‘Geen enkel wetenschappelijk resultaat is in strijd met de overtuiging dat God bestaat en de wereld schiep.’ Afgelopen dinsdag hield filosoof Emanuel Rutten de openingstoespraak op de Abraham Kuyper Center Summer Seminar over wetenschap en de grote vragen die hij in een debat met Patricia Churchland en Bradley Monton hield over de relatie tussen wetenschap en religie.

‘De gedachte dat er een conflict bestaat tussen geloof en wetenschap is een laatmoderne mythe, zorgvuldig gecultiveerd door hen die graag de suggestie wekken dat geloof in God irrationeel is. Geen enkel wetenschappelijk resultaat is namelijk in strijd met de overtuiging dat God bestaat en de wereld schiep. Hetzelfde geldt voor alle overige kernovertuigingen van bijvoorbeeld het christendom. En dan hebben we het natuurlijk niet over kwesties die niet wezenlijk zijn voor het christendom, zoals de leeftijd van de aarde, of het al dan niet stilstaan ervan.’ 

Volgens Rutten betekenen – als voorbeeld – ontwikkelingen in de moderne wetenschappen niet dat de vrije wil niet bestaat – ondanks dat veel populaire media het tegendeel beweren. Ook wonderen zijn niet in strijd met de wetenschap, omdat God kan ingrijpen in de schepping. Geloof in de opstanding is geenszins in strijd met de fysica.

‘Dat God in de fysica geen rol speelt is bovendien precies wat een theïst verwacht. De natuurwetenschap gaat immers over de immanente werking van de kosmos en niet over de buitenkosmische schepper ervan. De natuurwetten verwijzen zelf dus inderdaad niet naar God, zoals Thomas van Aquino ons in de 13e eeuw al wist te vertellen.’ 

Er is volgens de filosoof een diepe harmonie tussen wetenschap en Godsgeloof. Godsargumenten maken zelfs gebruik van allerlei moderne ontwikkelingen in de modale logica en de formele merelogie (merelogie = onderzoek van de logische relatie tussen deel en geheel, PD.) Harmonieert de evolutietheorie met het theïsme, vraagt Rutten zich af.

‘God kan immers worden begrepen als de oorsprong van het proces van natuurlijke evolutie als zodanig. God is de schepper van een zich evoluerende kosmos. Hier treedt geen enkele logische tegenspraak op.’ 

Ook treffen we in de natuur overal doelgerichtheid aan en past de evolutietheorie prima aan bij een theïstisch wereldbeeld. Het universum is intelligibel:

‘Deze overtuiging is cruciaal voor het beoefenen van wetenschap. Wetenschap heeft immers geen zin wanneer wij niet geloven in de betrouwbaarheid van ons denkvermogen. Het verklaringssucces van wetenschap sluit dus uitstekend aan bij een theïstisch wereldbeeld.’ 

Rutten laat zien dat Godsgeloof juist een belangrijke inspiratiebron kan vormen om zich hartstochtelijk met natuurwetenschappelijk onderzoek bezig te houden. Hij vindt dat een diepgaand begrip van wetenschap en religie essentieel is om de hechte samenhang tussen beiden te doorzien.

‘Het is dan ook goed om te zien dat de laatste decennia de dialoog tussen geloof en wetenschap een enorme vlucht heeft genomen, getuige het grote aantal academische instituties en tijdschriften dat zich expliciet op een vruchtbare en goed geïnformeerde manier met de relatie tussen geloof en wetenschap bezighoudt. Deze dialoog zal de aankomende jaren doorgaan. Sterker nog, ik verwacht dat zij alleen nog maar belangrijker zal worden.’

Zie: Geloof en wetenschap: harmonie in plaats van conflict

Het Abraham Kuyper Centrum voor Wetenschap en Religie wil zowel op wetenschappelijk niveau als in het maatschappelijk debat de reflectie op de grote vragen die wetenschappelijk onderzoek oproept stimuleren en faciliteren. Om deze doelstelling te bereiken heeft het Abraham Kuyper Centrum drie speerpunten. Aan elk van deze speerpunten wordt gewerkt door filosofen in nauwe samenwerking met empirische wetenschappers, zodat ze alle drie een sterk interdisciplinair karakter hebben.

Emanuel Rutten (foto: PD) behaalde in 1994 een propedeuse in de economie aan de UvA, een master of science in de wiskunde in 1997 aan de TU Delft en een master of arts in de wijsbegeerte aan de Vrije Universiteit in 2010. De laatste twee met het judicium cum laude. Begin 2010 begon Emanuel aan de Vrije Universiteit aan een promotie in de wijsbegeerte bij Prof. Dr. R. van Woudenberg. Eind september 2012 promoveerde hij. De titel van zijn dissertatie luidt: A Critical Assessment of Contemporary Cosmological Arguments: Towards a Renewed Case for Theism. Het werkterrein van Emanuel betreft metafysica, epistemologie en esthetiek. Na zijn promotie is Emanuel als postdoc verbonden aan The Abraham Kuyper Centre for Science and Religion van de faculteit der Wijsbegeerte van de Vrije Universiteit.

Bijgewerkt: 10:36.