‘Misschien moeten we er als theologen mee ophouden! Misschien heeft de koningin der wetenschappen zichzelf opgeheven door – zij het niet zonder tegenzin – de weg naar de wetenschappen open te leggen.’ Dit zegt systematisch theoloog Josh de Keijzer in zijn essay op de site The End of God. Theologie moet in deze tijd radicaal publiekelijk worden, radicaal seculair en radicaal marginaal. ‘Theologie is niet bedoeld voor de Kerk maar voor de wereld’.

‘Gelet op de huidige situatie is het misschien nodig te stellen dat de theoloog haar arbeid moet verrichten etsi ecclesia non daretur (d.w.z. alsof er geen Kerk is). Maar als de theoloog dan een eenzame roepende is in de woestijn dan is daar het begin, misschien, van een nieuwe Kerk. Het is op deze manier van binnenstebuiten gekeerd zijn dat theologie radicaal publiekelijk moet worden én radicaal seculair én radicaal marginaal.’

De Keijzer stelt dat het niet de bedoeling van theologie is om zich te verhullen met een dekmantel van wazigheid of een web van rituelen, maar om te communiceren.

‘Theologie mag zich dan in een crisis bevinden, ontworteld zijn, academisch in het nauw zijn, maar er is nog steeds een doorgaande bezinning op de boodschap en betekenis van De Gekruisigde. Dat symbool is nimmer uitgeput. En theologie dient daar verantwoording over af te leggen en het symbool van de Christus opnieuw te interpreteren voor een seculaire maatschappij die bedreigt wordt door religieus extremisme, populisme, potentiële ecologische vernietiging, en kapitalistische uitbuiting.’

Ook vindt de theoloog dat theologie radicaal post-religieus moet zijn omdat het religieuze discours in onze maatschappij een relikwie is van een voorbije tijd, gekenmerkt door truttigheid en burgerlijke betutteling allemaal in naam van een fictieve godheid.

‘Om deze manier van denken tegen te gaan moeten de symbolen van het christelijk geloof hertaald worden. Te pas en te onpas zal duidelijk moeten worden gemaakt dat waar de theoloog over spreekt het hart raakt van de belangrijke discussies die gevoerd worden over euthanasie, vluchtelingenproblematiek, technologie en economie.’

Theologie moet ook radicaal marginaal zijn, meent De Keijzer, omdat de Kerk de afgelopen 1700 jaar zich voornamelijk bezig heeft gehouden met zelfverrijking, oorlogen, en machtspolitiek. Alleen door exclusief plaats te nemen in de marge, kan de theoloog laten zien dat het menens is. De Keijzer vindt het dan ook essentieel dat de theologische discours radicaal gericht is op daar waar het in deze wereld om draait: de marge.

‘Daar waar de onderdrukte is, de uitgebuite, de verschopte en verstotene, daar is De Gekruisigde. De marge wordt zo het nieuwe centrum van de theologie in solidariteit met hen die zich daar bevinden en in navolging van de God die stervende is aan een kruis. Juist de stervende god is het symbool dat de dood van god weerspreekt, omdat het een solidair sterven is, een actief zichzelf weggeven ten behoeve van anderen, i.p.v. door irrelevantie uitgeveegd te worden.’

De theoloog vindt dat theologische discours nooit meer post-religieus kan zijn dan wanneer het zegt en naleeft dat de ware liefde van God het compromisloze Nee is tegen het economische en politieke geweld dat in deze wereld plaatsvindt.

‘Dan kan het kruis weer verstaan worden als een sprekend en werkzaam symbool dat opgericht werd om slachtoffers en overtreders, onderdrukten en onderdrukkers van zichzelf te verlossen en met elkaar te verzoenen.’

Een theologie die moeilijk thuis is in het academische omdat het doel niet wetenschappelijke kennis maar liefde en gerechtigheid is, vindt de theoloog.

‘Dit is een theologie die maar moeilijk thuis is in de Kerk, niet alleen omdat de Kerk haar opaciteit grotendeels verloren is, maar ook omdat dit profetische theologie is die de Kerk aan haar naar buiten gerichte taak herinnert. Maar wanneer theologen hun theologische taak serieus opvatten, kan er toch nog iets nieuws ontstaan, waarbij er opnieuw sprake is van een levende Kerk en een academische wereld die bij theologen te rade gaan voor bezielende inspiratie.’ 

Zie: Theologie in de 21ste eeuw: de taak van een discipline in het nauw

Beeld: Toen orkaan Charley medio augustus 2004 in Florida toesloeg met 150 km per uur en borden omver gooide, bomen ontwortelde en duizenden huizen vernietigde of onbewoonbaar achterliet, overleefde één billboard op Sand Lake Road in Orlando de aanval relatief ongedeerd. De storm vernielde de meest recente reclameboodschap op het bord en onthulde in plaats daarvan een advertentie van een eerdere campagne. (snopes.com)

Cartoon: ©nakedpastor