‘Als Darwin gelijk had, zou mijn hond ondertussen wel met een blikopener overweg kunnen.’ – Waarom neemt men aan dat er evolutie is? Welke bezwaren worden er ingebracht tegen de evolutietheorie? Welke geschiedenis heeft de evolutietheorie doorlopen? Hoe zit het nu met het geloof van Charles Darwin? Theoloog Jan Voortman vraagt zich dat af.
Scepsis
Hij citeert nog een komiek: ‘Stel dat er sprake is van evolutie, waarom hebben moeders dan nog steeds maar twee handen? – Het feit dat erom gelachen wordt, geeft aan dat bij het grote publiek ook de nodige scepsis is over de evolutietheorie,’ zegt hij. ‘Niet alleen doorsnee burgers, maar ook serieuze wetenschappers zetten soms vraagtekens bij de theorie van Darwin.’
De deeltjesfysicus Martinus Veltman (tevens Nobelprijswinnaar) noemde in 2004 de evolutietheorie een ‘gigantische, wondermooie theorie’, maar voor de rest ‘gewoonweg fantastisch onwaarschijnlijk’. Arie van de Beukel noemde in 1994 de evolutietheorie ‘een pilsglas op een wel heel smal voetje’.
Argumenten
Voortman zegt dat het geen luxe is om het nog eens uit te leggen waarom biologen aannemen dat er evolutie is en bespreekt de geschiedenis van de evolutie. Hij noemt de volgende argumenten ervoor: 1. Het is experimenteel aantoonbaar dat evolutie bestaat. 2. De moleculaire biologie verklaart het mechanisme van evolutie. 3. De evolutietheorie wordt bevestigd door de geografische spreiding van biodiversiteit. 4. Er is een fundamentele verwantschap tussen alle levensvormen.
Als de meest gehoorde bezwaren tegen evolutie noemt hij de volgende: 1. Er ontbreken te veel tussenvormen van de verschillende levensvormen. 2. Het designargument.
Er is ook een theologisch bezwaar tegen ‘het Godsbewijs’ van Intelligent Design (ID). Bij ID zit God in de marge van de onverklaarbare stappen. God is zo de God van de gaten. Dat wat de wetenschap niet kan verklaren, dat is God. Anders gezegd: God is bij ID niet de God van de liefde in de Bijbel. De God van ID heeft een laboratoriumjas aan.
De mens ook onderdeel van proces van evolutie?
Alles overziende lijkt er voor Voortman geen twijfel mogelijk dat evolutie bestaat. Hij vraagt zich wel af of de mens ook onderdeel is van het proces van evolutie. ‘Anders gezegd: stamt de mens af van de apen? Alles overziende lijkt er geen twijfel mogelijk dat evolutie bestaat. Er zijn geen wetenschappelijke redenen om voor de mens een uitzonderingspositie te maken.’ Maar: ‘De evolutietheorie is een wetenschappelijk paradigma dat in vele opzichten bevestigd wordt. Maar hoe ver gaat die vaststelling? Zijn er geen vragen meer?’
Men weet tegenwoordig dat het leven op aarde niet ontstaan is via een langzaam proces, maar direct nadat het bombardement van meteorietinslagen op aarde afgelopen was: 3,8 miljard jaar geleden. Hoe, dat is een raadsel. In het bovenstaande hebben wij erkend dat de evolutietheorie een wetenschappelijk verantwoorde verklaring biedt voor de ontwikkeling van het leven. Maar is dit het hele verhaal?
God
Voor Voortman niet, want hij concludeert – een beetje cryptisch: ‘Het leven heeft zich ontwikkeld via een proces van evolutie, en tegelijk is het geschapen bedoeld. Ieder mens is een kind van zijn ouders en tegelijk een kind van God.’ Voortman ziet zich zelf niet als een biologisch product. ‘De biologische definitie van wie ik ben is een beperking van wie ik volledig ben: mijn verlangens, mijn opvoeding, mijn ambities, mijn trauma’s, de lessen die ik uit mijn leven heb getrokken, enz.’
Geen verklaring voor alles
Ten slotte schrijft Voortman over Darwin en Richard Dawkins. ‘Je hebt Charles Darwin en er zijn darwinisten. Hoe zit het met het geloof van Charles Darwin? (…) Voor Darwin was natuurlijke selectie het belangrijkste maar niet het enige mechanisme voor verandering. Darwin wilde zijn theorie niet poneren als een verklaring voor alles.’
‘Richard Dawkins is een strijdbare atheïst,’ zegt Voortman. ‘Hij verdedigt het ‘orthodoxe darwinisme’ en spreekt over ‘het imperatief van Darwin’. Het is Dawkins goede recht om geloof als een irrationele en kwaadaardige kracht in de samenleving af te schilderen. Maar hoe anders is deze darwinist ten opzichte van Charles Darwin.’
Dawkins staat met zijn intolerantie mijlenver af van de voorzichtige Darwin, die het liefst conflicten vermeed. Aan het einde van zijn autobiografie zegt hij: ‘Het verheugt mij dat ik controverses heb weten te voorkomen.’
Oei, dat is niet helemaal uitgekomen!
Lees het bij Jart Voortman in: ‘Over schepping en evolutie‘
Foto: Darwinfossiel – Jack Tummers
GODEN EN MENSEN 
Na de tsunami’s met name de laatste in Japan beginnen we ook te begrijpen hoe zwaar onze ver-antwoordelijkheid is in deze wereld van natuurrampen. Dat we in alle angst verlamd kunnen raken en toch beseffen dat “wij het moeten doen”..Als exegeet/theoloog denk ik dan aan (in alle bescheidenheid,maar ik laat me ook niet in de hoek zetten,Jelle hieronder!) aan het eerste scheppingsverhaal, waarin manvrouw wordt “opgeroepen” om als God te heersen over onze “goede” werkelijkheid.
LikeLike
Is de Ree langer gaan leven de afgelopen 50jr., of de Koolmees meerdere %-ten gegroeid?? Alleen de mens is door verbeterde leefomstandigheden; door wie of wat doet er niet toe; vele centim. gegroeid en leeft beduidend langer als voorheen. Dát is meetbare evolutie; species op de beste akker gaan boven de rest uitsteken; worden suprieur; behoudens geestelijke decadentie uit hoogmoed om die status…
LikeLike
Is de mens ook onderdeel van het proces van evolutie?
Jazeker, we moeten echter onderscheid maken tussen de biologische evolutie, die volgens de evolutietheorie van Darwin verloopt en de culturele/technologische evolutie. Mag de biologische evolutie dan een blind proces zijn volgens de Darwinisten, de evolutie “overall” (inclusief de culturele/technologische evolutie) is dat al lang niet meer.
Door de toenemende intelligentie/bewustzijn van de mens “stuurt” de mens in toenemende mate de evolutie “overall”.Neem de opwarming van de aarde door extra uitstoot van koolstofdioxide door menselijk toedoen. Verandert dan bv. niet de samenstelling van het dierenrijk en plantenrijk om maar eens iets te noemen? En wat te denken van genetische manipulatie van gewassen door de mens. Is dat geen beïnvloeding van de evolutie? Zie ook een artikel van Guy van Eede “’De evolutietheorie voorbij “Genetisch gemanipuleerde organismen”:
http://beagle.vpro.nl/#/blog/item/3223/de-evolutietheorie-voorbij-genetisch-gemanipuleerde-organismen-gg-os/
Sinds de medische wetenschap ontdekt heeft dat de oorzaak van erfelijke ziektes in het menselijk DNA ligt, hebben we de mogelijkheid vroegtijdig prenataal een erfelijke ziekte op te sporen, en hebben de ouders de keuze de aangedane foetus te aborteren. Verder zijn er recentelijk spectaculaire verbeteringen geboekt in de techniek om mutaties in bijna alle genen van één individu op te sporen. We weten gedetailleerder dan ooit wat er met ons DNA aan de hand is. Het prenataal opsporen van mutaties, dure technieken als ivf gecombineerd met genetische screening, en meer wetenschappelijk onderzoek zullen zich ongetwijfeld verder ontwikkelen of we dat nu leuk vinden of vreselijk.
Het menselijk genoom is in een nog niet zo ver verleden beïnvloed in negatieve zin door menselijk toedoen, toen de VS atoombommen lieten vallen op Japan in de Tweede Wereldoorlog. Het is zelfs zo dat de mens via een atoomoorlog een groot deel van het leven zou kunnen vernietigen.
LikeLike
Evolutie en Darwin hebben bijna niets met elkaar te maken. Darwinisme is een hypothese over het ontstaan der soorten, met deels evolutie en deels transformatie en deels mutatie. Een theorie kan het niet genoemd worden. Het is geen sluitend systeem en het doet geen voorspellingen die getoetst kunnen worden. Zoals Lamarck het woord “evolutie” oorspronkelijke bedoelde zou zuiverder zijn.
Daarom behoeft dit schrijven eerst een definitie-fase. Wat bedoeld men met de gebruikte termen ?
Dan valt me op dat consequent waar ergens geen verklaring voor is dat men dan het woord “God” gaat invullen, of zich er tegen afzet.
Men heeft het over God van de liefde en God met een laboratoriumjas aan. Dat laatste kan men dan beter met “Demiurg” aanduiden. (om de verwarring niet steeds groter te maken) Dat is het nadeel als men het woord “God” als een “afvalcontainer begrip” gaat gebruiken.
Het is wel storend dat men hier spreekt in termen van “tegenwoordig weten we dat” om daarna een zogenaamd wetenschappelijk feit te berde te brengen, hetgeen niet meer is dan een stokpaardje in het algemeen fysisch paradigma.
Om met Lao Tsz te spreken: ware woorden zijn niet mooi en mooie woorden zijn niet waar.
LikeLike
ik lees ….
de verdere menselijke evolutie in onze wereld gaat naar meer eenheid van de mensen.
Daar denk ik wat genuanceerder over .
Want de mens is een intelligent egoïstisch wezen .
Hetgeen we de laatste eeuw duidelijk hebben ervaren .
Denk aan WO 1 en 2 , communisme , kapitalisme en corruptie.
In het ontwikkelde westen is ,, geloof ,, sterk dalend .
In de veelal achterlijke moslim landen echter ,
neemt dit juist onrustbarend toe .
LikeLike
Maar weer eens een bewijs dat theologen zich niet moeten bezighouden met wetenschap. Zelden zo’n lulkoek gelezen als “theoloog” Jan Voortman hier debiteert. Ga toch eens een studie doen man en zet jezelf niet zo voor gek.
LikeLike
M.i. spreekt u zichzelf tegen, leeft een mens langer en gezonder t.g.v. door hemzelf verbeterde omstandigheden of t.g.v. de evolutie?
LikeLike
Op zich is lichamelijk groter worden van mensen en langer leven geen teken van “sterkte”. De heel grote dinosaurussen gingen ten onder in het evolutieproces. Dat dat groeien en langer leven gebeurt door vrije geestelijke ontwikkeling zou wél eens met menselijke vrije evolutie te maken kunnen hebben.
LikeLike
Als er een species is op aarde waaraan de evolutie zo merkbaar en meetbaar is, dan is het de mens. In een halve eeuw tijd is de Westerse-Mens door verbeterde leefomstandigheden, voedingswijzen en gezondheidszorg, gemiddeld vele centimeters langer geworden, en in staat een veel hogere leeftijd te bereiken dan voorheen. Dat bewijst: de sterkste overwint….
LikeLike
Mensen als Keuleniscool met zijn “inteelt bij veel moslims” blokkeren met hun in evolutie gekregen vrije wil weigerend verdere menselijke evolutie in onze wereld naar eenheid van mensen. Ze zien alleen zichzelf en eigen groep als eindpunt van de ,menselijke geschiedenis.
Evolutieproces is voor mensen ook een “opdracht” waaraan met vrije keuze gezamenlijk meegewerkt wordt…en waarin mensen ook de keuze hebben om niet mee te werken, Ze kunnen evolutie tegenhouden en hebben de mogelijkheid tot beschadiging en zelfs vernietiging van onze evolutionaire werkelijkheid.. .
LikeLike
Men weet tegenwoordig… Maar hoe dat is een raadsel. Wat weten we dan eigenlijk? Product van evolutie… Maar geschapen bedoeld. Foutje van de evolutie? Natuurlijk bestaat evolutie. Maar welke ontwikkeling bedoel je dan? De evolutietheorie is een paradigma… De grondslagen van een paradigma worden volgens wetenschapstheoretici per definie niet betwijfeld. Is de evolutietheorie gevangenen in haar eigen paradigma? Velman en Van de Beukel maken mijns inziens de meest steekhoudende opmerkingen. Laten we nou eens gewoon tegen elkaar zeggen dat we het niet weten.
LikeLike
Is de mens ook onderdeel van het proces van evolutie?
Ja , Darwin had gelijk .
Maar een evolutie kan ook negatief uitpakken .
Zie de inteelt bij veel moslims , waardoor degradatie optreedt .
LikeLike
Als de Schepper zich reeds in het eerste vers van de Bijbel als zodanig voorstelt; en Hij zet tot aan de dag van vandaag in genadeoorden gedocumenteerde zwaar zieken, blinden etc. in één oogwenk terug in de fabrieksinstellingen, zonder terugval; dan heeft de Schepper zich wetenschappelijk bewezen. Wetenschap is tevens onfeilbaar, vanaf de stelling van Pythagoras tot de wetten der zwaartekracht; dus zowel de Schepper als de Evolutieleer dienen als onomstreden geacht te worden; wie aan beiden twijfelt is intelectueel primitief.
LikeLike