En dat nog wel na een voorbereiding van een preek over de barmhartige Samaritaan. Een experiment van John Darley en Daniel Batson toont dat aan. Een man, die in het complot zit, zakt in elkaar op de route waar de studenten lopen. Het onderzoek laat zien dat mensen – met alle goede bedoelingen – anderen die onze hulp nodig hebben onder tijdsdruk negeren. We zien zelfs niet dat anderen ons nodig hebben.
Dit onderzoek en vele andere zijn te vinden in het eind 2011 bij Business Contact verschenen boek Waarom goede mensen soms de verkeerde dingen doen, door Muel Kaptein (partner KPMG Forensic & Integrity.) De schrijver waarschuwt voor DSB, ofwel de doof-, stom- en blindheid voor ethisch onzuivere acties en keuzes. Een sluipend gevaar waaraan organisaties en de mensen die daarvan deel uitmaken blootstaan.
De studenten kregen de opdracht een korte preek te geven over de barmhartige Samaritaan uit de Bijbel. In dit verhaal wordt een Joodse man overvallen die op weg is van Jeruzalem naar Jericho door rovers overvallen en achtergelaten. Verschillende rolmodellen uit die tijd, die zich voorstonden op hun vroomheid, zoals een priester en een leviet, zien de man wel liggen maar passeren hem een voor een zonder hem te helpen. Dan komt er een Samaritaan langs. Alhoewel Joden vijandig stonden tegenover Samaritanen, verzorgt de Samaritaan de Joodse man en brengt hem naar een herberg, waar hij voor zijn verblijf betaalt.
Het thema van de preek was ‘behulpzaamheid’. Als de studenten klaar waren met hun voorbereiding, zou de preek gefilmd worden in een ander gebouw op het terrein van de universiteit.
Wanneer de theologiestudenten alle tijd kregen om naar het andere gebouw te lopen, hielpen zij de man bijna allemaal. Maar wanneer de onderzoekers ervoor zorgden dat de studenten te laat vertrokken, daalde dit percentage tot 63%. Ruim een derde van de studenten hielp de man niet. Maar nu komt het. Wanneer de docent de studenten aanspoorde zo snel mogelijk naar het andere gebouw te gaan omdat er geen tijd te verliezen was, kelderde het percentage nog veel verder. Slechts 10 procent hielp de man nog.
Van de theologiestudenten die gingen preken over hulpvaardigheid liet 90% de man links liggen. Sommige studenten stapten zelfs over de man heen.
Ik vraag me af hoe niet-theologiestudenten gereageerd zouden hebben, dat vertelt het onderzoek niet. Misschien waren de cijfers nog schrijnender geweest. Maar het is wel frappant dat, net na de voorbereiding van een preek over behulpzaamheid, juist theologiestudenten vergeten behulpzaam te zijn als ze haast hebben. Tijdsdruk blijkt in ieder geval de belangrijkste factor te zijn waardoor mensen hun behulpzaamheid uit het oog verliezen.
Waarom goede mensen soms de verkeerde dingen doen beantwoordt de vraag waarom oprechte en gewetensvolle medewerkers soms toch over de schreef gaan. Waardoor integere en intelligente bestuurders ontsporen. Wat zorgt ervoor dat welwillende organisaties ineens hun klanten, werknemers en aandeelhouders om de tuin leiden? De sociale psychologie heeft verrassende antwoorden op deze intrigerende, actuele vragen.
Waarom goede mensen soms de verkeerde dingen doen, 52 bespiegelingen over ethiek op het werk, Muel Kaptein, Paperback, 240 blz., 1e druk, 2011, Business Contact, EAN: 9789047004479.
GODEN EN MENSEN 
[…] van tijd gaat over de beleving van tijd en de invloed daarvan op menselijk gedrag. Het verrassende barmhartige Samaritaan-experiment demonstreert dit goed. In de huidige Westerse tijdgeest zien we een beweging om ons gedrag ten […]
LikeLike
Wat kan ik mij voorstellen bij ” goedheid ” ?. Is deze toekenning altijd aan theologen terecht ?.
Inderdaad wat ik ook las en in ruime mate zèlf heb kunnen constateren ; de ene gelovige weet het nòg zekerder beter dan de andere . Met als gevolg…. weer verwijten links en rechst en.weer een scheuring.
Ook een theoloog heeft een beroepsethiek. Bischoppen hadden kennis van mistoestanden en… zwegen !.
Je vraagt je dan af wat moreel verantwoord is; de idealen van geloven uitdragen of het instituut verdedigen.
LikeLike
Dit verhaal doet me denken aan het antwoord op de vraag wat een rake typering van een politicus is?
Een politicus is iemand die, als hij met zijn chauffeur op weg is naar het Rai-congrescentrum in Amsterdam waar hij , voor bedrijven bobo’s, een lezing moet geven over het belang van goede Bedrijfshulpverlening en goede EHBO tegen de chauffeur het volgende zegt, als deze hem (de politicus) attent maakt op een ongeluk ( zojuist vóór hen op de snelweg gebeurd), en vraagt of er gestopt moet worden,het volgende tegen de chauffeur zegt: doorrijden, anders komen we veel te laat en sla ik een modderfiguur.
LikeLike
De jood Jezus was geen sociaal-psycholoog. Zijn simpele originele verhaal gaat met name over die “andere” toen gehate niet-jood Samaritaan die het er in dit verhaal (menselijk) veel beter vanaf brengt dan zijn eigen goede tempel- en wetsgetrouwe landgenoten. In zijn tijd was er geregeld mot tussen joden en die “rot Samaritaantjes” in en rond Samaria.
Nu slaat dat bv. op christenen, die zich veel beter vinden dan ander soort christenen of niet-christenen, die het er menselijk wel eens beter van af kunnen brengen dan zij…of over ‘hogere’ christenen die zich beter wanen dan gewone leken Het gaat bv. over theologen, die denken dat ze heel wat zijn, maar het in menselijkheid af moeten leggen tegen anderen enz.enz.
Het verhaal gaat veel dieper dan een sociaal-pedagogische visie op de menselijke werkelijkheid van “elkaar helpen”. Het gaat over de diepste lagen van menselijke ethiek, omgang en zelfkennis. Geen wonder dat dit verhaal in verrassende eenvoud mensen al eeuwen obsedeert!
LikeLike