De kracht van Godsargumenten is dat ze gezamenlijk een cumulatieve casus vormen voor Gods bestaan. Vele malen sterker dan elk argument afzonderlijk. Ook al is voor filosoof en wiskundige Emanuel Rutten geloof in God op zichzelf al een legitieme basisovertuiging, die zonder rationele argumenten intellectueel eveneens is gerechtvaardigd. Niettemin formuleert Rutten sinds zijn ‘modaal-epistemische Godsargument’ (2012) meerdere rationele argumenten voor het bestaan van God. In zijn komende boek Datgene waarboven niets groters gedacht kan worden staan acht nieuwe.
‘Bestaat er iets waarboven niets groters gedacht kan worden? Iets subliems dat de oorsprong van de wereld is?’
(Emanuel Rutten)
‘Op grond van Godsargumenten kun je laten zien dat God bestaat en bepaalde eigenschappen bezit zonder dat je daarbij het wat van God helemaal pretendeert te doorgronden. Er blijft voldoende ruimte over voor het mysterie omtrent Gods wezen.’
(Uit: En dus bestaat God)
Emanuel Rutten
Wat Rutten doet, is niet nieuw. Paulus deed dat lang geleden ook al. In de Bijbel tref je passages aan die gelovigen aansporen om de redelijkheid van hun geloof inzichtelijk te maken voor zichzelf en anderen.
‘Paulus stelt in zijn brief aan de Romeinen bijvoorbeeld dat ieder mens het bestaan van God uit de schepping kan afleiden en Petrus wijst er in zijn eerste brief op dat christenen altijd bereid moeten zijn om verantwoording af te leggen voor de hoop die in hen is.’
(Uit: En dus bestaat God)
Toen Ruttens proefschrift Towards a Renewed Case for Theism (2012) naar de drukker ging, gaf hij een zeer beknopte samenvatting van de inhoud. De filosoof stelt daarin dat er al vanaf Plato rationele argumenten zijn ontwikkeld voor het bestaan van God. En dat in de laatste decennia de filosofische belangstelling ervoor weer sterk is toegenomen.
‘Rutten onderzoekt in zijn proefschrift kosmologische argumenten. Hierbij wordt het bestaan van God afgeleid uit het feitelijke gegeven dat er veroorzaakte dingen bestaan. Hij betoogt dat de onderzochte argumenten gezamenlijk genomen aannemelijk maken dat de kosmos is veroorzaakt door een noodzakelijk bestaand en vrij wezen, maar dat daarmee nog niet is beargumenteerd dat dit wezen ook de eerste onveroorzaakte oorzaak van de gehele werkelijkheid betreft, wat van God doorgaans wel gezegd wordt.’
(Uit: Proefschrift)
En dit najaar verschijnen er acht nieuwe argumenten in Datgene waarboven niets groters gedacht kan worden. Rutten toont daarin inzichten uit de metafysica, kennisleer, taalfilosofie en esthetiek. Zo komt hij tot nieuwe argumenten voor het bestaan van een geestelijke grond van de werkelijkheid. Ze gaan verder dan de traditionele, bekende argumenten en bieden zo een originele kijk op de eeuwenoude vraag naar het bestaan van God.
De titel van het boek verwijst naar Anselmus (1033 – 1109). Deze filosoof en theoloog vond het ‘ondenkbaar dat God niet bestaat’, en verwierf zich een blijvende plaats in de geschiedenis van de wijsbegeerte met zijn argument dat ervan uitgaat dat ieder weldenkend mens God definieert als ‘datgene waarboven niets groters gedacht kan worden’.
‘Uit zijn essentie kan zijn existentie worden afgeleid. Immers als God alleen als gedachte in het verstand zit, maar niet in de werkelijkheid bestaat, is alles wat wel bestaat groter dan het hoogst denkbare. En dat is een contradictie, aldus St. Anselmus. Ergo: God bestaat.’
(KRO-NCRV)
Bronnen:
* Datgene waarboven niets groters gedacht kan worden – Acht nieuwe argumenten voor het bestaan van God | Emanuel Rutten | Kokboekencentrum | Najaar 2023 | ISBN: 9789043540285 | 192 pagina’s | paperback € 18,99 | E-book € 9.99
* En dus bestaat God – De beste argumenten | Emanuel Rutten, Jeroen de Ridder | Buijten & Schipperhein | € 17,90
* KRO-NCRV – Anselmus van Canterbury
* Eerdere blogs van ‘Goden en Mensen‘
Beeld: OMGMagazine
Foto Emanuel Rutten: Patrick Post – VU Amsterdam, juli 2023
!►Tip: Een filosofische bijsluiter voor de Godsargumenten
‘Rationele argumenten voor het bestaan van God, zoals kosmologische argumenten, ontologische argumenten of het modaal-epistemisch argument, stuiten bij zowel gelovigen als ongelovigen regelmatig op onbegrip.
Dat is jammer omdat dit onbegrip meestal wordt veroorzaakt door misverstanden die eenvoudig voorkomen kunnen worden. Het leek me daarom goed om een filosofische bijsluiter voor Godsargumenten te schrijven.
De bijsluiter lost de belangrijkste misverstanden kort en bondig op. Wie voor het eerst kennismaakt met Godsargumenten doet er daarom goed aan eerst even de bijsluiter te lezen. Daarna kan dan alle aandacht uitgaan naar de argumenten zelf.’ (E.R.)
Update: 10 09 2023 19.56 uur. (Aangevuld: Beeld: OMGMagazine)
Ontdek meer van RELIFILOSOFIE
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
RELIFILOSOFIE 
Dat iets de oorzaak is van al wat bestaat is evident. We zien dat alle planten en dieren een moeder en meestal een vader hebben, behalve de eenslachtigen. Men kan stellen dat ook elke korrel zand, symbolisch, lithium als moeder en zuurstof als vader heeft. Zo heeft ook het universum een moeder (oorsprong). Alleen kan je niet zeggen dat die oorsprong een wezen is. Alhoewel elk organisch wezen een vorm van inteligentie bezit, bestaat ieder wezen uit niet-intelligente anorganische stoffen, die wel o.a.electrische en magnetische krachten bezitten. We zitten dagelijks met de neus op het ontstaan van leven in de natuur en kunnen het toch niet verklaren.
LikeLike
@Armand: ‘We zitten dagelijks met de neus op het ontstaan van leven in de natuur en kunnen het toch niet verklaren.’
Maar we kunnen er wel over nadenken. En dat is wat velen doen.
– En dan blijft er voldoende ruimte over voor het mysterie omtrent Gods wezen.
LikeLike
Ik heb het boek van Emanuel Rutten gekocht, maar er nog niet in gelezen: het vervult me wel met genoegen dat er eindelijk iemand is die het bestaan van God met rationele argumenten kan staven. Ik zal er de Tijd voor nemen om het te lezen: Mooi dat dit boek genomineerd is voorde Socrates ….uitreiking. Ik koester dit boek alleen om de titel en zal er graag kennis van nemen. Bedankt Paul en Emanuel.
LikeGeliked door 1 persoon
[…] absolute zekerheid bieden. Bovendien, geloof in God op zichzelf vindt de filosoof al een legitieme basisovertuiging die zonder rationele argumenten intellectueel eveneens gerechtvaardigd […]
LikeLike
De ondeugende Rutten
Welke nieuwe acht argumenten pro het idee dat God bestaat, levert Rutten? Zijn het echt acht nieuwe argumenten? Ik heb zo het idee dat het oude, inmiddels zeer verzuurde wijn in nieuwe populistische maar lekke zakjes is.
Het zogeheten ontologisch godsargument van Anselmus (waarboven niets groters …) deugt niet. Maar dat zei Immanuel Kant al. Maar waarschijnlijk daarom is Rutten “Contra Kant”. Maar hoe dan ook, uit een begrip valt nooit direct af te leiden dat het een referentie heeft naar iets in de werkelijkheid. Het begrip “niets” heeft tenslotte ook geen referentie. Of heeft iemand ooit buiten mijn weten het Niets waargenomen?
Alleen apriori godsargumenten zijn echte argumenten. Aposteriori godsargumenten zijn flauwekul. Uit feit zoveel valt niet af te leiden dat God bestaat. Wat betreft psychologische godsargumenten geldt: van hetzelfde laken een pak. Een zogeheten godservaring kan immers afgedaan worden als een hallucinatie.
Apriori argumenten staan en vallen met hun premisses. Dat weet elke logicus. En laten nu net de premisses van de apriori godsargumenten uiterst, uiterst twijfelachtig zijn.
Gods is onbewijsbaar. Als gepassioneerde godsgelovige kun je slechts zeggen: ik geloof omdat ik nu eenmaal geloof, en ik hoop dat mijn geloof een beetje waar is. Meer zit er niet in. Toch vreemd dat Rutten dat niet weet. Zijn Kierkegaard en Barth hem echt onbekend? Maar Rutten is katholiek en waarschijnlijk daarom houdt die niet zoveel van protestantse theologie.
De werkelijkheid is er gewoon. Zij is een keihard gegeven. Zij komt nergens vandaan. Echt niet. En of zij overkoepeld wordt door een soort Supergeest, is hoogst, hoogst twijfelachtig en valt zeker niet te bewijzen, op zijn hoogst slechts te vermoeden.
Van mij mag iedereen geloven. Maar wel zonder poeha van o zo geweldige godsargumenten. Geloof maar nederig met je hart en laat argumenteren over aan kritische, analytische filosofen zonder geloof in godsargumenten. Wees bescheiden. Blaas niet te hoog van de toren. Hoogmoed lijkt me een ondeugd.
RV
LikeLike
Sokratesprijs
Ergens las ik dat Rutten geregeld de dialoog aangaat met Maarten Boudry en Herman Philipse. Maar die “dialoog” bleef beperkt tot een bühnevoorstelling waarbij men langs elkaar heen praatte. Misschien leuk voor het lekenpubliek. Maar al met al geen inhoudelijke dialoog. Kon trouwens ook niet anders.
Ik vraag me af of Rutten in zijn jongste werkje een doorwrocht debat aangaat met de filosofische naturalisten. Ik vermoed een driewerf nee.
Nu zijn naturalisten als Richard Dawkins van een abominabel filosofisch kaliber. Zij begrijpen niets van metafysica. Maar naturalisten als Philipse zijn doorkneed in metafysische argumentaties. Vergelijk zijn meesterwerk over Heidegger.
Terzijde, dat Zijn Zelve van Heidegger bestaat niet.
Sokrates was de man van de dialogen. Aldus Plato. Een prijs die naar Sokrates is vernoemd, zou juist de doorknede filosofische dialoog hoog moeten hebben zitten. Maar ik vraag me af of Rutten echt bereid is tot diepgaande en scherpzinnige dialoog. Of hij dus echt de verschillende filosofische hypotheses tegen elkaar zorgvuldig wil afwegen. Al met al is filosofie geen ponerende dogmatiek maar het stellen van zinnige algemene vragen en het bezonnen zoeken naar antwoordende hypotheses
Maar ja, publieksfilosofie … Eigenlijk is dat geen echte filosofie. Sorry, hooggeëerd publiek. Sorry, Sokrates Stichting.
Desalniettemin waardeer ik de heer Rutten zeer. Zijn inzet is groot. En hij brengt de klassieke godsfilosofie onder de aandacht, ook onder die van analytische denkers.
RV
LikeLike
@Anoniem / RV,
Je commentaar lezende, zal je heel veel antwoorden c.q. verhelderende teksten kunnen lezen in Mystiek van Evelyn Underhill, vertaald en bewerkt en zeer toegankelijk geschreven. Als je dat bestudeerd hebt, zal je veel bescheidener zijn in je commentaar, denk ik. Er gaat dan beslist een wereld voor je open die voor jou, gezien je commentaren, tamelijk onbekend is.
Mystiek – Hoe God werkt in de mens | Evelyn Underhill | Skandalon | Vertaling: Jean-Jacques Suurmond | 2022 | 512 pagina’s | Paperback | € 29,99 | Dit is de eerste Nederlandse vertaling van deze klassieker op het terrein van de spiritualiteit. Het boek heeft al veel bekende schrijvers geïnspireerd, van C.S. Lewis, T.S. Eliot, Thomas Merton tot Alan Watts en Richard Rohr.
Paul
LikeLike