De zondeval? Bestaat dat denkbeeld nog? Het klinkt zo orthodox belegen – dat verhaal van die appel. Wèg het eeuwige leven, wèg de tuin van Eden, door een hap in een vrucht! Biedt de evolutietheorie dan uitkomst? ‘Geen Adam, geen val, geen Christus, geen redding,’ zeggen creationisten. Maar als de evolutietheorie klopt, hebben Adam en Eva helemaal niet in de appel gebeten. Redding niet nodig. De evolutietheorie vertelt immers een heel ander verhaal? Of niet? Een verrassend gesprek in het ND, toch.

‘Als alles een continu proces van miljoenen jaren is, wat blijft er dan nog over van de goede schepping, van de mens geschapen naar Gods beeld, van het paradijs, van Adam en Eva en de zondeval waarin ze het hele menselijke geslacht meesleepten en waarvan Christus alleen ons redden kan?’ (ND)

In het Nederlands Dagblad wordt onder de kop Geloof en evolutie, hoe zit de zondeval dan? onder andere de vraag gesteld of er wel of geen historische zondeval heeft plaatsgevonden. René Fransen, christelijk wetenschapsjournalist, denkt dat de aarde nu een paradijs had kunnen zijn.

‘Als de mens naar God had geluisterd, had die afgeschermde plek zich misschien wel als een soort olievlek over de aardbodem uitgebreid. Zoals vandaag de kerk zou moeten zijn.’ (ND)

Dat klinkt mooi maar ook vreemd, alsof dat paradijs alleen voor kerkgangers zou zijn bedoeld. In een paradijs zijn natuurlijk geen kerken of religies, lijkt me. Misschien zelfs een voorwaarde voor een paradijs, waar alles goed of zelfs perfect is. Predikant Bert van Veluw ziet die tuin als een soort oase waar geen natuurlijk kwaad voorkwam en waar God de mens plaatste om eeuwig met Hem te leven.

‘Maar zonder afgeschermde plek zouden mensen nog steeds aan dood en ellende ten prooi gevallen zijn, en dat is niet te rijmen met Gods goede schepping.’ (ND)

Maar eigenlijk gaat het om … bewustzijn! Theoloog Gijsbert van den Brink stelt dat God op een gegeven moment in beeld kwam bij onze voorouders en bij de mens het ontwaken van het bewustzijn in gang heeft gebracht. Vervolgens gingen de mensen hun nieuw verkregen gaven van bewustzijn en vrije wil verkeerd gebruiken. Volgens godsdienstfilosoof Taede A. Smedes gaat het verhaal van de zondeval over ieder mens.

‘Niet over wat er in een grijs verleden gebeurd is. ‘Het vertelt dat mensen nu eenmaal hooghartig zijn en de neiging hebben het goede te verwerpen. Genesis vertelt in literaire taal: zo is de mens, zo is God.’ (ND)

Van Veluw en Van den Brink denken dat er op enig moment een feitelijke zondeval moet hebben plaatsgevonden:

‘Een moment waarop de mens ‘nee’ zei tegen God. Anders kun je, stellen ze, niet volhouden dat de wereld goed geschapen is.’ (ND)

Smedes kan zich zo’n moment van nee-zeggen niet goed voorstellen. Van den Brink en Van Veluw wel:

‘Zodra mensen hun eigen verantwoordelijkheid ontdekten, kozen ze ervoor die overboord te gooien. De mensen gingen hun nieuw verkregen gaven van bewustzijn en vrije wil gebruiken – op de verkeerde manier.’ (ND)

Van den Brink stelt aan het einde van het artikel dat hij in ieder geval wil aantonen dat christenen zich niet bedreigd hoeven te voelen door de evolutietheorie. Evolutie stelt het christelijk geloof niet voor onoverkomelijke problemen.

De auteur van het artikel, Dick Schinkelshoek, vraagt zich echter af of het christelijk geloof niet ver af staat van de evolutietheorie waarin dood wordt geaccepteerd als iets dat daarbij hoort. Volgens Fransen bestond er al dood voor de eerste zonde en is de dood onderdeel van een dynamiek waarmee de natuur zichzelf in stand houdt. Volgens Van Veluw bedoelt Genesis te zeggen dat als mensen zondigen ze onherroepelijk fysiek zullen sterven, maar Gods bedoeling was en is dat mensen eeuwig leven.

‘Na de zondeval kwamen de mensen terecht in de wereld buiten de tuin – vol natuurlijk kwaad en dood. God schiep die wereld vol ontberingen, is Van Veluws theorie, om mensen een tweede kans te bieden, om hen verantwoordelijkheid, creativiteit, liefde en geloof te leren. ‘Daarbij zegt God: Ik laat jullie niet los. Ik stuur jullie mijn Zoon.’ (ND)

Zie: Geloof en evolutie, hoe zit de zondeval dan? (Betaalmuur)

Gratis voorversie: Facebookgroep Geloof en Wetenschap (Gijsbert van den Brink, 22 februari)

Illustr: allesisliefde.nl