‘In kille abstracties als Paul Cliteurs goddelijke bevelstheorie zal geen enkele gelovige zich herkennen, behalve misschien de meest godsdienstwaanzinnige.’ Dat zegt de christelijk-gereformeerde theoloog Stefan Paas over Cliteur die het steevast doet voorkomen alsof God beveelt en de gelovigen dan blind gehoorzamen. In protestantse kring heet dat volgens De Groene Amsterdammer: ‘Een antihistorisch beeld:’
‘De geschiedenis van het recht op opstand, van de zestiende eeuw tot nu, toont allerlei vormen van religieus engagement dat antifundamentalistisch is, een beroep doet op het eigen geweten en het pluralisme liefheeft.’ (DGA)
Vanavond treedt hoogleraar encyclopedie van de rechtswetenschap, Paul Cliteur, op in de Universiteit van Nederland in Air Amsterdam. Over een poos is dat te zien op internet. Cliteur zal zijn beeld van blind gehoorzamen wel weer gebruiken in zijn verhaal in RECHT & RELIGIE: Zet religie aan tot geweld?
‘Moord, mishandeling of verstoten worden, omdat je je geloof de rug toekeert of een andere godsdienst aanhangt. Ruim driekwart van de wereldbevolking leeft in landen waarin religieus geweld aan de orde van de dag is. Professor Paul Cliteur deed onderzoek naar de relatie tussen religie en geweld. In onze collegezaal behandelt hij de herkomst van religieus geweld en deelt hij zijn visie hoe wij als democratische rechtstaat met deze vorm van terreur moeten omgaan.’ (UVN)
Paas vindt het beeld van Cliteurs kadaverdiscipline vals. Wellicht stelt Cliteur zich ook vanavond in Air Amsterdam polemisch op, al lijkt volgens Paas ‘iedereen wat moe van dat polemisch gedoe van de afgelopen jaren’. Paas en theoloog Rik Peels proberen volgens journalist Marcel ten Hooven in De Groene in hun boek God bewijzen ontspanning te brengen ‘in dat ontwrichte gesprek’, waarvan Herman Philipse zegt dat ‘dit on-Nederlands argumentatieve boek de maatschappelijke discussie over geloofszaken naar een hoger plan tilt.’ DGA heeft trouwens in een boeiend artikel uitgebreid stilgestaan bij Paas & Peels, maar ook bij Ernst van den Hemel en Ger Groot en Roger Scruton.
Volgens predikant H. Klink betoogt Paul Cliteur (foto: UVN) in Het monotheïstisch dilemma dat alle godsdiensten heel gemakkelijk gewelddadig kunnen worden en om die reden een gevaar kunnen vormen voor de rechtstaat.
‘Cliteur pleit dan ook voor een volstrekt seculiere staat, waarin godsdienst buiten de publieke orde wordt gehouden. Zijn pleidooi doet onwillekeurig denken aan de titel van een ander boek: ‘Radicale verlichting’, van Jonathan Israel. De Britse historicus pleit in dit boek tussen de regels door voor een radicaal atheïsme.’ (HK)
Of Cliteur hier vanavond ook voor pleit, is te verwachten, hoewel iedereen kan vroeg of laat door voortschrijdend inzicht worden getroffen. Volgens politiek columnist Bart Jan Spruyt – over een artikel van Cliteur over de vrijheid van godsdienst – presenteert hij ‘zijn verhaal als een betoog over dingen waarvan hij verwacht dat ze gaan gebeuren, terwijl hij ze in feite bepleit’.
‘Maar je vraagt je niet alleen af waar Cliteur zich mee bemoeit, je vraagt je ook af waar hij nou precies bang voor is. Het vervelende, en ergerlijke, aan zijn uitlatingen is, dat zij worden gedaan door iemand die in 2003 heel erg geschrokken is omdat enkele vrienden vanuit islamitische hoek werden bedreigd, die daarna jarenlang heeft gezwegen, en nu de wind van een seculiere meerderheid in zijn rug voelt en zich daarom aan de voorhoede durft te stellen van een spraakmakende factie die zich tegen álle religie als zodanig keert. Terwijl het hem natuurlijk om de islam gaat. Maar dát durft hij nog steeds niet te zeggen.’ (BJS)
GODEN EN MENSEN 
Hebben we als mens überhaupt wel een inspiratiebron voor geweld nodig, het zit al in diep onze genen verankerd dus wordt uiteindelijk bepaald door biologische factoren.
Zelf onder het dunne vernisje beschaving van de moderne mens schuilt nog steeds de Neanderthaler.
De mens gedijt het best bij een fatsoenlijke levensstandaard, dus het creëeren van optimale condities houd het beest in ons sluimerend.
LikeLike
Corrie Op voorwaarde dat men anderen ook de ruimte geeft om dat te doen en in menselijke bescheidenheid dialoog niet ontloopt, mogen mensen toch zeggen wat ze zelf verantwoord denken? Een eigen verantwoorde -ook een godsdienstige- mening hebben betekent helemaal niet dat je macht over medemensen wilt uitoefenen, maar in feite alleen maar, dat je tussen anderen ook natuurlijk jezelf mag zijn.
Bij een Cliteur die zijn opvatting van godsdienst en dat die altijd macht wil hebben, denigrerend dwingend opdringt en mn bij zijn verkapte islamhaat, zwijg ik liever. Zelf denk ik daar zelfkritisch best over na en verzet me op grond van mijn geloof tegen menselijk machtsdenken van gelovigen, maar ik denk anders over godsdienst en vind juist daarom dat macht en geweld te veroordelen afgodendienst is.
LikeLike
Wat een mooie reactie van geendadenwoorden. Mensen ontwikkelen ideeën over een aangename , leefbare, menswaardige, maatschappij door het volgen van hun idealen. Mensen komen daar in onderling overleg niet zo snel uit. Religie zou een overkoepelende functie kunnen vervullen. Maar nee, er ontstaat onenigheid over welke religie, (of ideaal ), de/het juiste is. Die onenigheid of ruzie wordt veroorzaakt door leiders die, (lichamelijk en geestelijk ), macht willen uitoefenen over medemensen. Heet dat niet vormgeving? Er bestaan een paar destructieve eigenschappen, bij leiders, maar ook binnen onszelf, die we kunnen overwinnen. Hebzucht, machtshonger, trots, ijdelheid, jaloezie en egoïsme. Het rijtje is niet van mezelf, maar komt uit het sprookje van Sneeuwwitje . De niet letterlijk stiefmoederlijk bedoelde gedachte: Spiegeltje, spiegeltje aan de wand?
Is atheïsme niet een” idee” om over te zeggen: Iets dat je niet kunt zien of begrijpen kan ook niet bestaan? Zoiets geldt eveneens voor de theïsten. Waar ligt de balans? Behoren niet de meeste mensen tot de agnostici?
LikeLike
Hebzucht is de voornaamste drijfveer van vele godsdienstoorlogen. Mensen zien dat mensen van een andere religie gemeenschap het beter hebben dan zijzelf. Zij trachten de eigendommen van die mensen in te lijven. Daarvoor misbruiken zij de geschriften van hun godsdienst. Daarbij komt de haatzaaierij van sommige geestelijken van die godsdienst. Zij zien ook brood in de uitbreiding van het aantal volgelingen.
LikeLike
Alle zijn mogelijke banden met en beïnvloeding in kringen van het extreem rechtse denken mn van de PVV met zijn onnozele islamangst en – haat hebben mij alle belangstelling voor een Cliteur ontnomen.
LikeLike
Terechte goede vraag voor vanavond!
LikeLike
Waarom moet alleen religie het ontgelden?
Zijn ideologieën als nazisme, communisme, kapitalisme, enz. geen inspiratiebronnen voor geweld?
LikeLike
Niet de religies zelf zijn de oorzaak van onverdraagzaamheid. De geschriften die ze gebruiken worden gebruikt en vnl misbruikt om onverdraagzaamheid te motiveren. Onverdraagzaamheid tussen verschillende religies, tussen verschillende interpretaties van dezelfde geschriften. Maar veelal is hebzucht de echte basis. Men is jaloers als de andere het beter lijkt te hebben en de hebzucht gaat dan rechtvaardiging zoeken in geschriften van zijn religies om de andere zijn welvaart af te nemen in zijn eigen voordeel. Voorbeelden zijn legio in Africa. Maar ook voor de homofobie in Rusland worden de schriften gebruikt om zich te rechtvaardigen. Een onderliggende reden is daar ook de pedofilie, welke dan weer aan de homo’s wordt toegeschreven.
LikeLike