Of gelovigen met alle zintuiglijke middelen die religies inzetten om de ‘niet-tastbare werkelijkheid tastbaar te maken’ inderdaad in contact komen met het goddelijke, of dat ze iets aanboren dat in hunzelf schuilgaat, dat onderzoekt Spinozalaureaat Birgit Meyer niet. Wel wil zij met de 2,5 miljoen van de Spinozapremie verder onderzoek doen naar de rol van het beeld van de religieuze beleving, in samenwerking met collega’s van kunstgeschiedenis en mediawetenschappen.
‘Religie is in onze tijd springlevend, in Nederland en ook op mondiale schaal. Naast processen van ontkerkelijking en in het kielzog daarvan de transformatie van kerkgebouwen en sacrale voorwerpen tot religieus erfgoed, zijn er tal van nieuwe fenomenen, zoals de zoektocht naar spiritualiteit, de opkomst van pinksterkerken, en de manifestatie van diverse islamitische bewegingen.’ (Uit dankwoord Spinozalaureaat Meyer)
Birgit Meyer (foto: NWO), hoogleraar religiewetenschap aan de Universiteit Utrecht, en een van de winnaars van de prestigieuze NWO-Spinozapremie 2015, opteert bij de bestudering van religie voor een materiële benadering:
‘Centraal staan de concrete praktijken, middelen en media waardoor mensen zich tot het goddelijke of bovennatuurlijke en elkaar verhouden. Zo kunnen we begrijpen hoe die niet direct tastbare werkelijkheid tastbaar wordt gemaakt, en dus hoe religie in de wereld aanwezig is en die mede vormt geeft. In die zin is religie geen illusie, en ook niet louter een kwestie van geloof en innerlijke beleving.’ (Uit dankwoord Meyer)
Religie is volgens Meyer nooit weggeweest, het is dan weer meer en dan weer minder zichtbaar. Het religieuze veld is complexer geworden met de komst van migranten met een islamitische, maar ook met een christelijke – vaak pentecostale – achtergrond (pinksterkerken.)
‘Tot pakweg de jaren negentig werd ervan uitgegaan dat religie steeds minder belangrijk zou worden. Met de toenemende modernisering en ontwikkeling zou religie steeds meer een privékwestie worden en uiteindelijk zelfs verdwijnen. Maar die voorspelling is absoluut niet uitgekomen. ‘(NWO)
Spinoza (NWO)
Meyer is zelf niet religieus, maar ziet religie wel als ‘een brug tussen deze en een andere werkelijkheid’. Om de wereld te begrijpen is meer kennis van religie en hoe religie georganiseerd wordt, volgens haar essentieel. Eigenlijk zoekt ze het ‘tastbare geloof’, de ‘tastbare beleving’.
‘Geloven mag dan iets ongrijpbaars lijken, religies bieden hun gelovigen wel degelijk concrete praktijken waarmee ze zich in het hier en nu tot het goddelijke of bovennatuurlijke, en elkaar verhouden. Denk hierbij aan rituelen als bidden; maar ook aan objecten, beelden, klanken, teksten en het lichaam. We beleven religie wat dat betreft misschien wel vooral via onze zintuigen.’ (Kennislink)
Zie:
* Religie is iets wat mensen doen (NWO)
* Ook religiewetenschapper in de prijzen (Trouw – Blendle)
* Dankwoord Birgit Meyer (NWO)
* Antropologe en godsdienstwetenschapper Birgit Meyer winnares Spinozapremie 2015 (Kennislink)
Illustr: Trouw
GODEN EN MENSEN 
@Joost,
Quote link: De Leidse hoogleraar statistiek Aad van der Vaart heeft kritiek op de hoogte van het geldbedrag dat verbonden is aan de Spinozapremie.
Tegen NRC heeft hij laten weten er geen voorstander van te zijn dat ‘zulke enorme bedragen’ worden uitgereikt.
Met de premie kan Van der Vaart 35 promovendi en postdoctorale onderzoekers aannemen. ”Dat is eigenlijk te veel”, zegt hij.Einde quote.
http://www.nu.nl/wetenschap/4067607/spinozaprijs-statisticus-en-chemicus.html
De bewuste goede inschatting verschillen we dan nogal van mening over maar let’s agree to disagree.
LikeLike
@floris Het komt uit het boekje van Jan Knol;” Spinoza uit zijn gelijkenissen en voorbeelden, voor iedereen”.
LikeLike
Egbert Kan alle begrijpen wat je zegt, maar ga er wel van uit dat de topmensen van het NWO, geen winstdrijvend bedrijf, een goede inschatting van de waarde van hun projecten kunnen maken zonder de (niet primaire) economische waarde te verontachtzamen!
LikeLike
@Joost,
Iemand die vanuit zijn/haar vakgebied met inspirerende vernieuwende inzichten in staat is “bepaalde doelgroepen” aan te spreken mag wat mij betreft zonder meer daarvoor gehonoreerd worden.
Maar dit is overkill.
Wat is er nu eigenlijk mis met een doos gebak en een bosje bloemen. Het gaat toch om het gebaar. Erkenning en waardering.
En wat heeft dit alles nu in feite in concreto aan meerwaarde voor de samenleving opgeleverd. Kun je dat specifiek duiden.
Bekijk het eens vanuit een breder perspectief bijv in het kader de huidige economische ontwikkelingen met haar rigoureus ingevoerde bezuinigingen, de zorg die stelselmatig uitgekleed wordt, verpleeghuizen die sluiten etc, zo kan ik nog wel even door blijven gaan, voor veel mensen wordt het langzamerhand meer een kwestie van overleven, ik ben als (tijdelijk) vrijwilliger bij de voedselbank soms toch wel geconfronteerd geweest met schrijnende toestanden.
Over de bancaire sector heb ik ook wel een mening maar die houd ik maar voor me want ik wil dit blog niet vervuilen.
LikeLike
Egbert Je weet toch wat wetenschappelijk werk en de hoogste Nederlandse onderscheiding voor wetenschappelijk werk in concreto betekent? Ook in andere serieuze wetenschappen als religiewetenschap. Je denkt toch niet dat dat hetzelfde is als een bankbonus? Spinoza draait zich beslist niet om in zijn graf! Dus: Go4it, Birgit en de 3 andere laureaten!
LikeLike
“Birgit Meyer, hoogleraar religiewetenschap aan de
Universiteit Utrecht, loopt met die aanpak voorop. Zij krijgt in
2015 de NWO-Spinozapremie van 2,5 miljoen euro”.
Go4it, Birgit, voor 2,5 miljoen Euro?, zo wordt er dus met ons belastinggeld gesmeten.
De “NWO Spinoza premie”, de goede man zou zich omdraaien in zijn graf.
LikeLike
@Floris, je komt er hiermee;
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/spinozapremie/spinozalaureaten/alfabetisch+overzicht/birgit+meyer
En dan ‘Religie is iets wat mensen doen’ downloaden.
(Naar beneden scrollen, dan zie je het.) 😉
LikeLike
Prachtig citaat, Corrie, maar heb je ook een bronvermelding? Ik kan het zo gauw niet vinden via Google…
LikeLike
– een absolute conclusie :” …er is meer , en de werkelijkheid is niet van de rede, en de rede niet van de werkelijkheid verlaten…”.
LikeLike
Een mens kan alleen gelukkig zijn, wanneer hij zich gedragen weet door een groter geheel.
SPINOZA
LikeLike
Go4it, Birgit..Het lijkt me de enige zinnige, maar moeilijke, menswetenschappelijke weg om via het zintuiglijk tastbare, theologisch zicht te krijgen op leven en geloven.
LikeLike
Uit het interview:
” Verschillen verdwijnen
daarmee niet, en je kunt er ook de
spanningen die daaruit voortkomen
niet mee oplossen. Maar je kunt er
wel begrip mee kweken. ”
Wat een prachtige erkenning die gehonoreerd is met een geweldige prijs.
Dat vooral de laatste zin, ( copy uit het interview ) bewaarheid mag worden.
LikeLike