De Bantoe-filosofie biedt een eigen toegang tot de betekenis van het leven. Placied Tempels zag die grote schoonheid al lang geleden. De Vlaamse priester (1906-1977) werd destijds uitgezonden naar Congo waar hij zijn meesterwerk schreef over de Bantoe-filosofie. Zijn luisterende aanpak leidde in die tijd tot weerstand, want als missionaris werd hij geacht andersgelovigen te bekeren tot een Europees christendom. ‘Zijn Bantoe-filosofie uit 1946 geldt internationaal nog altijd als een standaardwerk’.
‘Racistisch mensbeeld legitimeerde de uitbuiting in de koloniën’
(Angela Roothaan)
‘Tempels’ Congolese gespreksgenoten kenden weliswaar niet het Europese gebruik om filosofische begrippen en gedachten als een systematische wetenschap op schrift te stellen, maar een filosofisch systeem en filosofische begrippen, kenden zij wel degelijk.’
(Uit: Bantoe-filosofie)
The Bantu Philosophy Project
Tempels schreef Bantoe-filosofie om heersende vooroordelen te bestrijden en een eigen religieuze ontwikkeling van de Afrikanen te ondersteunen. Zijn boek gaf een impuls aan studies naar Afrikaanse filosofie, en is gebaseerd op vele gesprekken van Tempels met Congolezen.
Nu uitgegeven in een ‘opgefriste’ en hertaling – met een heldere inleiding – door Angela Roothaan, initiator van The Bantu Philosophy Project. Zij is universitair hoofddocent interculturele en Afrikaanse filosofie aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
Placied Tempels: “Niets beweegt in dit krachtenheelal zonder dat heel de rest bewogen wordt of kan worden. De krachtenwereld is als een spinnenweb waarvan je geen enkel draadje kan doen trillen zonder dat het hele weefsel meetrilt.”
Racistisch mensbeeld
‘In de Europese Verlichtingsfilosofie, waarin denkers als Immanuel Kant en Georg Wilhelm Friedrich Hegel een hoofdrol speelden, heerste een onbegrensd optimisme over het vermogen van de mensheid om zich te ontwikkelen. Tegelijkertijd meenden deze denkers dat alleen Europeanen daar echt rijp voor waren.
Andere volkeren zouden volgens hen minder in staat zijn tot rationele ontwikkeling en vrijheid. Afrika stond in hun visie onderaan de ranglijst. Dit racistische mensbeeld legitimeerde de uitbuiting in de koloniën.’
(Angela Roothaan, Inleiding: Bantoe-filosofie begrijpen – in: Bantoe-filosofie)
Geleefde filosofie
Fleur Jongepier zegt in Trouw, in haar artikel Bantoe-filosofie: fraaie analyse bevat ook koloniale oeps-momenten, dat ‘echte’ filosofie consistente, systematische, gecategoriseerde en op schrift gebrachte filosofie is. Geleefde filosofie wordt te primitief gevonden.
Huisje in Kabondo-Dianda waarin Placied tempels woonde
‘Waarom zou de Bantoe-filosofie überhaupt gesystematiseerd moeten worden? Het antwoord kan uiteindelijk alleen maar zijn: voor de Europeaan. Tempels gelooft oprecht dat de Bantoe door koloniale bestuurders en missionarissen onrecht wordt aangedaan.’
(Jongepier, Trouw)
Werkelijkheid: ‘zijn’ of ‘leven’
Mede door Tempels’ latere voorlichtingswerk aan lokale priesters en gelovigen had hij een grote uitwerking op de missie in Afrika en ook op de Afrikaanse theologie. Opmerkelijk genoeg kreeg Bantoe-filosofie echter nog meer aandacht vanwege de filosofische inhoud ervan.
‘De aandacht heeft zich vooral gericht op Tempels’ stelling dat de Bantoe-ontologie een radicaal andere benadering van de werkelijkheid inhoudt dan de Europese ontologie. Terwijl de laatste de werkelijkheid opvat als zijn, als een statische categorie, ziet men in Afrika de werkelijkheid als leven, als een zich ontwikkelen en uitdrukken van een altijd werkende kracht.
(Uit: Bantoe-filosofie)
Angela Roothaan: “Tempels schreef Bantoe-filosofie om heersende vooroordelen te bestrijden en een eigen religieuze ontwikkeling van de Afrikanen te ondersteunen.”
Bronnen:
* Trouw – Bantoe-filosofie: fraaie analyse bevat ook koloniale oeps-momenten
* Bantoe-filosofie | Placied Tempels | Ingeleid en hertaald door Angela Roothaan | Noordboek | augustus 2023 | 191 blz | € 22,90 | ‘We waren van mening dat we grote kinderen moesten opvoeden, wat tamelijk eenvoudig zou zijn geweest. Maar opeens wordt het ons duidelijk dat we met een volwassen mensheid van doen hebben, met zelfbewuste ziens- en levenswijzen, doordesemd met een eigen allesomvattende filosofie.’ (Cover)
* Foto’s: Facebook P Placide – Frans Tempels ofm
* Foto Angela Roothaan: Facebook dr Angela Roothaan
Tip! ► Nu te zien in Wereld Museum Amsterdam
Onze koloniale erfenis – ‘De tentoonstelling laat zien hoe kolonialisme de wereld van nu mede heeft gevormd, en hoe mensen kolonialisme doorstonden. Leer hoe mensen probeerden hun eigen levens te creëren, in opstand kwamen en de baas probeerden te blijven over hun eigen leven. Sta jij open voor een meerstemmig verhaal met verschillende perspectieven?’
Foto kinderen: made-in.be
Zie ook: Ubuntu, filosofie van de dialoog – ‘Ik ben, omdat wij zijn’
Ontdek meer van RELIFILOSOFIE
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
RELIFILOSOFIE 
Mijns inziens gaat Angela Roothaan te kort door de bocht.
Ze zegt: *****‘Racistisch mensbeeld legitimeerde de uitbuiting in de koloniën’*****
Dat is het kenmerk van het kapitalisme. Denkt zij nu echt dat enkel de negers of andere buitenlandse volkeren werden uitgebuit? Denkt zij nu echt dat de blanke, westerse arbeiders (eerder slaven) niet werden uitgebuit? Denkt zij dat de tegenwoordige blanke, westerse arbeider niet wordt uitgebuit? Als ze dat denkt, dan is ze wereldvreemd, zoals veel zogenaamde “geleerden”. Ja, op papier is alles “correct”, maar in de praktijk gaat het anders. Kapitalisten kijken naar de winst, de rest interesseert hen niet. Als er een kapitalistische regering aan de macht is, dan kunnen ze zich natuurlijk meer permitteren dan bij een andere regering. Misschien moet ze eens het originele ‘Mein Kampf’ lezen (NIET de “verantwoorde” versie, die enkel een gemanipuleerde versie is van zogenaamde “geleerden”). Alles waar Hitler voor waarschuwde, wat het kapitalisme betreft, is uitgekomen. Het heeft niets met ras te maken. Hebzucht is de drijfveer. Net zoals de vele militie-oorlogen in Afrika: hebzucht! Hebzucht heeft geen kleur. Zelfs slavernij heeft geen kleur. Ook negers namen negers tot slaven, zelfs nu nog. Kijk wat er gebeurt met de kind-vluchtelingen (negertjes) die in Benin aankomen: ze worden gebruikt als slaven, door…. (tromgeroffel)…. negers! Daar hoor je de “woke”-kerk helaas nooit over.
De mens is nu eenmaal een kwaadaardig beestje, maakt niet uit in welke kleur de mens verschijnt. Als iemand teveel macht krijgt, dan loopt het fout.
Wie was/is er zo’n voorstander van de massamigratie naar Europa? Juist, de kapitalisten. Zou Roothaan enig idee hebben waarom de Europese kapitalisten zeer blij zijn met de massamigratie? Denkt ze even na over de gevolgen voor de blanke, westerse arbeiders en de westerse HEDENDAAGSE normen en waarden? Denkt ze dat de kapitalisten wakker liggen van het feit dat de vrijheden voor de Europese volkeren verloren gaan? Denkt ze dat de kapitalisten wakker liggen van de teloorgang van Europa? Het zal hen worst wezen: kassa, kassa! Denkt ze dat het hen uitmaakt of er hier nu negers, bleekscheten, spleetogen of Arabieren lopen? Nee, het is hebzucht.
Heeft Roothaan ooit de eerste filmbeelden uit Congo bekeken? Mijn eerste indruk van die tijd was: het zijn net beesten! Kun je het dan de Europeanen UIT DIE TIJD kwalijk nemen dat ze de Afrikaanse negers niet in staat achtten om zich te ontwikkelen? Welke indruk zou kannibalisme bij Roothaan oproepen? Zou ze kannibalisme gelijk stellen aan een ontwikkeld volk? Zou ze kannibalisme gelijkstellen aan een volk dat in staat is om zich te ontwikkelen? Het waren andere tijden. En de Afrikaanse negers zagen er anders uit en gedroegen zich anders dan nu. Helaas bekijken veel zogenaamde “geleerden” de geschiedenis vanuit hun huidige wereldvreemde luxe-leventje.
Vriendelijke groet
LikeLike
@Internettoerist zegt: ‘Dat is het kenmerk van het kapitalisme. Denkt zij nu echt dat enkel de negers of andere buitenlandse volkeren werden uitgebuit? Denkt zij nu echt dat de blanke, westerse arbeiders (eerder slaven) niet werden uitgebuit? Denkt zij dat de tegenwoordige blanke, westerse arbeider niet wordt uitgebuit?’
Ik weet niet wat Angela Roothaan daar allemaal van denkt – maar hier gaat het over dat het racistisch mensbeeld de uitbuiting in de koloniën legitimeerde.
De Bantoe-filosofie biedt een eigen toegang tot de betekenis van het leven. Placied Tempels zag die grote schoonheid al lang geleden.
LikeLike
Paul Delfgaauw,
Je zegt:*****” …– maar hier gaat het over dat het racistisch mensbeeld de uitbuiting in de koloniën legitimeerde.”*****
Dat is net waar ik het niet mee eens ben. Dat is het punt dat ik wil maken. (reactie van 19 NOVEMBER 2023 AT 18:03)
De “Bantoe-filosofie” ken ik. De schoonheid ervan zal ik niet ontkennen. 🙂
Vriendelijke groet
LikeLike
@internettoerist schrijft:
Oké. Je het niet eens met de stelling van Roothaan: ‘Racistisch mensbeeld legitimeerde de uitbuiting in de koloniën’.
Goed dat je dit wel duidelijk maakt: “Bantoe-filosofie” ken ik. De schoonheid ervan zal ik niet ontkennen. 🙂”
Mooi! 🙂 Maar in mijn reactie doelde ik op al je verdere veronderstellingen, zoals jij onder meer schreef:
“Denkt zij nu echt dat enkel de negers of andere buitenlandse volkeren werden uitgebuit? Denkt zij nu echt dat de blanke, westerse arbeiders (eerder slaven) niet werden uitgebuit? Denkt zij dat de tegenwoordige blanke, westerse arbeider niet wordt uitgebuit? Als ze dat denkt, dan is ze wereldvreemd, zoals veel zogenaamde “geleerden”.
Daarop was mijn reactie:
‘Ik weet niet wat Angela Roothaan daar allemaal van denkt – maar hier gaat het over dat ‘het racistisch mensbeeld de uitbuiting in de koloniën legitimeerde.’
Overigens inderschrijf ik je uitspraak: “Kapitalisten kijken naar de winst, de rest interesseert hen niet.” – Helaas gaat de VVD weer een van de grootste partijen worden op 22 november… Ook Dilan (Rutte 2.0) gaat uitsluitend voor de winst… 💰💰💰💰
LikeGeliked door 1 persoon
Paul Delfgaauw,
Bedankt voor de toelichting. Dat is dan uitgeklaard. We begrijpen elkaar. 🙂
Vriendelijke groet
LikeGeliked door 1 persoon