‘Het christendom is vooral in het leven geïnteresseerd.’ Dus niet, zoals regelmatige beweringen stellen, ‘een vlucht in een onthecht wereldvreemd ascetisme’. Aldus filosoof Emanuel Rutten in zijn artikel Is het christendom een vorm van wereldverzaking? Hij stelt dit met behulp van criteria uit de hermeneutische wetenschappen voor tekstinterpretatie. ‘Deze criteria helpen ons om een verantwoord onderscheid te maken tussen meer en minder geslaagde tekstinterpretaties.’

‘Het christendom, zoals dat uit de Bijbel naar voren komt, verzet zich juist tegen de gedachte dat de stoffelijke zijde van de werkelijkheid minderwaardig is. En dit ligt zelfs voor de hand. Volgens het christendom heeft immers alles in de kosmos, zowel de geest als de materie, God als uiteindelijke oorsprong. En in Genesis lezen we dat God, nadat de schepping van wereld en mens voltooid was, zag dat heel de schepping goed is. Hieruit volgt dat het materiële niet als inferieur gezien kan worden.’

In het artikel gaat Rutten in tegen de bewering dat het christendom een ascetische vlucht betreft uit ons alledaags bestaan en zich af zou keren van de concrete materiële ervaringswereld. Hij doet dat aan de hand van vele teksten uit de Bijbel – primair houdt hij zich bezig met de centrale grondmotieven ervan: wat willen de Bijbelverhalen werkelijk zeggen?

Rutten brengt Jezus regelmatig voor het voetlicht en bespreekt onder meer Zijn aanvullen van een wijnvoorraad, Zijn kritiek op de sabbat: ‘De sabbat is gemaakt voor de mens, de mens niet voor de sabbat.’ Zijn wonderbaarlijke genezingen: Hij is gericht op de gehele mens, zowel op zijn ziel als op zijn lichaam. Jezus stond met Zijn stoffelijk lichaam op, dat zou niet passen bij een religie die het materiële als minderwaardig beschouwt. Ook haalt Rutten het Hooglied aan, ook niet verenigbaar met een ascetische loochening van het aardse.

‘De centrale gedachte van de Bijbel staat dan ook haaks op een gespleten visie op de kosmos. Het past niet bij Bijbelse verhalen om uit te gaan van twee verschillende sectoren van de schepping, namelijk enerzijds een ontaard profaan gebied van de materie, het lichaam en de hartstochten waar God niets mee te maken zou willen hebben, en anderzijds een geestelijk contemplatief domein waar men God waarlijk kan dienen. Een dergelijke dichotomie, met bijbehorend pessimisme ten aanzien van het materiële en zinnelijke, is het christendom volkomen vreemd.’ 

Kierkegaard wordt aangehaald: ‘Is dan alleen de rede gedoopt, zijn de hartstochten heidenen?’ De rede staat hier volgens Rutten voor de contemplatieve geestelijke sfeer, terwijl de hartstochten verwijzen naar het aardse, het zinnelijke, het lichamelijke. Inderdaad, natuurlijk zijn ook de hartstochten gedoopt.

‘Het christendom is dan ook niet alleen maar in het geestelijke geïnteresseerd. Zij omarmt ook het aardse. De hele mens, lichaam en geest, is voor het christendom van belang.’ 

Zie: Is het christendom een vorm van wereldverzaking?

Foto: PD – Engel met gsm op het dak van de Sint Janskathedraal Den Bosch