rijk der duisternis – GODEN EN MENSEN

Dr. Steef Post lijkt op de angstige mens die de eerste stoomtrein ontwaarde. Hij zag hem als een aanval van het rijk der duisternis: briesend en walmend, net zo eng als Post de Digitale Revolutie ervaart: die kan in het licht van het koninkrijk van God moeilijk positief worden beoordeeld. Volgens Post verdringt de digitalisering het woord ten faveure van het beeld. Hij vergeet dat het beeld vooral voor gelovigen lang geleden al als het Woord uit de Bijbel werd toegepast.

Dat neemt niet weg, dat ik alles overdenkend, de digitale revolutie zie als een krachtige aanval van het rijk der duisternis. (Post)

In zijn lezing ‘Digitale revolutie aanval rijk der duisternis’ op de Haamstedeconferentie laat Post het voorkomen alsof het rijk der duisternis de mens digitaal geketend heeft: ‘De digitale revolutie leidt tot meer zonden.’ Maar tegen het einde van de lezing is er weinig meer over van die duisternis en moeten we de digitale revolutie gewoon gebruiken. Hij geeft er zelfs tips voor. Maar eerst legt Post uit hoe levensgevaarlijk dat rijk der duisternis is.

De verandering van het brein onder invloed van de digitalisering en de stroom van prikkels die het altijd online-zijn met zich meebrengt, moeten menselijk gezien beschouwd worden als hinderpalen voor de voortgang van het Koninkrijk van God. Ik denk ten tweede dat het niet moeilijk is om te bedenken hoezeer deze kant van digitalisering een belemmering kan vormen voor de Gemeente van Christus om zich als bruid op te maken om Hem te ontvangen. (Post)

Volgens de publicist uit Gorinchem verdringt de digitalisering het woord ten faveure van het beeld. Vanuit Bijbelse opvattingen over de verkondiging van de blijde boodschap, wil hij aannemelijk maken dat de devaluatie van het woord ten koste van het beeld, een aanslag is op de voortgang van koninkrijk van God.

De digitale explosie heeft een belevingscultuur gebracht waarin beelden, en virtuele werkelijkheden de sensitiviteit voor het verstaan van het woord verminderen, en de realiteit van het leven wordt gedevalueerd. Heeft de techniek , en het daarmee gepaard gaande positivisme in de tijd van de Verlichting onze ontvankelijkheid voor de metafysische werkelijkheid stap voor stap afgebroken en ons gebracht tot een tweedimensionale wereld van oorzaak en gevolg, de digitalisering gaat verder. Ze leidt ons van de fysieke, tastbare werkelijkheid naar een virtuele non-werkelijkheid. In de wereld van nullen en enen is de dood met een muisklik omkeerbaar en misschien wel daardoor – immers door de zonde is de dood in de wereld gekomen – zijn morele vragen, kwesties van goed of kwaad, principieel non-issues geworden. (Post)

Post vergeet de religieuze kunst. In iedere kerk waar ook ter wereld kan je worden rondgeleid en vertellen beelden in glas in lood en op schilderingen hele verhalen, zodat gelovigen God kunnen kennen en begrijpen. In de wereld van nullen en enen zijn eveneens talloze artistieke scheppingen digitaal te voorschijn te ‘toveren’ die gelovigen nog steeds helpen het koninkrijk van God te verstaan. Het is zoals Paus Johannes Paulus II eens zei:

In de ‘artistieke schepping’ openbaart de mens zich meer dan ooit als ‘beeld van God’, en realiseert hij deze taak vooral door de prachtige ‘materie’ van de eigen mensheid te vormen, en door over het universum dat hem omgeeft een scheppende heerschappij uit te oefenen. Met een lieflijke blik geeft de goddelijke kunstenaar een vonk van zijn transcendente wijsheid door aan de menselijke kunstenaar, door hem op te roepen om in zijn scheppende kracht te delen. (JP II)

Maar Post zegt: ‘Werden mensen vroeger overtuigd door wat ze lazen, nu door wat ze zien. We accepteren al snel dat een beeld meer zegt dan duizend woorden.’ – Wat is daar mis mee? Maar nee, Post vindt dat de mondiale expansie van de beeldcultuur in de laatste decennia een enorme aanval op de voortgang van het Koninkrijk Gods betekent. Dit geldt volgens hem in sterkere mate de virtuele beelden uit de digitale wereld. De buitenkant dreigt belangrijker te worden dan de binnenkant.

De boodschap dat er één waarheid is, dat er geen gezag is dan van God, staat verder van de moderne mens af dan ooit. De overdracht van de huidige cultuur op de nieuwe generatie wordt bemiddeld door de moderne media. De oude vormen van overdracht die eeuwen lang hebben gegolden en erkend: de vaders, de ambtsdragers, het boek, hebben afgedaan. En the medium is the message. Moderne media bieden waarheid op grond van consensus en relevantie. De methodiek van prediking en catechese staat onder grote druk en is niet meer van deze tijd. Ook zo wordt de voortgang van het woord verhinderd.

Post, ook bekend van zijn uitspraak dat popmuziek van de duivel is en zijn boek Duivels dichtbij, vindt dat de digitale revolutie het gevoel voor autoriteit in snel tempo afbreekt en zo het woord der waarheid van haar kracht ontdoet. Gelukkig vindt hij dat de kerk de digitale revolutie, ook al komt die uit het rijk der duisternis, niet moet negeren:

Accepteer dat de technologie er is, en dat het gebruikt wordt; maak van de zonden die samenhangen met de digitale wereld niet te snel een aparte set zonden; ga als kerk niet de concurrentie aan met de wereld van de nieuwe media; aarzel ook niet om de mogelijkheden van de digitalisering in wijsheid en matigheid te benutten.

Post lijkt in de digitale revolutie dus toch nog veel lichtpuntjes te zien. Het rijk der duisternis wil hij zelfs mondjesmaat toelaten; gemeenteleden kijken toch ook al meer en meer televisie? Lijkt die niet erg op het scherm van een PC? Hij vindt dat gemeentes zelfs een website moeten hebben! Nog niet zo lang geleden leidde dat andere scherm nog tot hel en verdoemenis, nu mag je dus naar een digitaal screen kijken! De gemeente Gods mag dus nog wel zichtbaar zijn in deze samenleving.

Auteur Steef Post (foto: puntuit.nl) is in het dagelijkse leven werkzaam als mediator, coach en adviseur. Verder is hij onder meer bestuurslid van de Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten en van de Cursus Godsdienst Onderwijs (CGO). De volledige tekst van de lezing die hij dinsdag in Elspeet verzorgde op de Haamstedeconferentie is hier te vinden.