‘Dawkins neemt zo fanatiek afstand van de religie dat hij er niet meer echt kritisch over kan zijn. De afstand wordt te groot om het nog te begrijpen. Hij begrijpt de motivatie niet meer van het geloof. Iets dat je bekritiseert, moet je proberen te begrijpen.’ – Dat zegt filosoof Jasper Schaaf in zijn artikel ‘Atheïsme voor beginners?’. Volgens Schaaf zit Dawkins gevangen in een semi-religieuze vraagstelling, het atheïsme van de beginneling.

Schaaf verwijst in zijn blog van 3 december jl. naar De Pers.

‘Richard Dawkins’ nieuwste boek De betoverende werkelijkheid wordt in dagblad De Pers van 22 november aangeprezen als ‘atheïsme voor beginners’. Inderdaad, voor beginners. Daar moest ik aan denken toen ik vorige week in de trein dat artikeltje las. Naar mijn mening zit Dawkins in zijn eerder verschenen beroemde boek God als hypothese (The God Delusion) zelf nog gevangen in een semi-religieuze vraagstelling, het atheïsme van de beginneling. Zijn redenering: de hypothese god kan niet worden bewezen, ergo hij bestaat niet en daarmee vervallen alle religieuze aanspraken. Hij lijkt wat op sommige christenen die smachten naar een wonder als bewijs voor het bestaan van god.’

Schaaf haalt in zijn betoog verschillende denkers aan, zoals Joseph Dietzgen volgens wie er nog een mystiek restant bestaat in de vraagstelling van een absoluut begin. Met Geerat Vermeij zegt Schaaf dat je voor een overtuigend natuurwetenschappelijk, sociaal, economisch en per saldo atheïstisch verhaal je helemaal geen harde god-hypothese op hoeft te stellen. ‘Je overschreeuwt jezelf er alleen maar mee en bereikt de gelovigen echt niet.’ Met Friedrich Engels zegt Schaaf dat volgens hem de term atheïsme een negatief begrip is. Als reactie op de uitspraak van Ludwig Feuerbach die in zijn religiekritiek zegt ‘dat het wonder de hypotheek is die borg staat voor het wantrouwende en twijfelende geloof’, zegt Schaaf:

‘dat Dawkins dat simpele geloof gewoon omkeert. Bij hem wordt een niet-religieus wereldbeeld gereduceerd tot een ontkennend antwoord op een absoluut bepaalbaar punt, een te bepalen begin. Dat komt neer op een verkapte religieuze vraagstelling.’

Zie: Atheïsme voor beginners? 

Foto Richard Dawkins: izit.org