De strijd om het Nieuwe Jeruzalem

Woedt er (on)bewust een heilloze godsdienstoorlog? Joden, christenen en moslims belijden dat het Nieuwe Jeruzalem zal neerdalen, met de Messias, de Mensenzoon of Al-Mahdi als verlosser. Volgens sommige chiliastische christenen zal die ‘Nieuwe Stad’ ‘boven de aarde’ komen zweven. Gezien de vrijwel onstuitbare oorlog is dat momenteel wel de meest veilige plek. In Iran leeft de gedachte van verlossing sterk. Al-Mahdi, de Twaalfde Imam, wordt als bevrijder verwacht door vrijwel alle islamitische stromingen.

“De strijd tussen de uiteenlopende bevolkingsgroepen van Jeruzalem
zal wel doorgaan tot op de Dag des Oordeels.
Dan zal eindelijk blijken wie er nu eigenlijk gelijk had.”

(De Groene Amsterdammer, 1995, Arthur van Amerongen)

De ideologie van Iran
Rechtsfilosoof promovenda Soumaya Sahla* sprak op 14 oktober jl. met Jort Kelder over de ideologie van Iran. Sahla vertelde dat voor zowel de soennieten als de sjiieten Jeruzalem belangrijk is. ‘Zij geloven dat de grote geestelijke verlosser Al-Mahdi de ware religie komt herstellen’. – Zou dat een drijfveer zijn voor Iran dat immers iedereen steunt die tegen Israël is, zoals Hamas en Hezbollah?

‘Hamas, de democratisch gekozen partij van de bezette gebieden heeft de afgelopen zeven dagen dood en verderf gezaaid, maar blijft geliefd in het Midden-Oosten alsook in Europa. Hoe zit deze organisatie in elkaar en wie helpt die Palestijnen met de lege portemonnee aan wapens, graafmachines voor de tunnels en verdere uitrusting? Zijn het de tentakels van Iran en Qatar en wat betekent dat voor de internationale onderhandelingstafel?’
(Uit: Podcast dr. Kelder en Co, fragment van: hoe terroristisch is Nederland?)


Frits Bolkestein en Soumaya Sahla tijdens een Chanoeka-viering in 2017

Het Nieuwe Jeruzalem
Openbaring 21 zegt: ‘Ik zag uit de hemel een heilige stad naar beneden komen, het nieuwe Jeruzalem. Die stad kwam bij God vandaan. De stad was helemaal van goud gemaakt, zo zuiver en glanzend als glas. De Heer, de machtige God, is zelf in de stad, samen met het lam.’ Volgens de stichting Israël en de Bijbel verwachten orthodoxe en niet-orthodoxe Joden geen geestelijk vrederijk. Verlossing is volgens hen een openbare gebeurtenis, die zal plaatsvinden voor het oog van het volk Israël en voor het oog van de wereld. 

‘De messias zal komen om op de aarde een materieel rijk te stichten. Hij zal in Jeruzalem regeren. Niet in een Jeruzalem in de hemel, maar in het Jeruzalem op de aarde. Zijn koningschap is niet geestelijk, maar zichtbaar, materieel, zoals David en Salomo voor hem. De tempel die hij zal herbouwen, is niet een hemelse tempel, maar een aardse, waar wellicht weer offers zullen worden gebracht.’
(Uit: Israël en de Bijbel)


Apostel Johannes beschouwt het hemelse Jeruzalem van God

‘Jerusalem Sadness’
Het bizarre van het sluimerende Eindtijdgeloof is, dat de drie Abrahamitische religies (christendom, jodendom en islam) monotheïstische religies zijn. Toch verwachten (of willen) zij dat HUN God als messias, verlosser of bevrijder met het Nieuwe Jeruzalem zal neerdalen. Terwijl zij tegelijkertijd belijden dat er maar EEN God is. Het wachten is nu op ‘Jerusalem Sadness’, zoals De Groene Amsterdammer (al in 1995) schreef.

‘De strijd tussen de uiteenlopende bevolkingsgroepen van Jeruzalem zal wel doorgaan tot op de Dag des Oordeels. Dan zal eindelijk blijken wie er nu eigenlijk gelijk had. Voor de niet-gelovige aardbewoners rest slechts een troost: op de dag van het Eindgericht worden er extra bussen ingezet naar Tel Aviv, het Sodom en Gomorra van Israël.’
(Uit: De Groene Amsterdammer, Wachten op de eindtijd, Arthur van Amerongen, 22 november 1995)

De Mahdi
AllAboutGod (volgelingen van Jezus) stelt dat terwijl christenen naar de wederkomst van de Mensenzoon uitkijken en de Joden naar hun Messias, moslims de Twaalfde Imam verwachten. Volgens deze evangelisatiewerkgroep is het opmerkelijk dat de theorie over de Twaalfde Imam een grote rol speelt in de tegenwoordige bezorgdheid van de wereld over Iran. ‘De Sjiitische presidenten van Iran zijn sterk toegewijd aan de Islamitische Messias Al-Mahdi’.  


Imam Muhammad Al-Mahdi

‘Door de jaren heen hebben al veel mensen beweerd dat zij de verborgen imam waren, maar het Iraanse leiderschap gelooft dat hij nog moet komen en heeft in het verleden de positie ingenomen dat zij zelf de wereld moeten voorbereiden op de komende Al-Mahdi. Om gered te kunnen worden, moet de wereld zich in een toestand van chaos en onderdrukking bevinden. De Iraanse president Ahmadinejad beweerde bijvoorbeeld dat hij “door Allah werd opgedragen om voorbereidingen te treffen voor de glorieuze verschijning van de Mahdi”.’
(Uit: De Twaalfde Imam)

Iran
De door Allah aangewezen Al-Mahdi, aldus de werkgroep, is de enige die een gewelddadig pad vereist om de wereld te veroveren.

Het Iraanse leiderschap heeft beweerd dat ze een “ondertekend contract” met al-Mahdi hebben gesloten, waarin zij trouw zweren aan zijn werk. Wat houdt dit werk in? Met de zorgen over de nucleaire vermogens van Iran in het achterhoofd, zijn er berichten dat Israël volgens het Iraanse leiderschap van de kaart moet worden geveegd.’ 
(Uit: De Twaalfde Imam)

De strijd om God
Karen Armstrong, een van de meest vooraanstaande en meest gelezen schrijvers op het gebied van godsdienst, trok in haar boek De strijd om God (2005) een vergelijking tussen verschillende soorten religieus fundamentalisme, aan de hand van stromingen als het protestantse fundamentalisme in de Verenigde Staten, de joodse orthodoxie in Israël en het moslimradicalisme in Egypte en Iran.


‘Meesterlijk. Pax Christi zou dit boek naar alle Midden-Oostenpolitici moeten sturen.’
(Abdelkader Benali)

‘Religieus fanatisme, stelt Armstrong, een modern verschijnsel bij uitstek, een monster dat wordt voortgebracht door onze eigen Westerse beschaving.
De strijd om God bevat een urgente analyse van de verontrustende groei van religieus fanatisme, en biedt bovendien inspirerende suggesties voor vreedzame oplossingen.’
(Uit: De strijd om God)

Zie de mens, niet zijn religie
Godsdienstoorlogen worden gevoed door mensen die elkaar niet (willen) zien als mens, maar als jood, christen of moslim. Onmiddellijk krijgen tegenstellingen dan de kans, ontstaat er polarisatie, strijd, onenigheid, geweld en oorlog. Pas als mensen elkaar op de eerste plaats als mens zien, ontstaan er kansen op ontmoeting, ontspanning, vrede.

Vrede
Een actueel voorbeeld is Deel de duif. Door de oorlog tussen Israël en Hamas kwamen de joodse Boaz en islamitische Selma met elkaar in contact. Nu zetten ze zich, samen met de joodse Noa en islamitische Oumaima, in om in Nederland de vrede te bewaken. ‘Om zo elkaar als mens te blijven zien,’ zegt Selma bij RTLNieuws. ‘Het mag in die gesprekken schuren, maar je intentie moet wel zijn om dichter naar elkaar toe te komen. Niet om te vervreemden. We willen onze gelijkenissen opzoeken. En die hebben we een hoop als joden en moslims. Ik geloof in dezelfde God als zij.’


Demissionair vicepremier Karien van Gennip ontving 20 oktober van joodse en islamitische jongeren
een vredesduif als startschot van hun campagne #deeldeduif

‘Morgen bieden de vier jongeren Karien van Gennip, minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, een vredesduif aan. En dat moet het startschot vormen van de online campagne Deel de Duif waarin ze eenieder oproepen om de voor de campagne ontwikkelde duif te delen op sociale media. Als symbool van vrede.’
(RTLNieuws, 19-10-2023 – Joodse Boaz en islamitische Selma willen vrede in Nederland bewaken: ‘We moeten oorlog niet importeren’)

* Soumaya Sahla studeerde islamitische theologie aan de Islamitische Universiteit van Europa (IUE) en werkte als geestelijk verzorger in de islamitische gemeenschap. Sahla is onderzoeksassistente van professor dr. Benjamin Soares aan het  African Study Centre (ASC) in Leiden; zij studeert daarnaast politicologie aan de Universiteit Leiden.

Beeld Het Nieuwe Jeruzalem: bijbelwoord.nl
Foto Frits Bolkestein en Soumaya Sahla tijdens een Chanoeka-viering in 2017: John van Hamond, volkskrant.nl.
Beeld Apostel Johannes: ‘Het hemelse Jeruzalem’, ontleend aan het Apocalyps-tapijt van het Château d’Angers, Frankrijk. (Wikipedia)
Beeld Imam Muhammad Al-Mahdi: Facebook
Aanbieding Vredesduif: Deel de duif
Update: aug 2025 (Lay-out)

Is de mens de aarde nog nabij?

ESSAY – In het gedicht Vlinder raakt dichteres M. Vasalis ontroerd door ‘de zomerwei des ochtends vroeg. En op een zuchtje dat hem droeg vliegt een geel vlindertje voorbij’. De slotregel luidt: ‘Heer, had het hierbij maar gelaten’.
Hoe mooi kan de aarde zijn zonder mensen. Miljoenen grazende vissen en zee-egels genieten van het rijkste ecosysteem van de zee: de koraalriffen, ook wel de regenwouden van de zee genoemd. Zij zorgen ervoor dat algen het rif niet overwoekeren. Volgens een onderzoek van UNESCO zullen vele riffen niettemin binnen dertig jaar bezwijken onder hittestress als gevolg van de opwarming van de aarde.
 

‘De prijs die we voor snelle vooruitgang betalen is de ondermijning van de omstandigheden waarvan de mensheid (en talloze andere soorten) afhankelijk is om te overleven’
(Historicus Philip Blom, in De Groene Amsterdammer)

Antarctica
H
ittestress is een van de vele bedreigingen waaraan de aarde wordt blootgesteld. In een opwarmende wereld kan de ijskap op Antarctica smelten. Een computersimulatie in het natuurwetenschappelijk tijdschrift Nature toont aan dat het westelijk deel van de ijskap niet gelijkmatig, maar met sprongen zal smelten. Nature gaat uit van het feit dat de gemiddelde temperatuur op aarde in de afgelopen 150 jaar 1,1 °C is gestegen. De eerste sprong voltrekt zich in de simulatie bij een opwarming van 2 graden Celsius. Hierover zegt NRC dat als het smelten eenmaal begonnen is, dit proces nauwelijks meer is te stoppen. ‘Een stille aanloop en ineens is het zover.’


Smeltende gletscher, 30 mei 2025, Oostenrijke Alpen, Op 2750 m(!).

Intussen sterven dieren uit, stikken vissen in oceanen, sterven koraalriffen af en komen er steeds meer broeikasgassen zoals methaan en CO2 in de atmosfeer. De aarde kan uiteindelijk in zijn geheel bezwijken als de mens in het huidige tempo doorgaat met zijn destructieve gedrag. Historicus Philip Blom stelt dat ‘de prijs die we voor snelle vooruitgang betalen de ondermijning is van de omstandigheden waarvan de mensheid (en talloze andere soorten) afhankelijk is om te overleven.’

Rentmeesterschap
G
od heeft de mens de aarde toevertrouwd. Hoe beziet hij dat rentmeesterschap? Vraagt hij zich af of de mens de aarde nog nabij is?
In het Bijbelboek Genesis staat geschreven: ‘God ziet dat alle mensen op aarde slecht zijn, want alles wat ze uitdenken is steeds even slecht. Hij kreeg er spijt van dat hij mensen heeft gemaakt en voelde zich diep gekwetst.’ Hoe zou hij nu over de mens oordelen? Is het te verwachten dat hij onze nabijheid nog verdraagt? Vermoedelijk gelooft God al lang niet meer in de mens en wil hij die zomerweide ‘s ochtends vroeg graag opnieuw scheppen, maar dan zonder ons.

Nietzsche
E
n kan de mens God nog in zijn nabijheid dulden? Volgens theoloog Marinus de Jong, in zijn boek Altijd groter, nemen mensen steeds meer afstand van God en is het atheïsme de snelst groeiende overtuiging ter wereld, en niet alleen in de westerse wereld. De mens en God, ze zijn elkaar niet meer nabij. Al weten we dat van God niet zeker, want zijn wegen zijn volgens de Bijbel ondoorgrondelijk.


Waarin: De dolle mens

De dolle mens
I
n het verhaal De dolle mens van filosoof Friedrich Nietzsche hebben wij zèlf God gedood, zijn wij allen zijn moordenaars. ‘Het heiligste en machtigste dat de wereld tot dusver bezeten heeft, is onder onze messen verbloed,’ roept de dolle mens uit in De vrolijke wetenschap. ‘Dolen in het niets’ is het gevolg. Het lijkt alsof Nietzsche de mens verwijt zich afgekeerd te hebben van God, maar volgens de filosoof bestaat er niet eens een eeuwige macht en staat de mens alleen. In zijn redenering leidt de dood van God tot nihilisme. Nietzsche klinkt nogal ambigu daar hij er tegelijkertijd van overtuigd is dat de mens zich zonder God vrij kan ontwikkelen. ‘Het ontbreken van een dergelijk wezen vind ik geweldig’, zegt hij in Der Wille zur Macht.

Zingevingsvraagstukken
D
at dolen in het niets valt nogal mee. Volgens de oud-voorzitter van het Humanistisch Verbond, Boris van der Ham, is de ongelovige zeker niet goddeloos. Ook niet-gelovigen houden zich bezig met zingevingsvraagstukken. Van der Ham verwijst naar een representatieve enquête van het Humanistisch Verbond. Hierin wordt gezegd ‘dat vooral “de ander” belangrijk is voor niet-gelovigen’. Voor Christenen geldt dat zeker. Volgens het Nieuwe Testament predikt Jezus immers naastenliefde, en zorg voor de zwakken en degenen die in nood verkeren. De toestand van de wereld lijkt echter volstrekt onbelangrijk voor veel mensen, gelovig of niet.

Dit essay wordt hier vervolgd: Verder lezen Onze naasten, Waartoe zijn wij op aarde, Gulden Regel, Is er hoop? Nu het nog kan.

Beeld: PtHU
Foto Vasalis: Straatpoezie
Foto Smeltende gletscher, Oostenrijke Alpen, 2750 m.: Paul Delfgaauw, 30 mei 2025
UPDATE: 09092023 / 05062025 (Lay-out, links)

De verloren wijsheid uit religies

Karen Armstrong2017FPA

Eind deze maand verschijnt van Karen Armstrong: De verloren kunst van de heilige geschriften. Op 2 juli in Amsterdam geeft zij de lezing De verloren wijsheid uit religies in de Oude Lutherse Kerk. Volgens Armstrong schiet de uitleg van heilige geschriften tegenwoordig flink tekort. Arrogantie, intolerantie en ook geweld worden gerechtvaardigd door naar deze teksten te wijzen. ‘De Bijbel wordt gebruikt om homoseksualiteit en anticonceptie te veroordelen, de Koran dient om oorlog en terrorisme te rechtvaardigen en met behulp van de Thora wordt beslag gelegd op leefgebieden’. Armstrong stelt dat dit ver af staat van hoe de teksten ooit bedoeld waren.

De heilige geschriften waren altijd een middel voor mensen om hun materiële bestaan te ontstijgen en in aanraking te komen met het goddelijke. In onze seculiere samenleving hebben de teksten deze unieke functie verloren om een meer praktische toepassing te krijgen: de Bijbel wordt gebruikt om homoseksualiteit en anticonceptie te veroordelen, de Koran dient om oorlog en terrorisme te rechtvaardigen en met behulp van de Thora wordt beslag gelegd op leefgebieden.

Karen Armstrong signaleert ten opzichte van de heilige geschriften een groot onbegrip, wat volgens haar de hoofdoorzaak is van de huidige religieuze geschillen in de wereld. Weloverwogen en deskundig pleit ze voor een terugkeer naar de oude interpretatie van de religieuze teksten als basis van een betekenisvol en empathisch wereldbeeld. Armstrong wijst ons de weg bij het beteugelen van de arrogantie, de intolerantie en het geweld die het gevolg zijn van de gebrekkige hedendaagse uitleg van de heilige geschriften.’ (Samenvatting: De Bezige Bij)

Karen Armstrong (1944) is een van de meest geliefde auteurs op het gebied van religie. Nadat ze zeven jaar als non in een klooster woonde, verliet ze de orde om Engels te studeren in Oxford. Armstrongs oeuvre omvat bestsellers als Een geschiedenis van God (1993)De strijd om God (2001)Islam (2004)De wenteltrap (2003), Compassie (2011) en In naam van God (2014).

Gevaarlijk? Achterhaald? Onderdrukkend? Dit is hoe we tegenwoordig vaak denken over religieuze teksten. Maar op 2 juli wijst de beroemde historica Karen Armstrong ons op de oorspronkelijke betekenis van de teksten. Kom erachter welke levenswijsheid te vinden is in heilige geschriften als de Bijbel, Koran en Thora.’ (The School of Life)

Lost art of Scripture | Karen Armstrong |2 July 2019 | 20:00 – 21:30 uur | Tickets €35,- via The School of Life | Voertaal: Engels

De verloren kunst van de heilige geschriften | Karen Armstrong | Verschijnt 27 juni | Luxe paperback| 496 pag. | €29,99 | ISBN: 978 94 031 6630 8 | E-book: € 14,99 | Oorspronkelijke titel: The Lost Art of Scripture | Vertaling: Bep Fontijn, Carola Kloos, Albert Witteveen

Gerelateerd: De verloren kunst van de heilige geschriften

Beeld: Karen Armstrong, 2017 Prinses van Asturië Award voor sociale wetenschappen, tijdens haar ontmoeting in de bibliotheek van het historische gebouw van de universiteit van Oviedo (Spanje). © FPA | Daniel Mora

De verloren kunst van de heilige geschriften

unnamed

Karen Armstrong signaleert ten opzichte van de heilige geschriften een groot onbegrip, wat volgens haar de hoofdoorzaak is van de huidige religieuze geschillen in de wereld. Weloverwogen en deskundig pleit ze voor een terugkeer naar de oude interpretatie van de religieuze teksten als basis van een betekenisvol en empathisch wereldbeeld.

Armstrong wijst ons de weg bij het beteugelen van de arrogantie, de intolerantie en het geweld die het gevolg zijn van de gebrekkige hedendaagse uitleg van de heilige geschriften.

De heilige geschriften waren altijd een middel voor mensen om hun materiële bestaan te ontstijgen en in aanraking te komen met het goddelijke. In onze seculiere samenleving hebben de teksten deze unieke functie verloren om een meer praktische toepassing te krijgen: de Bijbel wordt gebruikt om homoseksualiteit en anticonceptie te veroordelen, de Koran dient om oorlog en terrorisme te rechtvaardigen en met behulp van de Thora wordt beslag gelegd op leefgebieden.

Karen Armstrong (1944) is een van de meest geliefde auteurs op het gebied van religie. Nadat ze zeven jaar als non in een klooster woonde, verliet ze de orde om Engels te studeren in Oxford. Armstrongs oeuvre omvat bestsellers als Een geschiedenis van God(1993), De strijd om God (2001), Islam (2004), De wenteltrap (2003), Compassie (2011) en In naam van God (2014).

De verloren kunst van de heilige geschriften | Karen Armstrong | Verschijnt 27 juni | Luxe paperback| 496 pag. | €29,99 | ISBN: 978 94 031 6630 8 | E-book: € 14,99 | Oorspronkelijke titel: The Lost Art of Scripture | Vertaling: Bep Fontijn, Carola Kloos, Albert Witteveen