‘Doctor worden in iets dat niet wetenschappelijk bewijsbaar is, is natuurlijk een gotspe. Professor in de godgeleerdheid, het is de grootste idioterie die ik ooit gehoord heb.’ Schrijver Van Reen zou mooiere boeken schrijven als hij zich zou verdiepen in de filosofie, of wat hij nog erger vindt: de theologie. Beoefenaars ervan verwijst hij echter naar een psychiatrische inrichting…

‘In Nederland hebben we er ongeveer tweehonderd (professoren in de godgeleerdheid, PD) en gek genoeg, vooral aan erkende en befaamde universiteiten waarvan je verwacht dat ze serieus wetenschap beoefenen.’ (TvR) 

Wonderlijk, om zulke uitspraken te vernemen uit de pen van een schrijver van wie je toch op zijn minst enig filosofisch inzicht zou verwachten. Of schrijft hij zijn boeken gedachteloos? Ton van Reen (foto: ouderenjournaal.nl) lijkt onbewust zijn woede op God te koelen. ‘Filosofie,’ zegt hij, ‘is volgens Aristoteles de meest goddelijke activiteit, en een blijvende bron van vreugde.’ Dat komt echter niet binnen bij Van Reen. Theologie is voor hem natuurlijk nog erger, want die houdt zich vooral met God bezig. Voor Van Reen is het allemaal gekte.

‘Het (de godgeleerden, PD) zijn er in ieder geval genoeg om er een psychiatrische inrichting mee te vullen. Ze kunnen daar gezelschap krijgen van mensen die denken dat ze Napoleon, Willem van Oranje of Florence Nightingale zijn. En een enkele overspannen filosoof. Mensen van hun eigen niveau, die ook allemaal doctor zijn in de fantasie.’ (TvR)

Filosofen en theologen houden zich echt niet alleen met God bezig, maar met religie, met godsdienstbeoefening, in al zijn vormen. Daarom verschijnen er bij de regelmaat van de klok studies omtrent goede en kwalijke kanten van religie. Dankzij de theologen. Filosofen doen hetzelfde, ook als zij het over levensbeschouwing hebben. Het is nu eenmaal een feit dat het merendeel van de mensheid zich serieus met religie in welke vorm dan ook bezighoudt. Juist filosofie en theologie zijn noodzakelijk om dat in goede banen te leiden, of onderzoek naar te doen.

De filosofie van het humanisme bijvoorbeeld, stelt de mens en de waarde van de mens centraal in het denken over de wereld. De cognitieve revolutie vroeg aandacht voor wat zich in de hoofden en gedachten van mensen  afspeelde. Voor de godsdienstpsychologie is humanist Abraham Maslow van groot belang. Zijn denken en dat van andere  humanisten is een inspiratiebron geweest voor  meer  existentialistische denkers zoals psychiaters Viktor. Waardevolle filosofie!

‘Doctoren in de filosofie tref je vooral aan tussen beroepsuitkeringstrekkers, en een enkele keer tussen toezichthouders in zwembaden en tussen de bezoekers stalkende suppoosten in musea. Meer kun je niet doen met een filosoof.’ (TvR) 

Piek- of mystieke  ervaringen, als ander voorbeeld, zijn volgens Maslow hetzelfde als wat anderen religieuze  ervaringen noemen.  Voor hem zijn ze weliswaar ontdaan van hun religieuze context,  maar wel onderdeel geworden van  het unieke menselijke functioneren. Religie wordt zo een menselijke  waarde die niet noodzakelijk van God afkomstig hoeft te zijn. Waardevolle inzichten!

Van Reen beseft nauwelijks dat religie in zowel de filosofie, de theologie en ook in de psychologie toenemend kritisch beschouwd wordt. (De Griekse filosofen hielden zich eigenlijk ook al met psychologie bezig: debatteerden aan de hand van de realiteit en het menselijk handelen over wat er zich in het menselijk brein afspeelde.) Ook psychiater en humanist Irvin Yalom houdt zich bezig met de meest diepgaande zorgen van het leven: het zijn existentiële thema’s. Filosofie betekent ‘liefde voor wijsheid’. Van Reen gooit dit allemaal overboord, hij begeert geen wijsheid.

Zie: Wijsbegeerte en Godgeleerdheid (Ton van Reen)

Foto: advalvas.vu.nl – De Denker