Wanneer je je ‘bliss’ volgt – dat wat je diep raakt en waarvan je het gevoel hebt dat het je leven is – en je de moed hebt gehoor te geven aan je roeping, dan opent zich het leven. En gaan er, daar waar eerst alleen maar muren stonden, deuren voor je open, aldus cultuurfilosoof Joseph Campbell. Dan kan je de Reis van de Held beginnen. Onze psyche blijkt buitengewoon gevoelig voor wat je mee gaat maken tijdens die reis. Campbell beschrijft zeven fases ervan. Je kunt ze herkennen in verhalen en speelfilms.
Zoals Star Wars, The Matrix, Watership Down, Avatar, de Lord of the Rings-trilogie en The Lion King. Films die door miljoenen mensen gezien zijn en waarbij volgens filosoof Eric Peeters altijd wel een bepaalde fase direct in het hart naar binnen kwam. Dat hij gefascineerd werd door denkers als Freud en vooral door de Zwitserse psychiater Carl Gustav Jung, is merkbaar door zijn kijk op de psychologische kant van mythen.
De films hebben op hun beurt weer inspiratie gevonden bij oude mythen, sprookjes, legenden, volksvertellingen en de grote heilige verhalen. Campbell las ze allemaal en ontdekte er een grondpatroon in, zag ook een verband tussen die mythen en de verhalen die hij kende van de kerk. Heel bijzonder was voor hem de legende van Koning Arthur.
Volgens OHM wordt de reis van de held verbeeld in de Mahabaratha en de Bhagavad Gita door de dialoog tussen Arjuna en Krishna. Op weg met de held (Arjuna) en zijn mentor (Krishna) volgen we de weg van duister naar licht.
‘In al die verschillende verhalen ontdekte hij een wonderlijke overeenkomst. Alle verhalen hadden een universeel patroon. Er is volgens Campbell één groot oerverhaal. Een verhaal met archetypische patronen. En behalve dat hij ontdekte dat er een grondpatroon bestaat, maakte hij ook duidelijk wat de bedoeling van dat grondpatroon is. Dat deed hij in vele werken. De bekendste is The Hero with a thousand faces dat hij uitbracht in 1949.’ (Peeters)
De fasen die Joseph Campbell noemt zijn: de proloog (of de voorbereiding); de oproep; de helpers; de drempel; beproevingen; de krachtbron (het elixer, de apotheose) en de terugkeer naar de wereld.
In de ‘proloog’ moet je wel op de een of andere manier ontwaken. Wakker worden uit de bedrieglijke ‘Go-with-the-flow’, waarin je denkt niets meer te wensen te hebben. Want direct daar onder duwt iets van: ‘Is-dit-alles?’ Plotseling vraag je je af wie je eigenlijk bent en wat je hier komt doen. Een diep verlangen jezelf te zijn borrelt op, een ander verlangen dan je voortdurende opoffering aan verwachtingen van iedereen.
Bronnen:
* Joseph Campbell ‘de reis van de held’ (Eric Peeters)
* De zeven fasen (Eric Peeters)
* Finding Joe: A Joseph Campbell documentary (trailer) (Diygenius)
* De weg van de held (Bram Moerland)
Beeld: Diygenius.com
GODEN EN MENSEN 
@Egbert,
Jung bleek ook nog interessanter voor Campbell die het dan ook meer op Jung had begrepen.
LikeLike
@Paul, maar Jung die Freud eerst als zijn leermeester beschouwde kwam later met hem in conflict vanwege hun verschil in visie op de menselijke psyche.
Voor wie het naadje van de kous wil weten:
https://verkenjegeest.com/10-verschillen-tussen-freud-en-jung/
Maar beide worden nog steeds breed wetenschappelijk gedragen.
LikeLike
Vertelt dat oerverhaal niet eerder iets over de mens dan over de wereld? Cultuur kent veel verschijningsvormen maar kinderen zijn overal hetzelfde. Spreekt dat geen boekdelen?
LikeLike
FrankB,
Klopt, naar het schijnt heeft Freud geen enkele patiënt van hem genezen. Dat was zijn zwakke kant. Zijn sterke kant mag je echter niet bagatelliseren. Hij is wel de grondlegger van de psychoanalyse.
Zijn analyse van de menselijke psyche heeft veel invloed gehad in de psychologie, maar ook in andere takken van de wetenschap. Beroemd zijn Freuds ideeën over het onderbewuste, het Oedipuscomplex en beroemde werken als De Droomduiding (1900) en Het onbehagen in de cultuur (1930).
Logisch dat Campbell – naast Jung – ook kennis nam van de vele (psychologische) kennis van Freud.
LikeGeliked door 1 persoon
“Dat hij gefascineerd werd door denkers als Freud”
Niet echt een aanbeveling – Freud was een kwakpsycholoog, die meende de menselijke geest te kunnen begrijpen na een paar gesprekjes met verveelde, gegoede Weense huisvrouwen.
LikeLike
De mythologische reis van mijn held was die van Odysseus. Toen ik kind was hadden we net TV en die serie was op de buis. Vooral de aflevering bij de Sirenen is me bijgebleven. Ik denk omdat je als kind gevoeliger bent voor de ethische onderlaag. Odysseus ging langs allerlei figuren welke hij kon weerstaan en verslaan. Maar de gezangen van de Sirenen kon hij niet weerstaan, dat wist hij kennelijk? Dus liet hij zijn bemanning was in de oren stoppen en zijn eigenste ikje liet hij vastbinden.
Waar het over ging was goed en kwaad. Goed en kwaad kunnen wij als mens verslaan op onze mythologische reis. Maar er is iets op onze mythologische reis wat wij niet kunnen weerstaan zonder subiet de Sirenen te volgen in de dood. We zullen onszelf vast moeten binden en iedere verwachting los moeten laten. Alleen dan kunnen we het gezang van de Sirenen horen.
Uiteindelijk kunnen we niet bij de Sirenen rond blijven hangen en gaan we op weg naar huis.
Geen verhaal met een happy end, maar business as usual.
LikeGeliked door 1 persoon
Mooi hè @ Jan. Moest ook meteen aan jou denken toen ik dit topic las. De fase van terugkeer naar de wereld bracht mij weer even terug naar een geleide-meditatie die ik ( lang geleden ) schreef n.a.v. een verhaal uit de Bijbel……de wens van enkele leerlingen van Jezus, die drie tenten wilden bouwen op de berg. Zij wilden maar wat graag daar blijven, echter……na hun apotheose stond niets anders hen te wachten dan terug te keren. ( naar beneden….naar de wereld ).
LikeGeliked door 1 persoon
@Paul.
Leuk onderwerp: mijn hobby.
groet van Jan.
LikeGeliked door 1 persoon