Ook los van de Bijbel kan je redelijk inzicht krijgen in God. Filosoof Emanuel Rutten bestrijdt de stellingname dat dit alleen via de Bijbel mogelijk is. Hij haalt hiervoor onder meer Paulus aan – niet de minste – die stelt dat wij met ons verstand alleen uit de natuur kennis over God kunnen verkrijgen, dus zonder dat wij deze kennis eerst nog hebben beoordeeld vanuit wat we weten over Gods speciale openbaring.
‘Bovendien zijn rationele Godsargumenten van belang om intellectuele barrières weg te nemen bij hen die denken dat Godsgeloof volstrekt irrationeel en daarom onacceptabel is, waardoor ze überhaupt niet meer in staat zijn om Bijbelverhalen onbevangen tegemoet te treden. Niet voor niets stelt ook Blaise Pascal in artikel 11 en 12 van zijn Pensées dat we God eveneens met het verstand moeten zoeken en dat geloof in God geenszins met ons verstand in strijd is.’
Rutten reageert hiermee op de voordracht Tussen Bijbel en Perfect Being Theology van hoogleraar dogmatiek Kees van der Kooi (foto: VU). Volgens Rutten kan het primaat niet eenzijdig bij de Bijbel liggen, zoals Van der Kooi stelt, want om te komen tot adequate Godskennis is er behoefte aan een reflectief evenwicht tussen enerzijds het luisteren naar Bijbelverhalen en anderzijds wijsgerig overdenking. (Perfect being theology: hierbij is het voornaamste criterium dat men aan God alleen die eigenschappen toeschrijft, die bijdragen aan de grootst mogelijke volmaaktheid.)
‘Zo kunnen we bijvoorbeeld op grond van redelijke argumentaties tot de conclusie komen dat bepaalde Bijbelpassages metaforisch in plaats van letterlijk begrepen moeten worden, wat ons helpt om beter zicht te krijgen op waar het in de Bijbel werkelijk om gaat.’
Rutten stelt dat in de loop van vele generaties gelovigen weliswaar in hun schrijven door God geïnspireerd werden, maar tegelijkertijd als eindige wezens ook feilbaar bleken in wat ze opschreven. Bestaat er inderdaad spanning tussen wat ons vanuit de Bijbel en wat ons vanuit filosofische reflectie wordt aangereikt over Gods wezen?
‘Bijbelverhalen ontstonden in een historisch-cultureel contingente context en dit alleen al vraagt van ons een eigenstandig redelijk perspectief op wat deze verhalen ons vertellen. We dienen dus niet alleen wijsgerige claims over Gods aard te beoordelen in het licht van de Bijbel, zoals Van der Kooi wil, maar ook Bijbelverhalen te benaderen vanuit een redelijk denken over Gods wezen.’
Perfect being-denken impliceert volgens Van der Kooi dat God onveranderlijk is, wat in strijd is met veel Bijbelteksten. Maar volgens Rutten (foto: ER) volgt uit perfect beingdenken juist niet dat God onveranderlijk is. Rutten stelt dat God, los van zijn essentie, wel kan veranderen: God is voor zijn bestaan van niets anders afhankelijk, wat volgt uit het gegeven dat God de ultieme oorsprong is van alles buiten God.
Zie: Repliek op Kees van der Kooi’s voordracht Tussen Bijbel en Perfect Being Theology
Bron: Is jouw God ook de mijne?
Op 28 juni jl. vond op de VU het symposium Is jouw God ook de mijne? Theologen en filosofen gingen in gesprek over wie God is en hoe we Hem kunnen kennen. Bovenstaande response van Emanuel Rutten op de lezing van Kees van der Kooi is hier in zijn geheel te lezen.
Foto: protestant.nu
GODEN EN MENSEN 
-Het absolute is datgene, dat volstrekt en van niets afhankelijk is en tevens noodzakelijk moet zijn .
-En hier zie ik -zoals al dikwijls aangehaald – enkel de eeuwige wetmatigheden van logica en andere wiskunden toe in staat .
-Als men god nu het of de ‘absolute’ wil noemen, komen we terecht bij dat absolute ‘zijn’ van die logica zelf …
-Zo leidt de rede tot de rede of de logica zelf, die sommigen god zullen noemen, als enig absolute ‘zijn’ …
LikeLike
In het stuk van Rutten wordt 1x het woord ‘absoluut’ gebruikt en wel door Van der Kooi: die stelt dat de Bijbel in de Godsleer het absolute primaat krijgt. Hier betekent ‘absolute’: ‘in elk opzicht’. En primaat: ‘iets dat op de eerste plaats komt’.
Het gaat hier nergens over het absolute zijn of de absolute God.
LikeLike
Het meest wezenlijke van het menselijk denken is wellicht wel dat we onze werkelijkheid anders kunnen denken dan hij is. Daar lag en ligt ook de inspiratie voor alle menselijke cultuur en verandering.
Een proloog van de Bijbel stelt zich met dit inspiratief denken onze werkelijkheid als “gegeven” voor met de “oproep” aan man/vrouw om er voor te zorgen, toen in oude duidelijke voorwetenschappelijke verwijzing naar God, Gever en Opdrachtgever. Zelfs nu vind ik dat een zinnige en te denken beschrijving van deze werkelijkheid, zelfs nu de oude duidelijke verwijzing naar God in ons denken niet zo duidelijk meer is.
Over een werkelijkheid van God zegt dit denken niets. Het is alleen in staat in deze werkelijkheid ‘verwijzend’ te denken aan God. Geloven in God is met dat denken mogelijk, maar ons denken over God kan zelfs nu nog steeds niet ‘bewijzen’ dat God bestaat. In de theologie is die waarheid altijd bewaard gebleven. Filosofen willen zich daar niet bij neerleggen? En hebben niet genoeg aan dat -ook bijbels- gelovig denken?
LikeLike
Ik begrijp vrijwel niks van uw taalgebruik,
al lees ik telkens weer over ‘het absolute (of god) en het absolute zijn zelf.’
Ik snap niet waarom u stelt dat iets absoluut is?
Ik zie dat absolute niet, absoluut is volgens mij een waarheidsclaim.
Zou u kunnen uitleggen waarom iets voor u absoluut is?
LikeLike
-God is niets anders of meer dan de rede zelf .
-En via de bijbel tot het absolute of tot god komen lukt de moderne mens steeds minder en minder .
-Metaforisch begrijpen doet men met sprookjes of andere fictie verhalen, waarvan men soms wel de morele waarde maar zeker de waarheid niet in terug vindt of zoekt .
-Het loopt al verkeerd vanaf de eerste bladzijde…: schepping in 6 dagen van alle wezens…, terwijl de Big Bang en de evolutie leer meer bewijskrachtig is .
-Om dan maar te zwijgen over de gramschap van god vooral in het oude testament, die de mens aanzette tot doden, enz.
-In dit opzicht is de bijbel voorbijgestreefd ; en kan enkel nog bogen op zijn historische en literaire waarden .
-Het absolute (of god) zal men op een meer metafysische wijze moeten benaderen via het absolute zijn zelf van de rede……
LikeLike