In het gedicht Vlinder raakt dichteres M. Vasalis ontroerd door ‘de zomerwei des ochtends vroeg. En op een zuchtje dat hem droeg vliegt een geel vlindertje voorbij’. De slotregel luidt: ‘Heer, had het hierbij maar gelaten’.
Hoe mooi kan de aarde zijn zonder mensen. Miljoenen grazende vissen en zee-egels genieten van het rijkste ecosysteem van de zee: de koraalriffen, ook wel de regenwouden van de zee genoemd. Zij zorgen ervoor dat algen het rif niet overwoekeren. Volgens een onderzoek van UNESCO zullen vele riffen niettemin binnen dertig jaar bezwijken onder hittestress als gevolg van de opwarming van de aarde.
Antarctica
Hittestress is een van de vele bedreigingen waaraan de aarde wordt blootgesteld. In een opwarmende wereld kan de ijskap op Antarctica smelten. Een computersimulatie in het natuurwetenschappelijk tijdschrift Nature toont aan dat het westelijk deel van de ijskap niet gelijkmatig, maar met sprongen zal smelten. Nature gaat uit van het feit dat de gemiddelde temperatuur op aarde in de afgelopen 150 jaar 1,1 °C is gestegen. De eerste sprong voltrekt zich in de simulatie bij een opwarming van 2 graden Celsius. Hierover zegt NRC dat als het smelten eenmaal begonnen is, dit proces nauwelijks meer is te stoppen. ‘Een stille aanloop en ineens is het zover.’
Intussen sterven dieren uit, stikken vissen in oceanen, sterven koraalriffen af en komen er steeds meer broeikasgassen zoals methaan en CO2 in de atmosfeer. De aarde kan uiteindelijk in zijn geheel bezwijken als de mens in het huidige tempo doorgaat met zijn destructieve gedrag. Historicus Philip Blom stelt dat ‘de prijs die we voor snelle vooruitgang betalen de ondermijning is van de omstandigheden waarvan de mensheid (en talloze andere soorten) afhankelijk is om te overleven.’
God
God heeft de mens de aarde toevertrouwd. Hoe beziet hij dat rentmeesterschap? Vraagt hij zich af of de mens de aarde nog nabij is?
In het Bijbelboek Genesis staat geschreven: ‘God ziet dat alle mensen op aarde slecht zijn, want alles wat ze uitdenken is steeds even slecht. Hij kreeg er spijt van dat hij mensen heeft gemaakt en voelde zich diep gekwetst.’ Hoe zou hij nu over de mens oordelen? Is het te verwachten dat hij onze nabijheid nog verdraagt? Vermoedelijk gelooft God al lang niet meer in de mens en wil hij die zomerweide ‘s ochtends vroeg graag opnieuw scheppen, maar dan zonder ons.
Nietzsche
En kan de mens God nog in zijn nabijheid dulden? Volgens theoloog Marinus de Jong, in zijn boek Altijd groter, nemen mensen steeds meer afstand van God en is het atheïsme de snelst groeiende overtuiging ter wereld, en niet alleen in de westerse wereld. De mens en God, ze zijn elkaar niet meer nabij. Al weten we dat van God niet zeker, want zijn wegen zijn volgens de Bijbel ondoorgrondelijk.
In het verhaal De dolle mens van filosoof Friedrich Nietzsche hebben wij zèlf God gedood, zijn wij allen zijn moordenaars. ‘Het heiligste en machtigste dat de wereld tot dusver bezeten heeft, is onder onze messen verbloed,’ roept de dolle mens uit in De vrolijke wetenschap. ‘Dolen in het niets’ is het gevolg. Het lijkt alsof Nietzsche de mens verwijt zich afgekeerd te hebben van God, maar volgens de filosoof bestaat er niet eens een eeuwige macht en staat de mens alleen. In zijn redenering leidt de dood van God tot nihilisme. Nietzsche klinkt nogal ambigu daar hij er tegelijkertijd van overtuigd is dat de mens zich zonder God vrij kan ontwikkelen. ‘Het ontbreken van een dergelijk wezen vind ik geweldig’, zegt hij in Der Wille zur Macht.
Zingevingsvraagstukken
Dat dolen in het niets valt nogal mee. Volgens de oud-voorzitter van het Humanistisch Verbond, Boris van der Ham, is de ongelovige zeker niet goddeloos. Ook niet-gelovigen houden zich bezig met zingevingsvraagstukken. Van der Ham verwijst naar een representatieve enquête van het Humanistisch Verbond. Hierin wordt gezegd ‘dat vooral “de ander” belangrijk is voor niet-gelovigen’. Voor Christenen geldt dat zeker. Volgens het Nieuwe Testament predikt Jezus immers naastenliefde, en zorg voor de zwakken en degenen die in nood verkeren. De toestand van de wereld lijkt echter volstrekt onbelangrijk voor veel mensen, gelovig of niet.
Dit essay wordt hier vervolgd: Verder lezen – Onze naasten, Waartoe zijn wij op aarde, Gulden Regel, Is er hoop? Nu het nog kan.
Beeld: PtHU
UPDATE: 09092023
GODENENMENSEN 
We kunnen ons, als niemand ons erbij stilzet, niet voorstellen wat de impact is als de aarde ons in de steek laat.
Alles wat we weten en beleven, alles wat van betekenis is voor een mens, bestaat of bestond dankzij de aarde en het daarmee verbonden ecosysteem.
We zijn inderdaad onze verbondenheid met en ons ontzag voor de natuur kwijtgeraakt.
We verbeelden ons dat dichtbij de onzekerheden van de natuur leven achterhaald is.
We maken onze eigen werkelijkheid en overwinnen elke onvoorspelbaarheid van de natuur. We houden grip op het weer met een app. Waardoor wij denken zelf controle te hebben. Ook al kloppen de voorspellingen vaak niet. We hebben toch graag het idee van zelf controle te hebben. Zo hoeven we niet stil te staan bij onze afhankelijkheid van de wetten van de natuur.
Wetenschappers wijzen ons erop dat ons gedrag de natuur kapot maakt (maar we zijn getraind te geloven dat alles op te lossen is dus dat raakt ons niet) en uiteindelijk maakt ons gedrag ook onszelf kapot. Maar we denken: dat zal wel aan onszelf voorbijgaan.. Wij vinden overal een oplossing voor.
Dank je wel dat jij je lezers en dus ook mij stilzet bij het verband tussen ons (gedrag), anderen en de aarde.
Wat ik me nog bedenk: ervaringen zetten een goed verhaal nog meer kracht bij.
Al meer dan een jaar wil ik afval gaan rapen in mijn omgeving. Misschien moet ik dat toch maar eens gewoon regelmatig gaan doen. Of tenminste een keer, binnenkort. Op een vooraf bepaald tijdstip. Zonder de weer app te checken. Gewoon de aarde ervaren zoals ze is met of zonder regen. Mooi weer of mist. En misschien kan ik iets bijdragen aan een Urgenda actie. Zoals meerbomen.nu (overigens: hopelijk zijn het niet vooral rijke mensen die de gratis bomen hebben binnengehaald .. )
Stof tot nadenken.. 🙂
Over stof gesproken:
“Stof zijn wij en tot stof zullen wij weerkeren”
Het bijzondere is dat wij mensen in staat zijn om keuzes te maken, die we zelf of samen met anderen kunnen waarmaken, in de tijd die we op deze aarde mogen doorbrengen. Wat erg dat depressie, (faal)angst, eenzaamheid, wrok, cynisme, enz ons zo in beslag kunnen nemen dat we niet vol levensvreugde het leven omarmen en ons ding doen..
Nogmaals, dank je wel voor jouw kerstblog!
LikeGeliked door 1 persoon
O ja, dit wil ik na een dagje met meer dan gemiddeld tijd voor bezinning nog toevoegen: we hebben vrijheid gekregen en verantwoordelijkheid om de aarde te beheren. Dat is wat onder andere christenen geloven. maar we zijn niet in staat om dat (zonder God) met liefde te doen. Als we in alles God als de Schepper ervan (h)erkennen, als Degene die ons dit alles toevertrouwde om van te genieten als van kunstwerken die Hij met liefde maakte, om 5D in te leven, om vaak voor niets van te genieten (gratis CO2, gratis zon, gratis regen, gratis prachtige landschappen, enz, enz), die ons dit alles toeverrtrouwde om voor te zorgen, zou dat onze beleving van de aarde dan niet veranderen?
LikeLike
Doortje,
Ik wil even meegaan in jouw bezinning van 21 DECEMBER 2020 AT 00:03.
Een mooie bezinning. Dat zou inderdaad mooi zijn in ideale omstandigheden.
De overgrote meerderheid van de mensheid is gelovig en (h)erkent reeds zo’n god-schepper. Maar dan begint het…
Veel moslims, bijvoorbeeld, eisen dat hun vrouwen gesluierd zijn. Dat zijn –volgens hen- de wetten van die “liefdevolle” god of van hun “liefdevolle profeet”. Volgens hun “heilige schrift”, is de vrouw slechts de helft waard van een man. Niet aangenaam als je dan als vrouw in zo’n gemeenschap geboren wordt. Er mogen geen grapjes gemaakt worden over dat geloof (risico vermoord te worden). En zo kan ik nog een tijdje door gaan. Het (h)erkennen van zo’n god-schepper kan heel gevaarlijk worden. Ik zou niet graag in zo’n gemeenschap leven.
Er zijn natuurlijk ook legio voorbeelden bij jehovah-getuigen, gelovige boeddhisten, gelovige hindoes, gelovige christenen, gelovige Joden,…. Allemaal verschillende wetten en toch (h)erkennen ze allemaal die “ene” god-schepper. Hoe vaak zien we niet bij christenen dat hun homofiele of “afvallige” kind verstoten wordt? Het (h)erkennen van zo’n god is dus geen garantie voor liefde en kan het nog erger maken. Ik ken niet-gelovigen die meedogender zijn dan bepaalde gelovigen die zo’n god-schepper (h)erkennen. Voor alle duidelijkheid: van mij mag iedereen geloven wat men wil, maar ik wil die geloofswetten niet opgelegd krijgen.
Sommige dieren moeten elkaar doden en opeten om te overleven. Dat lijkt me geen liefdevolle schepping. Net als de planten die elkaar overwoekeren, in de strijd om het meeste zonlicht.
En wat doen we met mensen die geboren zijn met een beperking? Of mensen die aan een zware ziekte lijden? Hoe moeten deze mensen die “liefdevolle” god-schepper zien of (h)erkennen? Wat hebben deze mensen misdaan om zo geschapen te zijn?
Hoe moeten we covid-19 (corona) zien? Als een straf van god?
Dit roept meteen vragen op bij die “liefdevolle” god die de wereld zou geschapen hebben. Wat als die god niet bestaat?
Er zijn natuurlijk new-age-gelovigen die beweren dat zieke mensen “uitverkorenen” zijn. Op die manier kijkt men zelfs neer op gezonde mensen (de minderwaardige, niet uitverkorenen). Dat lijkt me toch ook geen “liefdevolle” god-schepper.
Misschien moeten we ons eens afvragen of datgene wat we waarnemen en denken, wel overeenkomt met de werkelijkheid. “Ken U zelve!” zei (onder andere) Jezus. Hij zei niet ‘(h)erken een god-schepper’.
Voilà, stof om nog verder te bezinnen. 🙂
Vriendelijke groet
LikeLike