Religie en seculariteit: botsing of bestuiving?

bomvrijheid
Is er misschien een compromis nodig en mogelijk? Atheïst Paul Cliteur en rabbijn Lody van de Kamp drie uur lang in gesprek over seculariteit en godsdienstvrijheid. Paul Cliteur, hoogleraar Encyclopedie van de Rechtswetenschap, is auteur van The Secular Outlook. Lody van de Kamp is de schrijver van het boek Dagboek van een verdoofd rabbijn. 

‘Godsdienstvrijheid en seculariteit. De laatste tijd botsen de seculiere cultuur en de godsdienstvrijheid nogal eens. De discussie over ritueel slachten in Nederland en het wetsvoorstel dat op het laatste nippertje sneuvelde, is daar een goed voorbeeld van. Prompt wordt in het maatschappelijk debat ook de mannenbesnijdenis aan de kaak gesteld. Is de tolerantie afgenomen? Of mag de seculiere staat best aanpassingen van eeuwenoude gebruiken eisen, omdat deze niet meer overeenstemmen met breed gedeelde, moderne normen? Of is er misschien een compromis nodig en mogelijk? Een belangrijk gesprek.’

thesecularoutlookPaul Cliteur is hoogleraar Encyclopedie van de Rechtswetenschap aan de Universiteit Leiden en auteur van o.a. The Secular Outlook: in Defence of Moral en Political Secularism en Dirk Verhofstadt in gesprek met Paul Cliteur.

‘In de zomer van 2011 voerde Dirk Verhofstadt dagenlang gesprekken over de thema’s die Cliteur behandelt in zijn boeken Moreel Esperanto, The Secular Outlook en Het monotheïstisch dilemma. Daarbij gaan ze dieper in op de vraag hoe mensen met verschillende, vaak tegengestelde visies toch harmonieus kunnen samenleven. Ze bespreken onder meer de vrijheid van meningsuiting, de scheiding van Kerk en staat, het recht op zelfbeschikking, de gelijkwaardigheid van elke mens en de rechten van dieren. (Houtekiet)’

BoekKampLody van de Kamp is een orthodox-joodse rabbijn, schrijver en publicist; van zijn hand verscheen in 2012 Dagboek van een verdoofd rabbijn: persoonlijke notities bij een politieke aardverschuiving.

‘Lody van de Kamp (63) is naar eigen zeggen een ‘verdoofd’ rabbijn. De enorme discussie over het verbod op ritueel slachten, vorig jaar, heeft zijn beeld over Nederland veranderd. Hij bleef ontgoocheld achter en schreef een boek over zijn inspanningen om meer begrip te krijgen voor de joodse traditie. Van de Kamp: ‘Ik heb mijn beeld over Nederland moeten bijstellen, de tolerantie is over.’ (Trouw)

De Stichting Leidse Lezingen (SLL) organiseert al meer dan 25 jaar boeiende studiedagen op het snijvlak van theologie en cultuur. Zij slaat nu een andere weg in met een nieuw format: jaarlijks drie studiemiddagen met een overkoepelend thema, in samenwerking met het Leids Instituut voor Godsdienstwetenschappen.

leidselezingenThema: Godsdienstvrijheid en seculariteit

Sprekers: prof. Paul Cliteur en rabbijn Lody van de Kamp | 14 februari 2013 14:00 – 17:00 uur | Klein Auditorium van het Academiegebouw | Rapenburg 73 | Leiden | Opgave via de website Leidse Lezingen | Aansluitend op de lezing is een borrel | De kosten zijn € 10, inclusief borrel. (Accreditatie is verleend voor 0,25 PE / 2 studiemiddagen)

Zie: Stichting Leidse lezingen 

Illustr: infohit.nl

Zie ook – als (extra) info – onderstaande video’s

De liberale rechtsstaat van Paul Cliteur is weinig liberaal


…als zij verbiedt wat eigenlijk kan worden toegestaan, alleen om de islam te dwarsbomen. Zij is ook niet billijk als zij seksesegregatie bij moslims afkeurt maar die in de autochtone cultuur als vanzelfsprekend accepteert, bijvoorbeeld in de sport, of in gevangenissen. En zij is erg armoedig als zij geen rekening houdt met de sociologische realiteit. Een vrouwenuurtje in het zwembad lijkt me geen probleem, maar de mannelijke dominantie over vrouwen wel. En dat is geen kwaal die typisch is voor migranten, want ze zit evenzeer in het autochtone deel van de samenleving. 

Gemengd plassen
Tweedelig commentaar door Eric Hulsens (DeWereldMorgen) over Dirk Verhofstadts nieuwe boek: Dirk Verhofstadt in gesprek met Paul Cliteur, een zoektocht naar harmonie. ‘De blinde vlek van Paul Cliteur (1)’, deel 2 is getiteld ‘Gemengd plassen’. Hulsens vraagt zich af:

En hoe zit het met de gescheiden toiletten voor mannen en vrouwen? Horen die niet dringend te worden afgeschaft? Is dat geen ergerlijke vorm van seksesegregatie?

In een lijvig werk dat 28 februari verscheen, interviewt Dirk Verhofstadt de Nederlandse hoogleraar rechtswetenschap Cliteur. Die heeft zijn ideeën al in een hele reeks boeken, columns en artikels bekendgemaakt, maar dit interviewboek brengt een welkome synthese. Hulsens vraagt zich af hoe Cliteur zou handelen als hij burgemeester zou zijn.

Een belangrijke kant van het probleem van de seksevermenging is dus de asymmetrische relatie tussen mannen en vrouwen. Die maakt dat er weinig of geen discussie is over het bestaan van gescheiden toiletten voor mannen en vrouwen, die een burgemeester als Paul Cliteur eigenlijk ook zou moeten verbieden. Wat is er aan de hand met die toiletten?

Godsdiensten
Volgens Hulsens is Cliteur een scherpe geest met een beperkte actieradius en een kenner van de geschiedenis en de theorieën van het atheïsme of humanisme, en vanuit zijn vakgebied zeer geïnteresseerd in de druk die godsdiensten daartegen uitoefenen, bv. in de vorm van blasfemiewetten, straffen voor religieuze afvalligheid of wetten tegen groepsbelediging.

Hij verdedigt, terecht, het recht om zonder God te leven en het recht om de godsdienst te bekritiseren, of dat nu gebeurt in academische geschriften, in literaire of artistieke werken, of in satirische publicaties zoals cartoons.

Liberale rechtstaat
Soms klinkt Cliteur toch wel liberaal. In het interview gaat het over de liberale rechtsstaat en het klinkt dan nogal verrassend dat Cliteur geen bezwaar heeft tegen godsdienstige uitingen in de publieke ruimte. ‘Goed zo! Consequent liberaal!’ zegt Hulsens.

Cliteur: ‘De rechter die de vrouwen wegstuurt van de publieke tribune omdat zij een hoofddoek dragen, geeft wat mij betreft een verkeerde uitleg aan het ideaal van een neutrale staat.’

Onderwijs
Het gaat ook over het onderwijs. Cliteur wil niet dat men bijvoorbeeld het verhaal van de zondvloed en de Ark van Noah zoals verteld in Genesis en in soera Noah, zou aanleren. Over godsdienst zegt Hulsens dat Cliteur zich zeer inspant om de godsdienstvrijheid en de vrijheid van meningsuiting te verdedigen. Maar eigenlijk moet hij niets hebben van godsdienst, en ziet hij die vooral als een bron van ellende.

‘Moeten we ook spreken over lopen op het water? Het veranderen van water in wijn? Het opstaan uit de dood? Over de joden die door de Rode Zee liepen, terwijl het water als een muur aan beide kanten rechtop ging staan? Over het scheppen van het heelal in zeven dagen?

Dirk Verhofstadt in gesprek met Paul Cliteur, een zoektocht naar harmonie, Antwerpen/Utrecht, Houtekiet, 2012, 472 p.

Zie: De blinde vlek van Paul Cliteur (1) (DeWereldMorgen)

en: Gemengd plassen  (DeWereldMorgen)