‘Dawkins neemt zo fanatiek afstand van de religie dat hij er niet meer echt kritisch over kan zijn. De afstand wordt te groot om het nog te begrijpen. Hij begrijpt de motivatie niet meer van het geloof. Iets dat je bekritiseert, moet je proberen te begrijpen.’ – Dat zegt filosoof Jasper Schaaf in zijn artikel ‘Atheïsme voor beginners?’. Volgens Schaaf zit Dawkins gevangen in een semi-religieuze vraagstelling, het atheïsme van de beginneling.
Schaaf verwijst in zijn blog van 3 december jl. naar De Pers.
‘Richard Dawkins’ nieuwste boek De betoverende werkelijkheid wordt in dagblad De Pers van 22 november aangeprezen als ‘atheïsme voor beginners’. Inderdaad, voor beginners. Daar moest ik aan denken toen ik vorige week in de trein dat artikeltje las. Naar mijn mening zit Dawkins in zijn eerder verschenen beroemde boek God als hypothese (The God Delusion) zelf nog gevangen in een semi-religieuze vraagstelling, het atheïsme van de beginneling. Zijn redenering: de hypothese god kan niet worden bewezen, ergo hij bestaat niet en daarmee vervallen alle religieuze aanspraken. Hij lijkt wat op sommige christenen die smachten naar een wonder als bewijs voor het bestaan van god.’
Schaaf haalt in zijn betoog verschillende denkers aan, zoals Joseph Dietzgen volgens wie er nog een mystiek restant bestaat in de vraagstelling van een absoluut begin. Met Geerat Vermeij zegt Schaaf dat je voor een overtuigend natuurwetenschappelijk, sociaal, economisch en per saldo atheïstisch verhaal je helemaal geen harde god-hypothese op hoeft te stellen. ‘Je overschreeuwt jezelf er alleen maar mee en bereikt de gelovigen echt niet.’ Met Friedrich Engels zegt Schaaf dat volgens hem de term atheïsme een negatief begrip is. Als reactie op de uitspraak van Ludwig Feuerbach die in zijn religiekritiek zegt ‘dat het wonder de hypotheek is die borg staat voor het wantrouwende en twijfelende geloof’, zegt Schaaf:
‘dat Dawkins dat simpele geloof gewoon omkeert. Bij hem wordt een niet-religieus wereldbeeld gereduceerd tot een ontkennend antwoord op een absoluut bepaalbaar punt, een te bepalen begin. Dat komt neer op een verkapte religieuze vraagstelling.’
Foto Richard Dawkins: izit.org
GODEN EN MENSEN 
Kees Koers,
ik kan het niet met je eens zijn, stam uit de traditie van wat ik de ‘halleluja orthodoxie’ noem (waaruit ik me ontworstelt heb). In die wereld heeft men een waterdicht en mystiek verhaal. Discussie is uitgesloten, Gods wegen zijn ondoorgrondelijk.
Een ware gelovige heeft beslist nooit medelijden met zichzelf. Hoe kún je dat denken?! Hij leeft in de wetenschap dat hij een zondaar is, en heel hard zijn best moet doen om naar Gods wil te leven en een goede naaste te zijn. Misschien mag hij dan eens Gods genade ervaren.
Een lichtere vorm gelovigen weet zich ‘geborgen in Gods hand’, en heeft oprecht medelijden met mensen die dit heerlijks niet (willen) beleven.
LikeLike
Nou, Selma, gelovigen gaan over het algemeen de discussie met critici uit de weg omdat ze geen verhaal hebben, omdat ze in hun hart wel weten dat het geloof in goden eigenlijk onzinnig is. Ze proberen dat echter te onderdrukken en zichzelf te overschreeuwen.
Medelijden hebben “ware” gelovigen vooral met zichzelf.
LikeLike
Dawkins is atheist, Darwinist en zooloog. Van evolutiebiologie en religie weet hij vrijwel niks. Mensen zijn meelopers en lopen het liefst achter simpele boodschappen aan. Dawkins is zo’n simpele boodschap.
Peter Borger
LikeLike
Joost, mooi gezegd, die eerste alinea.
Wat die tweede alinea betreft: mijn contact met de rechtzinnigen, want daar verwees ik naar, dateert van lang geleden, van thuis, en later op de VU (de verplichte Wijsbegeerte der wetsidee en zo).
Maar ik zal eens met moderne gelovigen gaan praten. Ja, laat ik die eens gaan bevragen over hun geloof, wat ik decennia vermeed. Benieuwd wat ik leer.
LikeLike
Nee, Selma, een echte -denk ik- gelovige heeft met zijn moderne koppie in onze tijd geen medelijden, laat staan diep, met iemand die niet geloven kan; hij kan hem/haar beter dan ooit maar al te goed begrijpen. Hij gelooft zelfs, jaja, dat die “God” van hem ieder, ook de niet-gelovige, de ruimte geeft om echt zichzelf te zijn.
Veel medegelovigen kijken je dan met vissenblik aan, vinden dat echt te weinig en zeggen: “Maar dan geloof je niet; dat kun je God niet aandoen!”. Ën veel niet-gelovigen voelen zich dan -waarom weet ik niet en ten onrechte- weer “slim” in het “geloofsnet” gevangen. En dan heb ik geen zin meer om te schreeuwen en weet dat ik daar verder ook niet veel aan kan veranderen: want “zij weten zo goed hoe het zit”!.
LikeLike
Dawkins is gewoon onbescheiden.
Als hij gezegd had: “god kan m.i. door geen mens worden bewezen, ergo voor mij bestaat hij niet “, dan was het een heel nette uitspraak geweest.
Voorts vind ik zijn bewering voor een wetenschapper nogal dubieus, want hoe kan Dawkins bewijzen dat niet bewezen kan worden dat god bestaat?
En verder vraag ik me af waarom Schaaf ‘gelovigen zou willen bereiken’ (i.v.m. met dat overschreeuwen). Veel echt gelovigen willen helemaal geen discussie met mensen die proberen te bewijzen dat god niet bestaat (of iets in die richting). Met zulke mensen heeft de ware gelovige diep medelijden.
LikeLike