De Amerikaanse neurowetenschapper David Eagleman is het atheïsme (achterhaald) en het agnosticisme en ietsisme (een zwaktebod) voorbij. De nieuwe redelijke religie heet Possibilisme. Dat voorspelt Eagleman, die een van de meest interessante denkers van tegenwoordig genoemd. Waarom zouden we ons, als het om werkelijk grote vragen gaat, moeten beperken tot een geloof in God ofwel een ontkenning van God?
Bekeer je tot het Possibilisme, stelt hij voor. Dat wil zeggen: onderzoek zoveel mogelijk nieuwe mogelijkheden en weersta de drang naar zekerheden.(…) Bewaar en erken het mysterie zonder je aan één doctrine of godsdienst uit te leveren.
‘Een uitstekend uitgangspunt voor een redelijke religie,’ vindt Volzin, het tijdschrift voor zinvol leven. Atheïsten en ietsisten zijn Eagleman veel te beperkt. ‘We weten te weinig over de kosmos om de zekerheid van het atheïsme te omarmen,’ zegt hij.
Het gebrek aan kennis over de kosmos is te groot om ons tot het atheïsme te bekeren. En toch weten we ook weer te veel om ons tot een afzonderlijke religie te kunnen bekennen,’ zei Eagleman in de New York Times.
In het artikel van Cees Veltman ‘Weersta zekerheid, wordt possibilist’ in het zojuist verschenen nummer (12) van Volzin. Hij roept ons op om ons heen te kijken in de wereld en te kijken of we de mogelijkheid kunnen vieren en de onzekerheid kunnen prijzen.
Religies bieden de optimale verhalen om precies die hersendelen aan te spreken die onze emoties regelen. De tegenwerpingen van het verstand kunnen weinig uitrichten tegen hun aantrekkingskracht, zegt hij: ‘Kijk maar eens wat het religieuze geloof heeft bijgedragen aan het verzet tegen het communisme.’
Bestsellerauteur David Eagleman schreef onder meer Scènes uit het hiernamaals (2009), waarin hij op een ingenieuze en grappige manier veertig mogelijke opzetten van het hiernamaals beschrijft. Hij doet allerlei suggesties omtrent de zin van ons bestaan: we zijn mobiele robotten van kosmische kaartenmakers, we zijn een reünie van verspreid geraakte atomen, we zijn proefkonijnen van goden die willen weten waarom sommige echtparen bij elkaar blijven en andere niet.
Eagleman schreef ook Incognito: The Secret Lives of the Brain (2011), zijn eerste filosofische boek voor een breed publiek. Hij leidt het Laboratorium for perception and action van het Baylor College of Medicine in Houston.
Zie (in de papieren) Volzin – een deel van het artikel, een verkorte weergave is hier te vinden. (Met dank aan Lucas Blijdschap.)
GODENENMENSEN 
Ik heb het stuk ook gelezen. Ik vond het heel aardig en Eaglemans positie aantrekkelijk en doordacht, maar het werd mij niet duidelijk wat nu de bronnen van het stuk waren. Heeft Veltman Eagleman geïnterviewd? Of baseert hij zich op andere gedrukte interviews met Eagleman, en zo ja, welke dan? En wat is überhaupt de aanleiding voor dit stuk?
Met andere woorden: de context van het artikel miste, en daardoor weet ik uiteindelijk niet wat ik ermee moet.
LikeLike
Taede, het lijkt erop dat het artikel is geschreven aan de hand van de boeken van Eagleman en krantenartikelen over de neurowetenschapper. Maar welke, wordt inderdaad niet duidelijk.
LikeLike
Dit neigt toch wat naar populisme; een beetje makkelijk allemaal. Grappig is het voorbeeld over het communisme (wijselijk gebruikte hij niet het fascisme). Verzetsmensen moesten en moeten kiezen. Aan possibilisme heb je dan niks. Ik vind het daarom een tikkeltje ‘poerstamperig’.
Paul, de link werkt bij mij niet. Deze wel:
http://www.volzin.nu/index.php/component/content/article/44-redactie/230-david-eagleman-qword-possibilistq
LikeLike
Dank Lucas, echter jouw link is een verkorte weergave van het artikel dat volledig alleen op papier te lezen is – maar wel meer dan de (bovendien verkeerde) link waarnaar ik verwees…
LikeLike
Het doet een theoloog tegenwoordig goed als hij uit een heel ander vakgebied van de menswetenschappen duidelijk herkenbare geluiden hoort.
De neuroloog zegt op grond van zijn wetenschap over het menselijk denken in een tijd waar discussies over God halstarrig en onvruchtbaar lijken en het oude Godsidee overstegen: “onderzoek zoveel mogelijk nieuwe mogelijkheden en weersta de drang naar zekerheden”. Hij gebruikt daarbij een aan de sociologie ontleende wat potsierlijke term “possibilisme’.
Als theoloog denk ik dan aan nieuwe theologische formuleringen als van bv. een Moltmann, die het toekomstdenken en de hoop als geloofsdenken formuleert; het eindeloos telkens opnieuw creatief denken over de grens van onze werkelijkheid heen, die telkens opnieuw vormgevend. Met een Bonhoeffer denk ik dan niet alleen aan de hoop op in wetenschapstaal mogelijkheden, maar ook aan de hoop in geloofstaal onmogelijkheden, die mogelijk kunnen worden.
Beiden denken verder op de bijbelse opdracht van zorg voor de toekomst van deze werkelijkheid, met het bijbelse toekomstbegrip “Rijk van hemelen” (om ook het woord God maar te onwijken) en bv. de Jezuséchte parabel van het kleine zaad nu al aanwezig en uitgroeiend tot een geweldige boom
In het “weerstä zekerheden” herken ik het aan geloofsdenken eigen verzet tegen “afgoderij”, wat onmogelijke zekerheid van zaken,eb personen in onze werkelijkheid ontykracht,.
Voor een neuroloog zullen deze theologische vaktermen zeker onwennig zijn; in feite zegt hij in zijn termen hetzelfde.
LikeLike