In plaats van de naïeve gedachte dat alleen wetenschap tot waarheid en succes kan leiden, pleit Ronald Meester  voor een completer wereld- en mensbeeld, waarin het bedrijven van wetenschap een voornaam element is, maar waarin ruimte is voor kennis die op andere manieren te verkrijgen is. ‘We leven niet in een wetenschappelijke wereld, en het is niet altijd mogelijk om beslissingen langs wetenschappelijke weg te nemen.’

Er is geen enkele reden om te denken dat alleen strikte logica tot waarheid kan leiden. Zelfs in de wiskunde is ‘waar’ niet hetzelfde als ‘in principe bereikbaar door logische stappen’. Er zijn ware wiskundige uitspraken die principieel nooit bewezen kunnen worden.

Hoogleraar wiskunde aan de Vrije Universiteit Amsterdam, Ronald Meester, reageert hiermee op het artikel Wetenschap als levenstijl van Max Tegmark, de natuurkundige die feiten ziet als het hoogste goed en zich afvraagt wat we kunnen doen om een wetenschappelijke levensstijl te bevorderen, want als iedereen zou handelen naar wetenschappelijke inzichten, wordt de wereld beter en de mens succesvoller.

Grote ondernemingen die bang zijn dat beter inzicht in bepaalde wetenschappelijke onderwerpen ten koste gaat van hun winst, willen onze blik maar al te graag vertroebelen, en hetzelfde geldt voor religieuze groepen in de marge die vrezen dat het ter discussie stellen van hun pseudowetenschappelijke beweringen hun macht uitholt.

Meester vindt dat Tegmark ons wil doen geloven dat wij rationele wezens zijn, en dat wij meningen moeten veranderen zodra deze niet stroken met de feiten. Dat noemt hij een veel te simplistische gedachte, want zo eenvoudig zit een mens gelukkig niet in elkaar. Meester weet zeker dat ook Tegmark de belangrijkste beslissingen in zijn leven niet heeft genomen op basis van wetenschappelijke logica. De mens is niet reduceerbaar tot een logisch denkend object.

Feitelijk verkeerde voorstellingen bestrijd ik ook graag, maar als argument voor een wetenschappelijke levensstijl kan dit niet gebruikt worden. Immers, deze vooronderstelt dat het leven wetenschappelijk benaderbaar en beschrijfbaar is. Dit kan onmogelijk volgen uit de wetenschap zelf. Het is een filosofische en levensbeschouwelijke positie waarvoor geen overtuigende argumenten aan te voeren zijn.

Zie: Wetenschap als levensstijl

en: De mens is meer dan een rationeel wezen

Illustr: wereldgeheimen.nl