Radicale secularisatie? – ‘Er is een verstarde secularisatie die religie achter de voordeur wil houden door haar te bannen uit de publieke ruimte. Dat is een even gesloten wereldbeeld als dat van het religieuze fundamentalisme.’ In het artikel Stijn Latré ziet kansen voor religie in seculiere samenleving, door Emmanuel Van Lierde, vraagt filosoof Latré zich af of godsdiensten een rol blijven spelen in een seculiere wereld.
‘Zijn de westerse samenlevingen radicaal – en dus definitief – geseculariseerd? ‘Het antwoord luidt enerzijds-anderzijds”, zegt Stijn Latré (foto: facebook). ‘Ja, het is zo want religie komt niet terug als de allesbepalende factor in de samenleving. Zodra een samenleving geproefd heeft van de autonomie, lijkt het uitgesloten dat ze die vrijheid weer afstaat. De moderniteit valt niet meer uit te wissen in het Westen.
Toch is daarmee niet gezegd dat religie entranscendentie zullen verdwijnen. Wetenschap en verlichting leiden niet tot het einde van religie. Er is een aanleg in de mens om zich open te stellen voor het andere. Daar ligt een kans voor religie. Ze blijft een rol spelen, ook in de publieke sfeer.’
Godsdiensten blijven een rol spelen in de wereld. – Bij Tertio worden in het dossier Religie en kritiek drie godsdienstfilosofen aan het woord gelaten over de these dat in de secularisatietheorie wordt gesteld dat religie vanzelf zou verdwijnen in een ‘verlichte’, op wetenschap gestoelde samenleving.
‘Of kunnen godsdiensten een rol blijven spelen in de moderne cultuur? In hoeverre is die moderniteit trouwens schatplichtig aan het christendom? Wat zijn de eigenlijke wortels van het fenomeen secularisatie? En hoe gaat de gelovige zelf om met de kritische houding van zijn omgeving tegenover religie?’
Tertio schrijft hierover in het dossier Religie en kritiek naar aanleiding van het boek van Stijn Latré en Guido Vanheeswijck: Radicale secularisatie? Tien hedendaagse filosofen over religie en moderniteit dat dit voorjaar verschijnt. Dit boek wil inzicht bieden in de actuele stand van het secularisatiedebat aan de hand van de bijdragen die een tiental vooraanstaande hedendaagse denkers daartoe hebben geleverd.
‘Deze filosofen, onder wie Luc Ferry, Jürgen Habermas en Charles Taylor, bieden elk op eigen wijze een grondige reflectie over de relatie tussen christendom en moderniteit. In hoeverre is de moderne tijd schatplichtig aan het christendom? Wat zijn de eigenlijk wortels van het fenomeen secularisatie? Kan de moderniteit religie definitief uit het maatschappelijke speelveld verbannen? Het klassieke paradigma van de secularisatie- theorie stelt dat religie vanzelf verdwijnt in een ‘verlichte’, op wetenschap gestoelde samenleving. In dit boek wordt nagegaan of dit een houdbaar paradigma is. Zijn westerse samenlevingen radicaal, dus definitief, geseculariseerd? Of kan religie nog een rol blijven spelen? En zo ja, welke?’
(Uitgeverij Klement)
Stijn Latré en Guido Vanheeswijck (red.) | Radicale secularisatie? Tien hedendaagse filosofen over religie en moderniteit | Pelckmans/Klement Kalmhout | 216 blz. | € 22,50
‘Het radicale uit de boektitel verwijst naar het Latijnse ‘radices’ dat ‘wortels’ betekent. We gaan op zoek naar de wortels van de geseculariseerde cultuur en zoals Louis Dupré (zie blz. 7) aangeeft, liggen die in het christendom zelf,’ vervolgt de filosoof. ‘Het zit al in de joods-christelijke traditie en de Bijbel zelf om kritiek op religie te zijn en de afgoden te breken. Daarnaast bevestigt de Bijbelse traditie de autonomie van de wereld. God geeft de mens de vrijheid vanuit het rentmeesterschap over de schepping. De band die er in de Bijbel nog is met het transcendente, wordt door de moderniteit soms wel doorgeknipt. Het vers ‘Geef aan de keizer wat de keizer toekomt en aan God wat God toekomst’ (Mattheus 22, 21) bevat de mogelijkheid dat het goddelijke en het wereldse, het transcendente en het immanente, uit elkaar worden gehaald. Het is de kunst om de wereldbe- aming en de wereldverzaking samen te houden. Christenen leven in de wereld, maar zijn niet van de wereld.’ (Tertio)
Zie: Godsdiensten blijven rol spelen in seculiere wereld
Pet: zazzle.nl
GODEN EN MENSEN 
-Ook de religie zal meer en meer op wetenschappelijke en vooral op rationele gronden moeten gebouwd worden .
-Het religieus geloof in de bliksem, e.a; . is reeds verdwenen ; ook het geloof in een veel-godendom, een aparte god voor alles is ook al verleden tijd ; en weldra zal ook het geloof in één persoonlijke god moeten verdwijnen .Die man met de baard, die oneindig machtig en goed moest zijn, is een paradox geworden, die zijn ‘niet-bestaan’ bewijst .
-En toch zal de mens blijven geloven ; ook wat we wetenschappelijk menen te weten of te kennen, moeten we per slot van rekening ‘geloven’ …
-Een absoluut geloof en dito religie zal er een moeten zijn van een even absolute en logische orde .
LikeLike
Dat wordt dan het Koetshuis bij de Burchtheuvel.
LikeLike
We moeten gauw weer eens een boom opzetten Paul, ergens in een zeventiende eeuws etablissement in Leiden.
Ceesgegroetje
LikeLike
j.t.
Eigenlijk was het bedoelt als grapje,
laatste zinnetje dan.
(Verder niks achter zoeken).
Ik snap alleen niet hoe u bij de term komt ‘rare (geloofs?) dreigementen’. ?? Nee, echt niet.
LikeLike
Theo, ik kan zo goed als alles onderschrijven wat je zegt. Alleen dat laatste zinnetje!?..Dat soort rare (geloofs?)dreigementen doen me, hoewel dat helemaal mijn zaak niet is, ernstig aan de oprechtheid van je geloof twijfelen!
LikeLike
“maar dat religie zál verdwijnen naarmate wetenschappelijke kennis sterker gemeengoed wordt.”
MNb. Waarom is dit dan nog niet gebeurd?
Met religie zal van alles gebeuren, het zal veranderen, transformeren, zich verenigen met wetenschappen, meer uit de orthodoxie stappen, persoonlijker worden, minder “braaf”, meer modern, et cetera. Maar niet verdwijnen, want het zit in de mens diep geworteld. Je zult eenzaam worden MNb.
LikeLike
In dat artikel waar MNb naar verwijst staat, en dat is interessant in dit kader: ‘Dat wetenschap de enige manier zou zijn om kennis over het wat, hoe én waarom te geven, is geen wetenschappelijke uitspraak, maar een levensbeschouwelijke. En ja, dat gaat botsen met een religieuze overtuiging. Maar dat is geen botsing tussen geloof en wetenschap, maar een botsing tussen levensovertuigingen.’ 😉
LikeLike
Je weet toch dat ik je van harte je nieuwe levensbeschouwing met dat door jou te verwachten toekomstperspectief met zijn “verlossing van gelovigen” gun, maar dat dat geen wetenschap is? En die “Platte Aarde Societeit” is uit jouw mond niet alleen een mislukte stropop, maar een wel heel melig oudbakken grap!
LikeLike
Er worden weer aardig wat stropoppen verbrand dus PD is er als de kippen bij. Vandaag staat er ook in Trouw een dergelijk artikel dat geknipt is voor hem.
De secularisatietheorie stelt niet dat religie achter de achterdeur móét verdwijnen, maar dat religie zál verdwijnen naarmate wetenschappelijke kennis sterker gemeengoed wordt. Daar zijn goede redenen voor: de percentages atheïsten en agnosten liggen significant hoger onder hoog opgeleiden dan onder laag opgeleiden. Onder wetenschappers liggen ze nog veel hoger. De teloorgang van het CDA zegt veel. Van veel moderne politici weten we niet eens meer of ze gelovig zijn of niet.
Gewoon nog een paar decennia afwachten dus. Maar uitsterven? Nee. Er bestaat bv. ook nog een Platte Aarde Sociëteit van ongeveer 6000 leden wereldwijd.
LikeLike
Het is niet makkelijk grote stromingen in onze geschiedenis bewijsbaar te “vatten”. Ik ben er wel van overtuigd dat het monotheisme in ieder geval met zijn oproep tot zorg voor deze werkelijkheid,het saeculum, een van de dragende krachten in de geschiedenis was, die tot het moderne secularisme met zijn wetenschappelijk evolutiedenken voerde. Als de autonomie van het secularisme in de loop van de laatste eeuwen -monotheistisch gesproken- geen afgoderij van de mens en -humanistisch gesproken- geen ontmenselijking van mens en wereld geworden is, kan zij nog steeds door monotheisme worden geinspireerd. Nu niet meer met omhoog en feitelijk geworden wegdenken van onze werkelijkheid, maar met een open toekomstperspectief voor mens en wereld: ouderwets monotheistisch “Rijk van JHWH”, “Umma van Allah” en in christelijke verwoording ook “Nieuwe Jeruzalem” genoemd.
LikeLike
Ik raad je dringend aan om nu Hollands maandblad te lezen over fundamentalistische godsdienst in Amerika. Bovenstaand is mij te eng op de continent Europa gericht.
Groet
LikeLike