_{Moeder Gods en de ‘onverwachte vreugde van Jeromi’}

EN TOCH: ‘DE ONVERWACHTE VREUGDE’. – ‘Gij zelf en alle zondaars blijven door uw misdaden mijn Kind kruisigen’, is het antwoord van de Moeder Gods aan Jeromi die in zijn leven veel misdrijven had begaan. Nochtans had hij de gewoonte bewaard driemaal per dag te bidden tot de Moeder Gods. Op een bepaalde dag, terwijl Jeromi weer kwaad beraamde en als gewoonte bad, scheen plots de icoon te leven: uit de zijde van het Kind, uit zijn handen en voeten, begon ineens bloed te vloeien. – De titel van de icoon staat rechts boven in de rand in het Kerkslavisch geschreven: Moeder Gods en de ‘onverwachte vreugde van Jeromi’.

‘De vergeving die hij ontvangt door de onvoorziene tussenkomst
van de Moeder Gods is “de onverwachte vreugde”.’
_{(TÓTH IKONEN)}

Begon ineens bloed te vloeien…

‘…Daarop vraagt hij aan de Moeder Gods: “Almachtige, wie heeft dat gedaan?” Zij antwoordt hem: ”Gij zelf en alle zondaars blijven door uw misdaden mijn Kind kruisigen”.’

Bekering
Vanaf dat ogenblik bekeert Jeromi zich.

‘De vergeving die hij ontvangt door de onvoorziene tussenkomst van de Moeder Gods is “de onverwachte vreugde”.’

Bijzondere betekenis
Deze bijzondere Russische icoon werd eind 19^e eeuw traditioneel geschilderd. Je kan een verdiept gedeelte (‘kovcheg’) onderscheiden van de buitenrand. De buitenrand (‘polya’ of ‘verhoogde kovcheg’) heeft een bijzondere betekenis:

‘Deze verhoogde kovcheg wordt waargenomen als een barrière tussen onze natuurlijke wereld en de geestelijke wereld, zoals op de icoon uitgedrukt wordt. Zij wil echter ook een contactpunt zijn tussen deze beide werelden, daarom wordt de aureool ook doorgeschilderd tot in de [verhoogde] kovcheg.’

Concilies Efeze en Nicea
De Moeder Gods speelt een belangrijke rol in de liturgie en in het dagelijks leven van de orthodoxe gelovige. Op het oecumenische concilie van Efeze (431) werd bepaald dat de Moeder van Christus van alle andere Maria’s onderscheiden moest worden.

‘Omdat op het eerste oecumenische concilie van Nicea in 325 bepaald werd dat de Zoon Christus in wezen met de Vader één is, was het vanzelfsprekend dat Maria als Moeder van de Zoon, de Moeder van God genoemd werd. Vanaf dat moment heeft zij deze naam gedragen in de orthodoxe kerk.’

Symboliek
Het symbolische van de icoon is de relatie tussen de noodlijdende mens (Jeromi, links) en Maria, van wie wordt verwacht dat zij troost en hulp zal bieden.

‘De afbeelding is geïnspireerd door het verhaal van de heilige Dimitri van Rostov over de bekering van een zondaar. Geheel rechts staat de Moeder Gods afgebeeld met het Christuskind in haar linkerarm. (…) Zij heeft als Moeder der Kerk de goddelijke status ontvangen.’

‘De zijnde, Hij die wezenlijk is’
De icoon (13.1 cm x 11 cm) is geschilderd met ei-temperaverf op levkas (= lagen, die soms tot zeven keer worden aangebracht ter voorbereiding van het schilderen van een icoon) op hout. In de aureool van het Christuskind staat de afkorting HO-OON. Dit is overgenomen uit het Grieks en betekent: ‘De zijnde, Hij die wezenlijk is’.  

Bronnen:
* TÓTH IKONEN, specialist in Russische iconen uit 16e – 19e eeuw. (Met dank aan Ferenc en Christel Tóth) – Literatuur: Maria, Russische Gnadenbilder, H. Skrobucha; Maria – Ikon uitgave de Wijenburgh; Liturgikon Messbuch der Byzantinischen Kirche; Heiligen der Russische Kirche; Gottesdienst zu Ehren aller Heiligen der Rus’ (1978).
* Natural Pigments–De Kovcheg Of Ark In Icon Panels