‘In Galilea liepen talloze heilige mannen rond die moeiteloos water in olie veranderden en vele wonderen verrichtten. Velen noemden zich net als Jezus Messias. ‘Messiassen schoten als paddenstoelen uit vochtige grond,’ citeert O’Grady de Duitse theoloog Martin Hengel.’ – Dit schreef Eildert Mulder gisteren in Trouw in het artikel Het reli-lab van 2000 jaar geleden.
‘Waarom werd uit al die duizenden godsdiensten die bloeiden in de begindagen van het Romeinse rijk, uitgerekend de jaloerse God van een kleine, roerige provincie drie eeuwen later gekozen als de enige ware godsdienst? Waarom koos men niet voor de veel populairdere cultus van Isis? Waarom werden de lessen van de Stoïcijnen of Zarathustra niet gevolgd, waar geen martelaren nodig waren? Waarom niet Apollonius, Boeddha, Confucius? Waarom was het christendom bij uitstek geschikt? Selina O’Grady geeft op boeiende, heldere wijze antwoord op de grootste vraag van onze én alle tijden.’ (Uitgeverij Kok)
‘Misschien was het toeval,’ schrijft ook Mulder – in een recensie in Trouw van het boek En de mens schiep God van Selina O’Grady – als antwoord op de vraag waarom juist het christendom de trotse staatsgodsdienst van het Romeinse Rijk werd. In haar boek komt ze wel met verklaringen die volgens Mulder een boeiend beeld geven van het duizelingwekkend ingewikkeld religieus laboratorium dat de bekende wereld van 2000 jaar geleden was. ‘Uiteindelijk werd Rome christelijk. Maar Isis-verering of de Mithrascultus hadden evengoed uit de godsdienst-chaos tevoorschijn kunnen komen.’
Selina O’Grady: ‘Ik werd opgevoed door zeer religieuze ouders. Mijn vader was Iers en streng katholiek. We hadden een altaar in ons huis en baden elke avond voor het beeld van de Maagd Maria. Mijn moeder was Joods, maar had zich als jonge vrouw aangesloten bij wat nu waarschijnlijk beschouwd zou worden als een sekte, een soort gemeenschap in New Jersey onder de geestelijke leiding van de Russische pedagoog Ouspensky. Hoewel ze zich tot het katholicisme bekeerde toen zij met mijn vader trouwde, bleef mijn moeder vasthouden aan leringen van Ouspensky. Ik verloor mijn geloof in God toen ik een kind was, maar bleef altijd positief tegenover en gefascineerd door religieus geloof en het verlangen naar het transcendente.’
(Uit de biografie van Selina O’Grady – foto: mvagency.com.)
Mulder in Trouw:
‘Een gistend en explosief mengsel van Romeinse keizercultus, antiek polytheïsme van allerlei soort en geografische komaf, streng monotheïsme, verlossingsgodsdiensten, mysteriecultussen, messiassen, wonderdoeners, stervende en weer opgestane goden met bijbehorende passiespelen, en bij dat alles ook nog eens een flinke portie intellectuele scepsis bij de elite’.
Zie voor het artikel van Eildert Mulder: Het reli-lab van 2000 jaar geleden, in de papieren Trouw (2 mei) en op de site achter betaalmuur en voor abonnees.
En de mens schiep God – de wereld in de dagen van Jezus | Selina O’Grady | ISBN 9789059778436 | € 22,50
Gerelateerd: Pasen en de mythes uit de klassieke oudheid
GODEN EN MENSEN 
De eerste christengemeenten, losgegroeid van joodse wetten en rituelen – die al helemaal niet, zoals een romeins staatsburger jood Paulus snapte, door romeinse burgers begrepen werden – hebben door hun al vlug hellenistisch getint gemeenschapsleven met hun simpele sameneten, samendelen en armenzorg -met name- toen in de onderste lagen van de romeinse samenleving grote wervingskracht gehad.
Zij noemden dat, duidelijk geïnspireerd door de manier van leven van Jezus, kuriake=gemeenschap van de Heer en maaltijd van de Heer. Hij werd in hun denken al snel de grote concurrent van de Romeinse Keizer en “Zijn Rijk” beviel hun heel wat beter dan het “Romeinse Rijk”. In de eerste eeuwen kregen christenen die kritiek in al hun vrijmoedigheid en onmacht wel geregeld op hun brood.
Historici uit onze tijd van mensenrecht lopen wel het risico die christelijk simpel menselijke gemeenschappen van toen te veel met onze ogen te zien, en te vergeten hoe opvallend en hoe aantrekkelijk eigentijds deze manier van leven in de onderste lagen van een bikkelharde romeinse maatschappij ondanks al zijn goden blijkbaar was. Zij noemen eerste simpel menselijke vormen van ziekenzorg en armenzorg in de oude christelijke gemeentes bv al vlug gezondheidszorg of socialisme, en schijnen te vergeten dat de basis ervan het geloof in Jezus en zijn Vadergod was, een geloof toen trouwens in een voorwetenschappelijk hellenistische wereld heel wat makkelijker uit te leggen en te begrijpen dan nu voor ons..
Jammer dat bij en na de “promotie” tot staatsgodsdient ook het romeinse machtsdenken met zijn hierarchische structuren langzaam maar zeker de kuriake gingen beheersen en vanaf die tijd en in die culturen vaak te weinig tegenwicht konden krijgen van die overal nog best speurbare simpele manier van leven van Jezus. Het lijkt er nu soms op dat onze tijd met ons gevoel voor mensenrecht en mensenplicht wel bestand gaat zijn tegen die oude machtsspelletjes
LikeLike
Dat is nogal een oude vraag – de eerste moderne historicus, Edward Gibbon stelde hem al. Hij gaf maar liefst vijf mogelijke antwoorden, die ook door Bertrand Russell worden besproken in zijn Geschiedenis van de Westerse Filosofie.
Eén antwoord is onverdraagzame propaganda, die ook in de 20e eeuw nogal krachtige uitwerking heeft gehad en dat in Griekenland weer heeft. Zedelijke gestrengheid is een andere.
De Mithrasdienst heeft nooit een kans gehad. Stieren offeren was destijds een nog veel duurder ritueel dan nu.
De Isiscultus sprak de soldaten niet aan, die vanaf halverwege de Derde Eeuw de belangrijkste politieke factor waren. Het christendom is veel gemakkelijker militaristisch te interpreteren.
Uit deze recensie wordt niet duidelijk of dit boek nieuwe inzichten te bieden heeft. Op haar website schrijft O’Grady niet welke opleiding ze heeft gehad. We mogen twijfelen aan het wetenschappelijke gehalte van haar werk; eigenlijk heb ik de indruk dat het meer popi-jopi spul is. Dat ze van haar geloof is afgevallen maakt hier niet uit.
LikeLike
Het schijnt dat Dan Brown bezig is aan een werkje over Maria Magdala. Het heet ‘schotwerk’ maar hij heeft ondanks zijn eerder behaalde resultaten nog geen uitgever gevonden die zich aan het pikante relaas waagt. Afwachten dus maar of daar een clou in staat die ons weer verder helpt.
LikeLike
Interessant….. “en de mens schiep God”…..en nog zoeentje…..”zich tot het Katholicisme bekeren…”. Laten we wel wezen….in het Oude Testament van de Bijbel wordt de komst (geboorte) van Jezus profetisch aangekondigd. Vele van elkaar onafhankelijke schrijvers hebben kond gedaan van de geboorte van Jezus, zijn leven op aarde, zijn kruisdood, zijn begrafenis, zijn opstanding en ga zo maar door…. Zou toch wel denken dat God de mens heeft geschapen en niet andersom. Je tot een geloofsrichting bekeren is 100% tegen het Bijbelse principe, namelijk dat de mens zich met zijn vrije wil bekeert tot Jezus. Het is een persoonlijke keuze om Jezus als je redder en verlosser aan te nemen in je leven. Er is in de Bijbel nergens sprake van iemands bekering tot een geloofsrichting.
LikeLike
De verhalen komen uit onze hersens, die zelfstandig genoeg zoeken hoe de mens het best overleven kan. Alles is mogelijk, elk verhaal en er komen er steeds meer bij. De verhaler maker is ons hoofd, wij kunnen er slecht naar luisteren, achteraan lopen en het proberen mooi op te schrijven, keer op keer… .
Het heeft geen enkel wetenschappelijke kennis nodig. Het blijven onzin verhalen waar wij mee kunnen leven.
Nu vraagt zich niemand dit af. Hoef ook niet, ik gun ieder zijn verhaal. Sinds Wittgenstein – wij zijn de gevangenen van onze taal – is de filosofie ook maar een mirakel gebleven met veel onzin en weinig feiten.
Soit. Weer zo’n boekje. Je raakt er maar niet over uitgepraat.
gr
LikeLike
Haha, d’aloude Ouspensky, ik ben er ook wel eens in tijdje in blijven hangen. In zijn tertium organum, a key to the enigma’s of the world. Ik kreeg ooit nog een boek aanbevolen van zijn leermeester Gurdjieff, meer een persoonlijk schrijven, Beëlzebubs verhalen aan zijn kleinzoon. Ik heb er twee exemplaren van, een tweedehansje en een nieuw ongelezen exemplaar. Ik herinner me ik nog dat ik in Nijmegen door mijn filosofische leermeester een aanbeveling kreeg toen we het over de ethica van Spinoza hadden, hij raadde aan Spinoza van Theun de Vries te lezen. Ik dacht er gister aan in het land van Bartje’s Anne de Vries, waarschijnlijk zijn zusje. Maar goed dezelfde man in Nijmegen raadde weer een opvallend werkje aan toen we het over Russell hadden, en wel Russell’s ‘verover geluk’ wat ik toevallig kort daarvoor bij de Slegte had aangeschaft. Het boek deed me destijds niets maar er zitten weer leuke briefjes in. Een boodschappenlijstje: Dreft (weer doorgestreept), thee en nietjes. En dan zit er een receptenpapiertje in van M.Eurlings, dermatoloog en F.van Oostveen, dermatoloog. Reinier de Graaf Gasthuis Delft. Het is hier in huis blijkbaar nog als kladpapier gebruikt want er staan berekeningen op, krullen om balpoints uit te proberen en een soort ruiten in een driehoek met een pijl met ter verduidelijking het woordje arrow. Geinig.
Ik kijk ook nog even of er in tertium organum nog iets leuks zit maar het valt als los zand uit mijn handen, de hele handel hangt los. Ik kijk even bij het eind of alles wel goed afloopt. Niet dus. The fall of Adam, Birth of the new humanity, Two races, Superman, Table of the four forms of manifestation of consciousness, Conclusion, Index.
LikeLike