‘Ik had daadwerkelijk het idee dat er buiten de wiskunde en logica, tezamen dan met mijn interesse in geschiedenis en muziek, helemaal niets meer was. Ik begon een leegte te voelen. Een enorme leegte.’ Aldus filosoof Emanuel Rutten in zijn boek Overdenkingen, gericht op zijn wijsgerig denken over het Christendom, waarin hij een existentiële en ook ethische waarachtigheid vond, een wijsgerige diepgang en een sublieme esthetiek die hij tot dusver nog bij geen enkele filosoof was tegengekomen.
‘In mijn jaren in Delft betekende religie helemaal niets voor mij. Het betekende zo weinig dat ik mijzelf niet eens atheïst zou hebben genoemd als iemand mij ernaar zou hebben gevraagd. Het onderwerp bestond eenvoudigweg niet. De weg naar het christendom is bovendien lang geweest.’ (Uit: Overdenkingen)
Overdenkingen is een essaybundel waarin een groot deel van Ruttens wijsgerige bijdragen van de afgelopen jaren over het christelijk geloof gebundeld zijn. Deze handelen over de vraag naar de redelijkheid van het geloof in God, het lijden in de wereld, het persoonlijk christelijke leven, en meer in het algemeen over het christendom als wereldbeschouwing.
‘En toen stond op een dag Heidegger op het programma. Die dag zal ik nooit meer vergeten. Nooit meer. Marinus ging in op Heideggers zijnsleer en op de ontologische differentie tussen de zijnden en het zijn, en ik werd op slag verliefd. Verliefd op de filosofie, verliefd op Heideggers manier van beschouwen, verliefd op deze intens verdiepende manier van denken. Zo kan men dus ook rationeel zijn, dacht ik.’ (Uit: Overdenkingen)
Rutten schrijft onder meer over de redelijkheid van het christelijk geloof. Voor hem is het christendom een (theïstisch) wereldbeeld dat de zeven criteria die hij ontwikkelde voor wereldbeelden, uitstekend doorstaat. Ook staat hij stil bij het lijden in de wereld, en over God en de moraal. En hij vraagt zich af wanneer je jezelf een christen kunt noemen en of religieuze ervaring mogelijk is. Hij overdenkt Goden breken van Marc de Kesel, het goddelijke bij Georges Bataille en het heilige bij Rudolf Otto.
‘Tijdens mijn jaren aan de VU raakte ik ook steeds meer in contact met het christendom, en daarin vond ik een existentiële en ook ethische waarachtigheid, een wijsgerige diepgang en een sublieme esthetiek die ik tot dusver nog bij geen enkele filosoof was tegengekomen. Dit heeft mij ertoe aangezet mij nog veel verder te verdiepen in het christendom, en na verloop van tijd wist ik het. Dit is mijn ‘best account’. Dit is mijn manier van leven. Dit is mijn wijze van in de wereld zijn. Dit is wat ik ben: christen.’ (Uit: Overdenkingen)
Overdenkingen | Emanuel Rutten | Uitgeverij Stad op een berg | ISBN: 9789082186994 | April 2017 | Winkelprijs: € 15,95
Dr. ir. Emanuel Rutten (1973) is filosoof. Hij is als onderzoeker en docent verbonden aan de Faculteit Geesteswetenschappen van de Vrije Universiteit in Amsterdam (zowel binnen het Abraham Kuyper Centrum voor wetenschap en de grote vragen als binnen centrum Ethos voor maatschappelijke transformatie). Het onderzoeks- en onderwijsterrein van Emanuel omvat de relatie tussen geloof en wetenschap, het evalueren van de rationaliteit van seculiere en religieuze wereldbeelden, kennisleer en speculatief realisme, logica en retorica, en esthetiek. (Uitgeverij Stad op een berg) (Foto: Twitter)
GODEN EN MENSEN 
@jellevdwal
Dat is je intuïtief vermogen. Onderdeel van je geest. Je kan dat niet actief besturen, de kunst is juist om het te laten begaan en te leren kennen.
LikeLike
Egbert
Ik denk niet in het minst dat Freud of Jung oplichters waren, dat ze breed gedragen werden klopt, ik maakte nog de bijna religieuze verering van Freud mee, maar ik vond aan die verering niets wetenschappelijks.
Dat er een onderbewuste is kan iedereen met een beetje zelfkennis gemakkelijk vaststellen, lijkt me, gevoelens ontstaan buiten ‘ons’ om, ‘ons’ is dan het bewustzijn.
Wat er klopt aan de theorieën van de genoemde heren heb ik me vaak afgevraagd, voor zo ver me bekend was er nooit enige wetenschappelijke, in de zin van verifieerbare, onderbouwing.
Toch kwam ik net nog, las het boek net, verklaart veel van wat we nu ook bij ons zien, veel verwijzingen naar theorieën van Freud tegen, wat me verbaasde.
Christopher Lasch, ‘The Culture of Narcissism, American Life in an Age of Diminishing Expectations’, 1979, 1980, London
Het boek laat ook zien hoe ‘modegevoelig’ psychiatrie is, dan is het ene ziek, dan het andere, veel systeem kan ik er niet in ontdekken.
Het beangstigende van het boek is de vaststelling dat waarheid onbelangrijk is geworden, wat we nu ook bij ons zien, naar mijn mening.
Het gemak waarmee beweringen, zelfs de meest onwaarschijnlijke, zoals dat Assad gifgas zou hebben laten gebruiken, worden geslikt en nagepraat.
Analyses die het beweerde volledig onwaarschijnlijk maken halen niets uit.
Zo kwam ik ook een verklaring tegen van de MH17 ramp, waar alle stukjes van de puzzel op hun plaats lijken te vallen, staat in gewoon engels op internet, haalt ook niets uit.
Als je mensen die druk zijn met MH17 daar op wijst, niets.
Dat die verklaring politiek ongewenst is, dat klopt.
Dat aanraken van hersenen herinneringen en zo oproept, zie het boek van Calvin en Ojeman, de laatste is neurochirurg, hij gebruikt het aanraken om vast te stellen waar hij kan snijden, bij volledig bij kennis patienten, de hersenen hebben geen pijn sensoren.
Dat snijden, bij tumoren en epilepsie, van het laatste begrijpen we ook nog steeds bijna niets.
Het bannen, een hele slechte zaak, the truth emerges from the clash of opinions, maar het past in dat waarheid er niet meer toe doet.
Zwerver,
hoe onze hersenen herinneringen opslaan, voor zo ver mij bekend ook een groot raadsel.
Wat me ook regelmatig verbaast is hoe mijn bovenkamer associaties naar voren brengt, soms op net de juiste momenten, zodat ik die in een betoog kan onderbrengen.
LikeLike
Egbert, de conclusie die ik trek is dat door touchering ooit beleefde zaken wederom worden waar genomen. Waarnemen is opmerkelijk. Waarnemen zélf is stilstand, het waargenomene is beweging.
Je kan dus stellen dat alles wat we hebben waargenomen reproduceerbaar is. Of direct waarneembaar zonder tussenkomst van zintuigen.
Doorgronden van dit systeem doet de vragen over leven en dood beantwoorden. Ons zintuigelijk leven is een vorm van evolutie van ‘mij’. Zoals de gehele kosmos al vanaf het begin in evolutie (uitrol) is. Zoals het evolutie betaamt is deze niet van te voren bepaald, maar wel aan wetten onderhevig.
LikeLike
@Jelle: De grote verdienste van Freud is dat hij van geesteszieken ‘gewoon’ zieken maakte.
Hij formuleerde het ietwat anders maar daar kwam het wel op neer. Van Neurose naar de gebruikelijke alledaagse ellende of zoiets. Op Kloptdatwel ben ik op een gegeven moment geband omdat ze daar van mening waren dat Freud een ordinaire oplichter was en Jung volledig de weg kwijt terwijl ze toch breed wetenschappelijk werden gedragen en je ze natuurlijk moet zien als kinderen van hun tijd en cultuur.
Ik heb die ban nog wel een paar keer verbroken omdat ik hem niet terecht vond maar op een gegeven moment heb ik ze maar met rust gelaten, Ik zag wel op Facebook dat Pepijn van Erp enorm
zijn best doet misstanden te bestrijden, kwakzalverij en tegenstanders van het inentingen heb ik ook niets mee op.
@Zwerver: De experimenten van Wilder Penfield waren zeer interessant, bij touchering van bepaalde gebieden van de hersenen beleefde de patiënt vaak zeer gedateerde herinneringen. Trek je conclusie maar.
https://en.wikipedia.org/wiki/Wilder_Penfield
LikeLike
De veruit beste auteur op het gebied van hersenwerking en quantum mechanica, die ik ken, is de fysicus Penrose:
Roger Penrose, ‘The Emperor’s New Mind, Concerning computers, minds, and the laws of physics’, 1989 Oxford
Hij maakt aannemelijk dat elk neuron ‘hersen’werking heeft, wat dat ook is.
Als dat zo is, dan is rekenkundig ons brein elk rekentuig nog veruit de baas.
Omdat in de quantum mechanica causaliteit er niet meer is zet Penrose ook de deur wijd open voor vrije wil.
LikeLike
egbert
De grote verdienste van Freud is dat hij van geesteszieken ‘gewoon’ zieken maakte.
Beroepshalve, economisch reorganisator en directeur, had ik enkele jaren met het zielknijperswereldje te maken.
De bijna religieuze verering van Freud bij z’n aanhangers verbaasde me.
Anderen zien niets in analyse, ik weet niet wat ik er van moet denken.
Therapie werkt maar in iets van de helft van de gevallen, ik kende ook een zielknijper die van mening was dat binnen enkele jaren alle geestesziekten met chemicaliën kunnen worden bestreden.
Dat therapie kon werken maakte ik mee met de enkele patient/client waar ik dan contact mee had, in één geval spectaculair.
Die voorspelling, nu al weer meer dan 30 jaar geleden, is nog niet uitgekomen.
Ik had in die tijd met experts op het gebied te maken die later beroemd werden, van één van hen, toen ik toevallig dat te weten kwam, las ik z’n bekendste boek.
Uitstekend verhaal, maar maakt vooral duidelijk hoe weinig de experts echt weten.
Doet me denken aan mijn oncoloog ‘we hebben eigenlijk alleen maar statistiek’.
LikeLike
De overeenkomst tussen verstrengeling en bewustzijn is dat alles direct ‘gebeurd’.
Alleen dankzij ons relatief bewustzijn kunnen we sterfelijkheid ervaren.
Dat impliceert tevens dat sterfelijkheid ook maar relatief is.
Einstein toch nog maar eens goed beschouwen.
LikeLike
Geachte reageerders,
in mijn materialistische visie op de wereld gaat gewoon het licht uit,en nooit weer aan.
Voor zo ver ik weet is er nooit enig bewijs geleverd dat het anders is.
Ben diverse keren onder narcose geopereerd, dan houdt even alles op.
Maar zeker weten is er in dit geval niet bij.
En, niet dat dat er iets toe doet, de schilderingen van de hemel doen mij denken dat het er een suffige toestand is.
Ondanks mijn ongelovigheid verwacht ik in de hemel te komen, als die er is.
Zo niet, dan is er naar mijn mening een heel onredelijke god.
Maar het is zo ver nog niet, de huidige behandelingen konden niet veel beter verlopen.
Maar van mijn vorm van kanker is geen genezing mogelijk, wel uitstel, hoe lang, niemand kan het echt voorspellen.
Een lotgenoot is na een jaar of vijf aan het eind van de behandelingen, elke mogelijkheid heeft een eindige werking, en er is een eindig aantal, elke kan maar één keer worden toegepast.
De betrokkene kreeg een vijf jaar uitstel van executie, om het zo uit te drukken.
Is net in het ziekenhuis opgenomen, wij vermoeden, horen niets, elkaar nooit gezien, alleen intensief e mail contact, met onderlinge advisering, soms weten de patienten meer dan dokters, het stikt van de onderzoeken, staan gewoon op internet, dat het nu echt afloopt.
Ik zie het wel, in mijn geval, maak me er niet druk over.
Twee jaar geleden, had ik heel goed dood kunnen gaan, alle tijd nu is dan meegenomen.
LikeLike
@Trouwe Lezeres: misschien is het juist zo dat het licht tijdens of na het stervensproces juist aan gaat!
En dit betreft niet een aanname.
LikeLike
@Jelle, het fenomeen leven, waar we niets van snappen betreft m.i. een tijdelijke spanningstoestand, hoeveel strijd moet een organisme intern en extern wel niet leveren om in deze toestand te blijven continueren, daarna volgt weer de spanningsloze natuurlijke toestand die er was voordat we bestonden
Freud heeft het zelfs over een onbewust doodsverlangen in de mens wat hij als Thanatos benoemd.
De tegenhanger van Eros (In zijn gedachtengoed).
Schopenhauer stelde: Geboren worden is een nodeloos storende episode in de gelukzalige rust van het niets.
Maar het bestaan heeft zeer zeker zijn aangename kanten en daar moeten we maar wat van genieten en elkaar af en toe eens ter ondersteuning een aai over de bol geven.
LikeLike
In deze Paasdagen lijkt het zinnig nog eens op te merken dat lijden en pijn op zich niet zinvol zijn, zoals nu in Trouw wel door psychiaters en filosofen als nieuwe christendom wordt geserveerd, maar dat “kruisdood en verrijzenis van Jezus” te maken heeft met de historische werkelijkheid dat hij zich inzette voor iedereen, met name de zwakken en hen die niet meetellen, en daarom in deze wereld voor niet godsdienstig, toekomst bedervend, gek en gevaarlijk verklaard, uit de weg werd geruimd en afging aan een slavenpaal. Als christen geloof je dat zijn manier van leven ondanks dan te verwachten spot en afgang toch oplevert dat je door God “omhooggetrokken wordt aan zijn rechterzijde”, in moderne voorzichtige sobere gelovige beeldspraak, dat je op die manier zinvol leeft en wel toekomst verwerkelijkt..
LikeLike
Jelle,
– …alles is een trap in de evolutie van de absolute wetmatige ‘ logos’ , die andere god, waaraan alles, ook wij deel aan hebben . .
– Zo is de rede nooit van de werkelijkheid, en de werkelijkheid nooit van de rede verlaten.n
LikeLike
Jelle,
Hoewel ik jou van ganser harte nog vele jaren van leven toewens op een manier die je bevalt, wil ik je dit toch graag in overweging geven: misschien is het juist zo dat het licht tijdens of na het stervensproces juist aan gaat!
Ook dat ‘het licht nooit weer aan zou gaan’, kan niet anders dan een aanname zijn van jou…
Zou het echt zo zijn dat -alleen omdat je herinnering niet verder gaat dan dan de gebeurtenissen in het huidige leven- er geen mogelijkheid is dat er een hele cyclus is van geboren worden en sterven?
LikeGeliked door 3 people
Valère,
hoe zogenaamd ?
En wat ‘meer’ ?
Ik schreef dat hier eerder, mijn levensverwachting houd ik op een paar jaar,time will tell.
Daarna gaat het licht uit, en nooit weer aan.
So what ?
LikeLike
– …ook voor hen die zogenaamd godsdienstloos leven, zal er wel dat ” iets meer zijn” om zich op te richten…
LikeLike
Nog even over de morele waarden van godsdiensten, tenminste, de beweerde waarden.
Ik walg net van hoe het ‘nieuws’ het gooien van een tien ton bom positief brengen, alsof er geen mensen worden vermoord.
Hoe dan ook, als er ooit een moreel hoogstaand iemand was was het mijn godsdienstloze moeder.
Ook ik ben godsdienstloos, ik prijs me gelukkig dat één van m’n kinderen eens zei ‘papa is goudeerlijk’.
Ik meen dat ooit een samenleving is ontdekt zonder godsdienst, helaas herinner ik me geen details meer.
Ik denk dus niet dat een godsdienst nodig is voor morele waarden.
Hoe christenen de slavernij konden goedpraten met ‘nu kwamen ze tenminste in de hemel’, ten hemel schreiend, naar mijn mening.
Niet dat het elders beter was, weliswaar hadden de meeste slaven in de Islam een veel beter leven dan in het christendom, maar als je de beschrijving leest van het produceren van eunuchen, één op de tien overleefde onder helse pijnen, dan draait je hart in om in je lijf.
LikeLike
Met alle respect voor wat echte wetenschappers doen,helaas gaan ook de universiteiten ten onder aan onzin, zoals een afspiegeling van de maatschappij zijn, ik denk dat wetenschappers niets verklaren, slechts beschrijven.
Dat geldt dan voor fundamentele vooruitgang.
Ook Einstein verklaarde m.i. niets, hij beschreef dat tijd en afstand niet absoluut maar relatief zijn.
Hoe ook wetenschappers feiten kunnen ontkennen zag je aan die Einstein zelf, de volstrekt onbegrijpelijke, in de zin van relateren aan iets bekend, quantum mechanica, waar causaliteit wordt vervangen door waarschijnlijkheid, kon door hem niet worden aanvaard.
Toch blijken die theorieën tot nog toe te werken.
Hoe wetenschap niets verklaart blijkt uit het laatste raadsel, verstrengeling.
Twee deeltjes vliegen in tegengestelde richting, elk met lichtsnelheid, en blijken dan toch nog één geheel te zijn.
Daarover verklaarde dan ook een wetenschapper terecht dat het volkomen onbegrijpelijk is, de theorie van Einstein stelt dat de hoogste snelheid de lichtsnelheid is, ook de snelheid van informatie overdracht.
Delftse wetenschappers zijn van plan een computer te gaan bouwen op basis van verstrengeling, omdat die geen tijdvertraging meer heeft, alle gebeurt ogenblikkelijk, zal die, als het lukt, veel sneller zijn dan welk rekentuig van nu.
Ook opent verstrengeling misschien de mogelijkheid van communicatie door het hele heelal, ook over welk aantal lichtjaren ook is er geen tijdvertraging.
Dat er elders in het heelal leven is, intelligenter dan het onze, is voor mij eigenlijk vaststaand, wij zijn nog maar heel kort bezig onze hersens te gebruiken.
Waar ik zo nieuwsgierig naar ben is hoe de godsdiensten gaan reageren op intelligent leven elders, maar ik vrees dat ik het niet ga meemaken, de Delftenaren zullen nog wel jaren bezig zijn.
LikeLike
Jelle,
Wetenschappers stellen vast. Zij omschrijven wat ze vaststellen en trachten dat te verklaren en stellen een hypothese op. Eens deze opgesteld gaan zij die toetsen aan de praktijk. Die toets bevestigt de hypothese of past ze aan of verwerpt ze.
Als de hypothese bevestigd wordt, spreekt men van een theorie. Vermits nooit iets met zekerheid kan bevestigd worden, wordt een theorie aangepast indien men beter inzicht krijgt in de materie.
Het christendom, evenals de andere godsdiensten zijn religieuze theorieën en kunnen vooralsnog niet bevestigd noch ontkend worden. Men gelooft er in of niet.
De morele waarden van de meeste religies zijn, veelal, op vele punten, gelijklopend. Die zijn nodig om een gemeenschap leefbaar te houden. In onze westerse gemmenschap worden ze meer en meer in seculiere wetten vastgelegd, gezien de multi-culturele samenleving.
Persoonlijk vind ik het zinloos om 1 religie als superieur te beschouwen. Iedere religie moet zich aanpassen aan de volksgemeenschap, zolang geen fundamentele waarden geschonden worden.
LikeLike
@Erwin de Ruiter: Door middel van onderzoek naar wetmatigheden, zaken waar we consensus aan kunnen ontlenen, stellen wetenschappers ook pogingen in het werk de bedenker hiervan te ontmaskeren. (Denk hierbij eens aan de theorie van Alles).
LikeLike
Ik denk dat wetenschappers niets anders doen dan beschrijven.
LikeLike
Commentaar op reactie van Valère De Brabandere:
Rutten komt tot een radicaal andere conclusie in Overdenkingen (al heeft hij eerder ook een dergelijk standpunt aangehangen als wiskundige): “Wetenschappers geven verklaringen voor fenomenen in de wereld. Dit doen ze door het in kaart brengen van wetmatigheden. En er is geen reden om te denken dat die wetmatigheden een beroep moeten doen op de oorsprong van de wereld. Integendeel. De formele regels van het schaakspel doen immers ook geen beroep op de bedenker ervan.” Lezen dus! 🙂
LikeLike
– …” god bestaat of gebeurt…”.
– Volgens J. Bochenski is het enige absolute ‘ zijn’ , dat van de eeuwige wetmatige logica, wiskunde en andere exacte kennissen, waaraan al het overige, dat is, contingent miet zijn.
– Dat absolute ‘zijn’ is niets anders dan de absolute logos, een andere ‘ god’., die is of gebeurt.
– En te leven volgens die logos. ( absolute logica ) is dan ook basis voor alle ethiek en moraal…
( sorry, voor het in herhaling vallen; maar alleen het absolute mag of kan herhaald worden) … Valere De Brabandere.’
LikeLike