‘Onze wetenschap en cultuur zijn doordesemd van het materialistische dogma dat alleen de materie ècht bestaat. Wat daar niet toe te herleiden is, is flauwekul.’ Een geloofsuitspraak van jewelste, meent historicus John Van Schaik. En bovendien niet zo’n hele sterke.’ Van Schaik is docent aan de Hogeschool Geesteswetenschappen in Utrecht, een school die groeit als kool, terwijl de studie theologie in het slop zit.
‘In feite gaat de wetenschap niet over wat wel of niet bestaat. De wetenschap is een methode om de werkelijkheid te onderzoeken. Dat zou je dus open en onbevangen moeten doen. Maar dat gebeurt niet. In plaats dat je zegt ‘ik weet het niet’ van dingen die je niet begrijpt, stelt de huidige wetenschap vooraf kennisgrenzen. Mensen als hersenonderzoeker Dick Swaab, dat zijn diehard gelovigen, materialisten van de oude stempel. Maar ook de rest van de wetenschap zit opgesloten in een verouderd wereldbeeld. Het is hoog tijd voor een nieuw paradigma.’
In een interview met journalist en theoloog Theo van der Kerkhof op de site NieuwWij stelt de HGU van Van Schaik (foto: HGU) geen kennisgrenzen. Hij neemt de materiële werkelijkheid serieus, maar onderkent dat er méér is.
‘Er is ook een wereld van de geest. Een tweede kenmerk: wij zijn niet alternatief maar additief. Al onze docenten zijn academisch gevormd. Wij verzetten ons dus niet tegen de wetenschap, maar vullen haar aan. En ten derde zijn wij ‘ontwikkelingsgericht’.
Van Schaik zegt de geest serieus te nemen, maar niet te verzanden in gezweef en staat een wetenschappelijke benadering van het geestelijke voor.
‘Geschriften van mystici kun je met gewone wetenschappelijke methode onderzoeken. Bij onze opleidingen kun je een module ‘Bijna doodervaringen’ op het lesprogramma aantreffen, maar onze studenten krijgen evengoed filosofiegeschiedenis, Bijbelexegese. Daar is niks zweverigs aan. Maar het belangrijkste is wellicht dat wij de ervaringen van mensen serieus nemen. Tegenwoordig ervaren steeds meer mensen dat het oude materialistische paradigma tekort doet aan de mens. Wij doen iets met dat gemis.’
De HGU biedt als opleidingen Filosofie, Religiestudies, Geestelijke Begeleiding, Zingeving & Spiritualiteit, Energetisch Therapeut en Master Spiritualiteit. Op 9 maart is er weer een open dag met informatie over de studierichtingen Zingeving & Spiritualiteit, Energetisch Therapeut, Verlies- en rouwbegeleiding, Stervensbegeleiding en de (pré)Master Spiritualiteit.
De ervaring leert dat de informatiedagen snel volgeboekt zijn. Aanmelden kan hier.
Zie: ‘Engelen bestaan en ze dragen een spijkerbroek’ (NieuwWij)
en: Hogeschool Geesteswetenschappen Utrecht (Update 12 4 2017: NU: Academie voor Geesteswetenschappen)
Illustr: Detail van ‘De School van Athene’ door Rafael; de man met de lange grijze baard moet Plato voorstellen (HGU)
GODEN EN MENSEN 
Ja, er is meer dan materie, dat is een open deur. Er is bijvoorbeeld informatie, en informatie is geen materie. Maar nergens ter wereld bestaat informatie zónder materie. Zo kun je bijv. een stukje muziek opvatten als trillende geluidsgolven, of als groeven in een stukje vinyl van een langspeelpaat, of optische putjes in plastic van een CD, of magnetisch gecodeerde 0-en en 1-en op een harde schijf of in een geheugen, waamee fysiiek deze informatie wordt gecodeerd, maar de muziiek zélf bestaat uiteraard niet in de vorm van de geluidstrillingen, de groeven, het plastic of de magnetische biits, ze zijn slechts het medium waarin de informatie is opgeslagen.
LikeLike
Behalve het gebruikelijke onzinnige oprekken van het begrip geloof tot zodanige proporties dat het elke betekenis verliest is dit een redelijk artikel. Hebben jullie gelovigen last van een identiteitscrisis of zo, dat jullie met alle geweld je eigen persoonlijke overtuiginkjes in dezelfde categorie moeten onderbrengen als atheïsme, materialisme en wetenschap? Een beter begrip levert het niet op en het is allemaal net zo zielig als “PD is een atheïst want hij gelooft niet in duizenden goden”.
Inderdaad, wetenschap veronderstelt materialisme. Wetenschap veronderstelt monisme, dwz geest is een materieel verschijnsel. Bepaalde – niet eens alle – geloven veronderstellen een niet-materiële component, die we maar beter ziel kunnen noemen.
“Het is hoog tijd voor een nieuw paradigma.”
Nou nee dus. Dat nieuwe paradigma is alleen maar het aloude achterhaalde dualisme, dat wetenschap nooit één stap vooruit heeft gebracht.
Een wetenschappelijke benadering van de ziel – dwz de niet-materiële component – is per definitie onmogelijk, omdat er niet aan te meten valt. Of PD heeft Van Schaik verkeerd begrepen (zal me niet verbazen) of Van Schaik heeft het verkeerd begrepen (zal me wel verbazen). Want de laatste zegt:
“Wij verzetten ons dus niet tegen de wetenschap, maar vullen haar aan”
Dat betekent dat het onderzoek naar de ziel niet wetenschappelijk is – anders zou er geen sprake zijn van aanvulling.
“Geschriften van mystici kun je met gewone wetenschappelijke methode onderzoeken.”
Dat ontkent dan ook geen enkele materialist. Mystici zijn mensen van vlees en bloed. Hun geschriften zijn van materie gemaakt. Hun woorden hebben een materiële betekenis.
Er meer van maken is een teruggang naar Plato’s filosofie, die in de wetenschap niet meer gehanteerd wordt.
Het mag allemaal, maar het is geen wetenschap. Want empirische testen van Plato’s ideeénwereld is niet mogelijk.
LikeLike
” De Werkelijkheid ” = ” Het Zijn ” dat niet volledig te kennen zal blijven en dat slechts in bruibare kennis reële waarde krijgt. De konstante ontwikkeling van de wetenschappen creëren tenslotte hun eigen onderzoekingsmethoden met tijdelijke kennisresultaten.
Daarnaast en daardoor ontstaat ervaringskennis dat tevens de gevoelens en intuïtie omvat.
LikeLike
-De mens bekijkt de werkelijkheid door een eenkleurige bril, zodat hij de andere kleuren niet kan zien .
LikeLike
Joost, we moeten af van die tegenstelling, dat kan het nog wat worden met de menselijke ontwikkeling, misschien.
LikeLike
Zag gister een chimpansee-aapje dat heel slim noten kapot wist te krijgen. Dat aapje zien we, daar kunnen we over nadenken, en dan weten we echt heel wat meer dan dat noten natuurwetenschappelijk open gaan door er met een hout op te slaan. Zo zien we ook de volgende stap in de evolutie, die homo sapiens heet. En wat we zien kunnen we volgens aloud wetenschappelijk inzicht onderzoeken..En dan wordt een wetenschap heel wat bescheidener dan te denken dat men de materie “be-grijpt”..
LikeLike
“Geschriften van mystici kun je met gewone wetenschappelijke methode onderzoeken.”
Ik vraag me dit toch zeer af.
Wat je kunt onderzoeken is uitsluitend ‘materie’.
LikeLike
-De filosofie-geschiedenis bewijst ook, dat er vooral in de jongste tijden meer en meer idealistisch over de basis van de werkelijkheid gedacht wordt dan materialistisch ; zie Kant, Schopenhauer, Hegel, e.a. .
-Ook de huidge wetenschappen-en vooral de quantum theorieën- verlaten steeds meer dat enge pad van het materialisme ; dat eerder als ‘nihilistisch’ afgewezen wordt .
-Tenslotte is materie niets anders of meer dan een vorm van energie, die volgens bepaalde I.D’s evolueert . ; feiten die we slechts met eigenschappen als intelligentie, bewustzijn kunnen begrijpen .
LikeLike
Zou het kunnen zijn dat ook het oude geestelijke paradigma de mens en zijn werkelijkheid tekort doet? Neemt de oude tegenstelling geest-materie de menselijke werkelijkheid echt wel serieus? Versimpelt die tegenstelling de geweldige evolutionaire werkelijkheid van mensen niet?
LikeLike