pagina’s | Paperback | € 13.50 | E-book € 8.80 | Leesproef | Dit boek is niet bestemd voor professionals op het gebied van de filosofie of de theologie, en ook niet voor specialisten op het gebied van de Bijbel of de geschiedenis van de Oudheid. Het is eenvoudigweg bedoeld voor mannen en vrouwen die graag nadenken over de dingen. (Manuel Cabello)
Beeld: wallpaperstudio10.com
GODEN EN MENSEN 
De bron van het heelal kennen we niet. Ieder vormt zich daar een eigen beeld van. Als er een bron is, en dat lijkt aannemelijk, dan is die niet materieel.
Die bron trekt zich van ons aardbolletje geen barst aan. Als we een zinvol leven willen leiden, dan moeten we daar zelf aan werken, ieder in zijn omgeving.
Alle levende wezens zijn een tijdelijk resultaat van de natuur. Laten we die natuur dan ook niet verpesten door vervuilende industrie.
LikeLike
– Alles, wat is, is een trap in de evolutie van de absolute idee, de eeuwige, wetmatige Logos , een andere God… Zodat de rede niet van de werkelijkheid, en de werkelijkheid niet van de rede is verlaten…Deus sive natura, sive logica, of E=mc2=Psy
( de absolute logos…).
LikeLike
De discussie neemt een interessante wending. Eigen gedachtes, gevoelens, transcendentie is belangrijk als we het over God hebben. Alles buiten je zelf is in feite een verzinsel, geloof, aanname, overtuiging, leuk filosofietje. Alles buiten je zelf neem je óf waar óf heb je aangenomen/verzonnen.
En zelfs alles wat je waar neemt is niet waar.
LikeLike
-“Geloven” is niet zeker weten, maar aanvaarden als zekerheid. En dat “er meer is” is voor mij zeker; …”Deus sive natura sive logica” blijft…En E=mc2= Psy ( het enige, absolute zijn van de Logos , die andere God) …; een nieuw godsbewijs ?
LikeLike
WimG,
Je hebt een punt. Misschien willen we niet erkennen dat we zelf soms duivelse intenties hebben. De ideale oplossing in dit geval is inderdaad buiten ons zelf te zoeken, zodat we ook daar de schuld kunnen leggen of de verantwoordelijkheid van ons af kunnen schuiven. Dan zegt men: “het is de wil van god”, en zo schuift men alle verantwoordelijkheid van zich af.
Ja, niet alleen de “god” in ons, maar “hem” zelfs ZIJN. Dat zou erop neer komen dat ik mij afvraag of Internettoerist bestaat en er naar op zoek ga, terwijl ik zelf internettoerist BEN. Zolang ik niet in de spiegel kijk, kan ik hem niet vinden. En daar kan je inderdaad iets lelijks vinden, iets duivels. Misschien is dat te pijnlijk. Dus laten we maar buiten ons zelf zoeken en vooral niet vinden. 🙂
Ik denk dat je met ons duivelse kantje, er een belangrijke factor bijhaalt. Ben het met je eens.
LikeLike
Internettoerist:
Vind ik een heel leuk gedachte-experiment.
De geschiedenis leert ons echter dat we ook duivels zijn. Dus blijven we zoeken naar die allerhoogste autoriteit buiten ons.
Maar de god die jij beschrijft is niet buiten ons, maar in ons. Gnostisch eigenlijk.
LikeLike
WimG
Als ik deze keer niet gecensureerd word, wil ik gerust eens een gevoelsmatige overdenking geven. 🙂
Eentje buiten de kaders (denk ik toch).
Wat als wij zelf “god” zijn, maar dat vergeten zijn? Wat als wij onbewust alles scheppen (inclusief ons stervende lichaam), zonder te beseffen dat wij dat zelf doen? En stel dat wij, die zelf “god” zijn, dan op zoek gaan naar een god die nergens te vinden is, omdat wij “hem” zelf zijn?
Zouden we niet smakelijk lachen om onze dwaasheid als we dit beseffen? 🙂
Wat denk jij hiervan?
Vriendelijke groet
LikeLike
@Valère: De termen die je gebruikt zijn beladen en verwijzen naar o.a. de geschiedenis van de filosofie (Deus sive natura sive logica is een uitspraak van Spinoza). Ze hebben op zich weer reacties gegeven van andere stromingen, zo ook de term logos (waarvan in het N.Testament alleen Johannes spreekt en verder vooral een gnostische en filosofische term is.)
Wat ik in de reacties hier vooral mis zijn niet de pogingen van filosofen om een sluitende definitie van God te geven, maar de eigen gedachten, gevoelens en ervaringen over deze dingen.
(De filosofische problemen van bovenstaande uitspraak van Spinoza worden o.a.in volgend artikel besproken: https://www.trouw.nl/home/god-ofwel-de-natuur~af24562d/
LikeGeliked door 1 persoon
– Deus sive natura sive logica…
De natuur verraadt in zichzelf haar transcendentie en goddelijkheid door haar causaliteiten,logische evoluties en vooral haar finaliteiten.
LikeLike
@Valère: Mijn antwoord blijft dan ook : “ god is het enige absolute zijn zelf van de eeuwige, wetmatige logica, de absolute wil, die geschiedt en de energie wordt, waaruit alle massa, materie en alle zijnden en zijn uit voortvloeien…
Zou je kunnen uitleggen wat dit concreet betekent?
LikeLike
@ Valère De Brabandere ……( 19 april 2018 at 08:20 ) Tja…….zo zou je het ook op kunnen vatten.
‘ Wie zwijgt stemt toe.’ 😉
Om heel eerlijk te zijn heb ik er zelf niet zo’n behoefte aan om je ‘stellingen’ te beamen nog om ze te weerleggen.
Sterker……wat zouden de gevolgen kunnen zijn wanneer we het met elkaar eens kunnen worden ( hier en elders waar de discussie wordt gevoerd over het bestaan van God ) dat God bestaat en zelfs gaan weten hoe!
Graag geef ik de voorkeur en de ruimte voor dat ‘ onsterfelijk gerucht ‘. 😉
Dat dit gerucht niet verstomt. Opdat een ieder mag en kan getuigen van dat wat in haar/hem leeft. Gevormd door cultuur, opvoeding, scholing, interesse, opnieuw gevormde inzichten, enz., die welke de persoon in kwestie ter inspiratie kunnen zijn.
Luisterend naar de verhalen die geleefd zijn/worden, die vormen voor mij het kleurrijke palet aan ervaringen, welke mij meer waard zijn dan het steggelen over ‘Godsbewijzen’.
Dank voor je reactie.
LikeLike
VdB
De middeleeuwse best redelijk godbewijzende Thomas van Aquino met zijn geweldige tijdgebonden verstand is door onze -hem onbekende- moderne natuurwetenschap met een onbewijsbare “schepping” ook zijn bewijskracht kwijtgeraakt. U verwart met het grootste gemak ook nog eens de “pijl” en de “boogschutter” (zie vorige site). De doelgerichte evolutionaire “pijl” van onze werkelijkheid is niet de doelrichtende boogschutter. Onze doelgerichtheid is in gelovige(!!) ervaring “door god gegeven”, maar is geen “God”.
Zij die met beroep op moderne wetenschap ook niet kunnen geloven dat onze werkelijkheid godgegeven is, zult u met uw godsbewijzen met minder kwaliteit zeker niet kunnen overtuigen. De God die u overal slechts in deze werkelijkheid bespeurt is ook niet de onbewijsbare God, de Ander, van mijn geloof. Verwacht dus niet dat uw “stellingen” indruk maken, laat staan “mijn akkoord” krijgen..
LikeLike
– …de natuur maakt niet altijd gerucht ; maar getuigt toch van het transcendente en bovennatuurlijke in alles, wat is , door die absolute wil, energie en vooral doelmatigheid, die men overal aantreft . God= absolute logos…
LikeLike
– Misschien mag en durf ik veronderstellen, dat “geen reacties” duiden op een akkoord met mijn “stellingen”???
LikeLike
@ Valère De Brabandere , dank voor je reactie. Maar je ontwijkt mijn vraag. 😉
Dat je voor jezelf niet kan en mag weigeren om te reageren, kan ik ondertussen wel begrijpen. Je hebt een enorme drive , je zegt het ook met regelmaat, dat de waarheid gezegd moet blijven en zelfs herhaald dient te worden. Ik respecteer dat.
Maar nu……Wat bedoel je met je opmerking: ” Ook bedankt voor het niet reageren? ” ( Het klinkt een beetje cynisch, of geef ik er nu een onjuiste interpretatie aan? )
LikeLike
Carla, Terechte opmerkingen en reacties kan en mag ik niet weigeren…
LikeLike
@ Valère De Brabandere, mag ik je vragen of je opmerking ‘ Ook bedankt voor het niet-reageren’, betekent dat je het echt prettig vind dat er niet wordt gereageerd of wil je misschien juist wel graag een reactie?
LikeLike
Aan allen,
– Ook bedankt voor het niet-reageren…
– Maar blijft zoeken ; want het gerucht blijft, dat er “zo-iets als God” is en bestaat. VDB.
LikeLike
– Er is er mij al op gewezen, dat mijn absoluut, ontologisch godsbewijs het beste godsbewijs is tot op heden…???
LikeLike
“het ‘onsterfelijke gerucht’ ─ hij gebruikt de woorden van de nestor van de Duitse filosofie Robert Spaemann ─ dat God bestaat, een leer die door de hele geschiedenis van de mensheid heen te vinden is, op een redelijke grondslag berust.”
“Evenzo vinden we een spoor van God terug in het innerlijk van ieder menselijk wezen, zoals Augustinus ons op magistrale wijze heeft voorgehouden: ‘Gij hebt ons geschapen als wezens gericht op U, o Heer, en ons hart kent geen rust zolang het niet rust in U’.”
Beide uitspraken tonen een etnocentrisch of “reli-centrisch” wereldbeeld. Bij de Fas Papoea’s bijv. waaronder we 12 jaar woonden, was geen enkel gerucht te vernemen dat er een god zou bestaan en geen enkele onrust gericht op het rust vinden in “Hem”.
Bij de Amerikaanse indianen, de hindoes en de boeddhisten zal je die op die éne gerichte focus ook niet tegenkomen. Wel is er natuurlijke een onsterfelijke behoefte om te weten wat er voor ons, buiten ons en na ons wellicht zou bestaan. En er zijn altijd wel visionairen die daar (in iedere andere context) een ander antwoord op weten. Maar soms moet je wellicht maar accepteren dat er onsterfelijke vragen bestaan, vragen die eeuwig blijven leven.
LikeLike
-“Bestaat “god”; of niet ? “ …blijft een gerucht, waarbij niet kan gezwegen worden…
En terecht , want dit blijft vraag nr 1; waar ik al lang tracht een deftig antwoord voor te vinden en te geven.
Mijn antwoord blijft dan ook : “ god is het enige absolute zijn zelf van de eeuwige, wetmatige logica, de absolute wil, die geschiedt en de energie wordt, waaruit alle massa, materie en alle zijnden en zijn uit voortvloeien…
Vraag nr 2 is :”waarom leven wij ?” .’’ Antwoord kan hier zijn “ we moeten leven volgens die logica ( stem van ons geweten?) …, en ons steentje bijdragen aan een ongekende evolutie…”.
LikeLike
Helaas, ik kan niet uit de voeten met Cabello. ( en dan zeg ik het netjes 😉 ) Heb een klein deel van zijn boek ( inlees exemplaar ) gelezen. Ben wat op zoek gegaan naar de man. En ook naar Alfred Loisy, die door Cabello wordt aangehaald. Bij hem voel ik meer verwantschap.
” Men moet godsdienst beschouwen met de toegevendheid en de sympathie die men moet hebben voor al wat menselijk is ” ( Alfred Loisy )
Toen hij dit ( en andere dingen ) zei, werden zijn boeken op de index geplaatst en hij zelf geëxcommuniceerd. Tja……
Dit keer geen gang naar de boekhandel Paul. 😉 Doch……kennis nemen van de stroming en gedachtegang van een ‘ opponent ‘ is of kan ook vruchtbaar zijn. 😉
LikeGeliked door 1 persoon
Dat mensen in hun menselijke zingeving de weg kwijt raken, is gelukkig niet waar. Iedere periode van de mensengeschiedenis hebben ze elkaar steeds beter leren vinden…op grond van de mysterieuze “stem van het geweten”, die recent zelfs mensen wereldwijd mensenrecht toekent.
Bij hun zingeving “horen” mensen wel degelijk,wat te doen, al heeft dat veel tijd nodig voordat dat “geluid” doordringt en kost het veel moeite om het met menselijke vrije wil samen in praktijk om te zetten. Maar dat mensen te “horen” krijgen wat er in leven en werkelijkheid moet gebeuren is ook waar voor gelovigen, die het terecht hebben over het “zwijgen” van God. en toch geloven dat God mensen bij al hun inzet niet in de steek laat.
LikeLike
Mooie leestip
Vriendelijke groet,
LikeLike