Joden lijken wel wereldberoemd en zijn blijkbaar heel goed herkenbaar. Volgens de Joodse Rosanne Hertzberger is zij het ‘Joodse meisje’ in Dordrecht. Eén Joodse te midden van bijna 120 duizend Dordse inwoners. Iedereen kent haar, misschien omdat het zo bijzonder is dat er maar 1 Jood woont in die grote stad. Hoe weten al die mensen dat?

In Dordrecht, waar ik vandaan kom, kennen de meesten maar één Jood en dat ben ik. In Dordrecht ben je altijd ‘dat Joodse meisje’, waar je ook komt.

Zelfs in de wereldstad Amsterdam blijft zij dat ‘Joodse meisje’. Ik zie niet dat ze Joods is, voor mij ziet ze uit als een (leuk) ‘gewoon’ meisje, maar Joods? Nee. Rosanne schrijft hierover in haar column ‘Joods in Amsterdam’ bij NIW, Stichting Nieuw Israëlitisch Weekblad.

Rosanne – foto: NIW

 In Amsterdam blijf je trouwens wel nog steeds ‘dat Joodse meisje’. 

Rosanne vindt het ontzettend fijn om zo nu en dan zo’n goed in beeld gebracht opstootje van antisemitische hooligans in het nieuws te hebben. Je schuift allemaal nog wat dichter tegen elkaar aan, zegt ze en dan blijkt zo’n gemeenschappelijke vijand toch best gezellig op zijn tijd. Het is ook goed voor de relatie tussen liberale en orthodoxe Joden, en tussen de verschillende religies, want moslims en christenen doen meestal gezellig mee met afgrijzen, en dat schept volgens Rosanne toch een band.

Of zo’n trambestuurder die zich even laat gaan. Of een homevideo van een Marokkaans jochie die in een beetje zielig winkelcentrum loopt te roepen dat hij ‘Joden wil steken’. Met zo’n antisemitische minihype kan je weer lekker even gezamenlijk je afgrijzen uitspreken, verklaren dat het allemaal steeds erger wordt, en steeds bedreigender en ‘er weer donkere wolken lijken samen te pakken boven de Joodse gemeenschap.’

Haar column geeft te denken, zeker als zij zegt dat zij als enige Joodse tussen 120.000 mensen in Dordrecht wordt herkend. Komt dat misschien omdat alle Joden in Amsterdam en Amstelveen wonen, zoals ze beweert? Ik herken ze echt niet, tenzij ze die zwarte kleding dragen, pijpenkrullen en hoeden. In Parijs ken ik een heel gezellige wijk, de Marais. Het is de Joodse wijk. Daar zie je veel pijpenkrullen, jong en oud. Maar ook heel veel ‘gewone’ mensen van alle nationaliteiten, culturen en rassen. Joden daar willen blijkbaar opvallen – om hun geloof uit te dragen?

Nog iets vreemds. Joden mogen de gekste dingen niet doen tijdens de sabbat. Terwijl ik toch van Jezus heb begrepen dat ze op zo’n dag best een ezel uit een waterput mogen redden. Maar Joden mogen niet eens het licht aanknippen tijdens de sabbat of wc-papier afscheuren…

Zo zijn er best veel orthodoxe Joden die het automatisch lichtje van hun koelkast uitschakelen op sjabbat omdat ze telkens als ze de deur opendoen het lichtje aanmaken en dat is verboden. Ook liggen er velletjes voorgescheurd wc-papier omdat het op een of andere manier verboden is om te scheuren op sjabbat (ook als er al van die handige kartelrandjes in het papier zitten gedrukt en er van echt scheuren nauwelijks meer spraken is.) 

Ik denk dat God in de hemel zich bescheurt om deze rituelen die mensen toch allemaal zelf hebben verzonnen, want wat is er nu mis met het scheuren van een wc-papiertje? Zijn de Joden roomser dan de paus? Ik bedoel, Joodser dan God? Nog zo’n leuke, over pudding, mayonaise en vruchtenhagel: 

Dr. Oetker kloppudding chocolade is koosjer, maar kloppudding vanille niet. ‘Calvé lichte mayonnaise met een vleugje knoflook’ is koosjer, ‘Calvé lichte mayonnaise met een vleugje mosterd’ is treife. Alle vruchtenhagel is verboden (zowel bosvruchten als de gewone versie), net als muisjes en gestampte muisjes dus ik vrees dat het vrome leven niet voor mij is weggelegd. 

Helemaal bijzonder vind ik de uitsmijter van Rosanne. Ze zegt dat orthodoxe Joden trouwens net zo weinig in God geloven als liberale Joden of seculiere Joden. De Joden zelf zijn dus nauwelijks koosjer meer… 😉

Rosanne Hertzberger (1984) (foto Facebook) schrijft een column in NRC Handelsblad in de Opinie & Debat bijlage en doet promotie-onderzoek aan de UvA in de moleculaire microbiologie.
Eerder schreef ze voor nrc.next en Leids Universitair Weekblad Mare.

Zie: Joods in Amsterdam

Foto boven: De Marais, Paris
Dit is het hart van de joodse gemeenschap in Parijs. Al in de 12e eeuw was er hier een joodse wijk. In de 19e eeuw nam het aantal joden na een verbanning in de 14e eeuw weer toe. Ze kwamen vooral uit Oost-Europa en Rusland. Tijdens een razzia in juli 1942 werden de joden hier opgehaald en gedeporteerd. In de straat bevinden zich koosjere winkels en restaurants. De synagoge uit 1913 van Hector Guimard bevindt zich in de Rue Pavée. (suncamp.nl)