‘God heeft Amerika gemaakt om de wereld te leiden, niet om te volgen.’ Dit zei de Republikeinse presidentskandidaat Mitt Romney gisteren in de Citadel, een gerenommeerd militair instituut in South Carolina. De uitspraak van de mormoon had prima gepast in het veertien dagen geleden verschenen boek van Johan Braeckman en Maarten Boudry: ‘De ongelovige Thomas heeft een punt – een handleiding voor kritisch denken’.
‘Het is opvallend hoeveel mensen blijven geloven in bovennatuurlijke krachten, denk aan religies.’ Braeckman en Boudry verklaren dit door de loyaliteit van mensen ten aanzien van de groep waartoe ze behoren of zijn opgegroeid. ‘Veel opvattingen hebben we uit loyaliteit, uit respect, uit liefde, uit angst, uit gewenning, omwille van traditie, door groepsdruk of uit onwetendheid.’
Dit schrijft Dirk Verhofstadt, doctor in de Moraalwetenschappen aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte van de Universiteit Gent, in een recensie van genoemd boek. – Of in het geval van Romney vanwege zijn politieke opvattingen, zou ik aanvullen.
‘Geloven zonder te zien?’ vervolgt Verhofstadt, ‘dat was de boodschap van Jezus en van alle profeten die via een goddelijke openbaring ‘de waarheid’ verkondigden. Maar wat dan met diegenen die er zich vragen bij stelden? In de loop van de geschiedenis vroegen steeds meer mensen zich af of de uitspraken in de Bijbel (of andere geopenbaarde teksten) in overeenstemming waren met de realiteit. De tegenreactie was even fel. In de ‘heilige teksten’ staat dat men verplicht is om te geloven, zelfs in het geval we iets anders zouden horen of zien. Hiermee raken we aan de essentie van het geloof. Is een ‘heilige tekst’ onaantastbaar of mag het ‘bekritiseerd’ worden?’
Het Betere Boek: ‘Thomas geloofde niet dat Jezus verrezen was. Hij eiste bewijzen. Het werd hem kwalijk genomen: ‘Zalig zijn zij die niet zien en toch geloven.’ Toch had Thomas gelijk. Buitengewone beweringen vragen om buitengewone bewijzen. Veel mensen zijn gevoelig voor onwaarschijnlijke opvattingen. We leggen makkelijk foute verbanden, maken verkeerde statistische inschattingen en komen snel tot conclusies en veralgemeningen. Wetenschappelijk geschoolde mensen zijn beter gewapend tegen irrationele en pseudowetenschappelijke denkbeelden. Maar tegelijk zijn ze beter in staat tot het rationaliseren van aantoonbaar foute overtuigingen. Niemand is dus immuun voor pseudowetenschap, bijgeloof en irrationeel denken. In dit boek bespreken de auteurs complottheorieën, verkeerde vooronderstellingen, valse intuïties, en vele andere valkuilen. Iedereen die de kwaliteit van zijn denken wil bevorderen, moet dit boek lezen.’
Johan Braeckman studeerde wijsbegeerte en menselijke ecologie aan de Universiteit Gent, de Vrije Universiteit Brussel en de University of California. Hij doceert aan de Universiteit Gent en was ‘Socrates hoogleraar‘ aan de Universiteit van Amsterdam. Hij publiceerde boeken over bio-ethiek, Darwin en de evolutietheorie.
Maarten Boudry studeerde wijsbegeerte en wetenschapsfilosofie aan de Universiteit Gent, schreef een doctoraat over pseudowetenschappen en publiceerde over wetenschap en religie, evolutietheorie, irrationaliteit en wetenschappelijk naturalisme. Hij is ook redactielid bij Skepp.
Zie: De ongelovige Thomas heeft een punt
Vandaag Literair festival in Gent. Om 14 uur worden in de Blauwe Zaal Johan Braeckman en Maarten Boudry geïnterviewd door Dirk Verhofstadt.
GODEN EN MENSEN 
Correctie:niet “verrijzenisverhalen”maar “verschijningsverhalen”. Alle twee weliswaar oude literaire genres, die wij, modernen, blijkbaar -jammer genoeg- in alle onkunde alleen maar als “historische verslagen” kunnen lezen..en dus niet begrijpen.
LikeLike
Wij ‘slepen’ het verhaal van de ongelovige Thomas graag onze moderne discussie binnen over al dan niet bestaan van God..Dat bestaan van God was voor de eerste christenen helemaal geen punt van discussie. Hun probleem is jarenlang de afgang van Jezus. Alle verrijzenisverhalen(en dat zijn geen historische verslagen!) zijn doordrenkt van het “ongeloof” dat zij ondanks de afgang van Jezus op zijn manier bleven leven en dat dat “met God” te maken had, In het verhaal van de Emmausgangers is het zijn manier van eten die praktisch de doorslag geeft en hen doet geloven dat het niet äfgelopen is met die in hun ogen waardevolle Jezus. In het verhaal van Thomas is met de wond in de zijde, waardoor hij afdoende werd opgeruimd, de afgang van Jezus zelf het hoofdthema: dat zijn manier van leven en sterven ondanks die afgang toch de moeite waard is en hem niet doet vergeten..maar dat je dat alleen maar “kunt geloven”. .
De vergelijking met het paaslam was voor interne en discussie met de joden een andere manier om die afgang als “sterven voor onze zonden” te duiden. Christenen zijn met die zin en het gemak waarmee die gebruikt wordt nu helemaal vergeten hoe zwaar de discussie was over het “geloof” in een mens als “zoon van God”, die duidelijk was afgegaan: een “schande” voor joden, een “lachertje” voor heidenen. Ook voor nu lijkt die discussie over de zin van het leven van Jezus -in concreto- meer op te leveren dan de toch veel moeilijker en vaak onvruchtbare discussie over het bestaan van God. Terwijl met de herinnering aan Luther King het doodschieten al bijna nooit meer wordt vernoemd, en zijn houding tegenover rassendiscriminatie practisch de overhand heeft gekregen. schijnt dat met Jezus en zijn manier van leven en dat zo sterven dan het risico is, nu veel moeilijker te gaan dan bij de eerste christenen..Maar zijn dood blijft wel een afgang! En dat is bij ML King niet het geval! Maar zijn manier van leven blijft wel degelijk ook wel het belangrijkst!
LikeLike
Adam Hochschild, ‘De geest van koning Leopold, en de plundering van de Congo’, ( King Leopold’s Ghost. A Story of Greed, Terror and Heroism in Colonial Africa, 1998), 1998, 2003, Amsterdam
LikeLike
Ja, de manifest destiny.
De Britten hadden een soortgelijke smoes voor wereldoverheersing, ‘white man’s burden’.
Hoe zwaar die burden was kun je nog heel goed zien aan de schitterende universiteitsgebouwen en country mansions.
Kolonialisme lijkt tot pronkzucht te leiden, de imposante Belgische gebouwen zijn gebouwd met het bloed van een tien miljoen Kongolezen.
Het is merkwaardig dat het Holland van de 17e eeuw één van de weinige koloniale uitbuiters was waar geen ideologie werd opgezet om er een moreel tintje aan te geven.
Er werd toen dan ook beweerd dat de VOC directeuren atheisten waren.
Dit laatste vindt je natuurlijk niet in de Nederlandse geschiedenisboeken.
Wel in een Brits.
C.R. Boxer, ´The Dutch Seaborne Empire 1600 – 1800´, London 1965, 1977.
Voor wie interesse heeft in een VS voorspelling van VS imperialisme Edward Mead Earle, Ph.D., ‘Turkey, The Great Powers and The Bagdad Railway, A study in Imperialism’, 1923, 1924, New York.
Dit boek schijnt te bevestigen wat Shlomo Sand overneemt van een andere historicus, ‘dat geschiedenisboeken meer zeggen over de periode waarin ze zijn geschreven dan over de periode waarover ze gaan’.
In de twintiger jaren wisten de Amerikanen nog heel goed waarvoor ze misbruikt waren in de eerste wereldoorlog.
Vandaar dat Roosevelt z’n toevlucht moest nemen tot Pearl Harbour om opnieuw oorlog te kunnen gaan voeren.
LikeLike