De niet-gelovige secretaris van de gloednieuwe Netherlands Academy of Religion (NAR), Ernst van den Hemel, vindt dat kennis over religie en levensbeschouwing in de samenleving vergroot moet worden. Vreemd dat iemand die zelf helemaal niets heeft met God, anderen wil onderwijzen in het idee ervan. Zoiets als lesgeven over Sinterklaas aan schoolkinderen, en ondertussen denken: ach God, die arme kinderen, dadelijk geloven ze het ook nog. Aan de andere kant: in deze tijd blijkt het ook weer van belang dat we kennis opdoen over zijn onderdaan Zwarte Piet. Ook al geloven we niet in hem, we moeten alles van hem weten om te begrijpen dat Zwarte Piet weg moet. Of niet. Kennis over religie en levensbeschouwing is minstens zo waardevol.

Door over Zwarte Piet te onderwijzen, komen kinderen te weten dat hij, net als God, nu geen boeman meer is. Vanaf de late Middeleeuwen was Zwarte Piet zelfs een andere naam voor de duivel. Vroeger had hij een roe, zoals God de hel tot zijn beschikking had, maar nu heeft Piet geen roe meer en verbleekt het zwart, net als de hel van God voor veel gelovigen inmiddels is uitgedoofd. Voor God hebben niet-gelovigen geen alternatief, voor Piet is dat nog onduidelijk: moet hij rood worden, geel, stroopwafel of ook gewoon weg?

We moeten volgens sommigen meer kennis over Zwarte Piet vergaren om te begrijpen hoe erg deze figuur is. Niet Piet zelf, maar het idee dat we discriminerend met hem om zouden gaan. Sommigen zeggen ronduit: Zwarte Piet is racisme. Er is zelfs een soort Nederlandse Academie voor Zwarte Piet: de stichting Nederland Wordt Beter. Die geeft lespakketten uit voor kinderen die niet meer in Sinterklaas geloven, voor groep 7 en 8. Analoog aan de NAR geeft die stichting achtergrondinformatie over Sint Nicolaas en Zwarte Piet. Vooral Piet moet ‘zichtbaar gemaakt worden’.

‘De lessen, ontwikkeld door Stichting Nederland Wordt Beter, zijn een onderwijstool voor een inhoudelijk gesprek over het Sinterklaasfeest. Niet alleen worden het leven en de legenden rondom Sint Nicolaas en de geschiedenis van (de viering van) het feest behandeld, ook wordt ingegaan op de ontstaansgeschiedenis van Zwarte Piet, karikaturen, en de bezwaren die er zijn tegen de figuur.’ (Stichting Nederland Wordt Beter)

De Netherlands Academy of Religion wil ook zoiets als de stichting Nederland Wordt Beter. Het veld van de wetenschappelijke bestudering van religie en levensbeschouwing is nu onvoldoende zichtbaar en ‘de samenhang, stabiliteit en toekomst van het veld’ komen in het gedrang.

‘De invloed van religie op onze wereld gaat soms in tegen de wens van Nederlanders die religie graag zouden zien verdwijnen, voor anderen botst een bepaalde religie met de eigen levensovertuiging. Toch is kennis over de vele verschijningsvormen van religie onontbeerlijk. Ook als iemand niets met religie te maken wilt hebben, loop je tegen grote levensvragen aan. Ook voor christenen is het van belang om te weten waarom bepaalde beelden aanstootgevend voor moslims kunnen zijn, ook voor moslims is het van belang om de invloed van het christendom op de Nederlandse maatschappij te begrijpen.’ (Netherlands Academy of Religion)

Kennis over de vele verschijningsvormen van Zwarte Piet is eveneens onontbeerlijk. Je wilt meer weten over zijn herkomst, en hoe hij aan zijn kleuren komt. Net als God die ook vele verschijningsvormen heeft en door veel mensen anders wordt beleefd, zelfs als aanstootgevend. Om te weten waarom bepaalde beelden van Piet aanstootgevend kunnen zijn, is een ander punt van belang, ook al heb je niets met deze figuur en zijn metgezel Sinterklaas. Daarom is het belangrijk dat er zowel meer informatie wordt verspreid over een figuur als Zwarte Piet als over religie en levensbeschouwing.

😉

Zie:
* Stichting Nederland Wordt Beter
* Religiewetenschappers en theologen: Noodzaak voor landelijk platform

Foto: In de negentiende eeuw werd het Sinterklaasfeest in Nederland geciviliseerd. Piet kreeg van duivelse meer negroïde trekken en de Sint zelf was nu alleen nog maar verkleed als waardige bisschop. De wilde Nicolaasmaskerade werd een plechtige intocht van Sinterklaas. Het is interessant om te zien hoe in meer geïsoleerde gebieden zoals de Waddeneilanden en de bergdalen van Zwitserland en Oostenrijk de oudere ruige versie wel in meer of mindere mate stand heeft gehouden. (quofataferunt.com)