Nederlands filosoof Floris van den Berg is druk doende met ‘het verpletteren van religie’. In De Olijke Atheïst ontwierp hij een Curriculum over Religie. ‘De rechten van de minderheidsreligies zullen verpletterd worden,’ stelde Jelle Creemers van de Evangelische Theologische Faculteit Leuven al eerder. Als het vak LEF (Levensbeschouwing, Ethiek en Filosofie) in het gemeenschapsonderwijs de levensbeschouwelijke vakken gaat vervangen, vindt hij dat in feite een ‘win’ voor het vrijzinnig humanisme. Hij vindt dat met een ‘neutraal’ vak over levensbeschouwing de diversiteit onder druk komt te staan.
Non-profitorganisatie L.E.F. pleit in Vlaanderen al sinds 2011 voor de invoering van een algemeen vormend, verplicht en onafhankelijk vak over Levensbeschouwing, Ethiek & burgerschap en Filosofie, (ontworpen door moraalfilosoof Patrick Loobuyck.) Hun missie wordt onderschreven door zo’n tachtig academici en schrijvers. En ik zie zelfs een adhesiebetuiging door de Protestantse Kerk Gent.
‘L.E.F. wil met dit voorstel tegemoet komen aan het tekort aan levensbeschouwelijke – en dus cultureel-maatschappelijke – geletterdheid bij jongeren en wil het hiaat inzake burgerschapseducatie en filosofie in ons onderwijs dichten. Het vak moet ook de levensbeschouwelijke gevoeligheid verfijnen en jongeren democratische en interculturele attitudes en vaardigheden bijbrengen. De samenleving is vandaag geseculariseerd en multicultureel. Alle jongeren moeten – ongeacht hun levensbeschouwing – maximaal voorbereid zijn om daar op een zinvolle manier hun weg in te vinden – zowel op sociaal als op individueel vlak.’ (L.E.F. in het onderwijs)
L.E.F. pleit dus voor het invoeren van een onafhankelijk, verplicht en algemeen vormend vak over levensbeschouwing, ethiek, burgerschap en filosofie in alle jaren en netten van het Vlaamse leerplichtonderwijs. LEF las De Olijke Atheïst en reageert op hun Facebook-pagina instemmend op de verpletterende bedenksels van Van den Berg.
‘Los van wat men denkt over Van den Berg en over atheïsme, is dit voorstel voor wie LEF een goed idee vindt, zeker het overwegen waard.’ (Facebook LEF)
Het concept Curriculum over Religie toont echter een schrikbarend eenzijdig filosoferen van Van den Berg. Dat schaadt niet alleen religie, maar vooral ook de filosofie.(!) Religie op school dient in balans te worden gepresenteerd, zeker aan kinderen. Alleen al ’10. Onderdrukking in religie’ geeft een vertekend en eenzijdig beeld als er in het Curriculum geen paragraaf voorkomt als: ’11. Onderdrukking in secularisme’. Over onderdrukking in totalitaire regimes, o.a. in fascisme, communisme en socialisme.
Missionair atheïst Van den Berg zou het lef moeten hebben kinderen evenwichtig te leren filosoferen en over religie na te denken(!), voors en tegens moeten bespreken. Daar Van der Berg zelf filosofisch uit balans lijkt, krijg je dit bizarre Curriculum over Religie. Ik zou mijn kind onmiddellijk van school halen voordat ze slachtoffer worden van de waan van een filosoof.
Godsdienstfilosoof en theoloog dr. Taede Smedes heeft op Facebook LEF ook zo zijn bedenkingen over Van den Bergs missie. Smedes zegt wel sympathie te hebben voor het LEF-initiatief, maar als het enige kans wil maken op algemenere acceptatie je daarvoor niet iemand als Van den Berg moet binnenhalen: dat tast de geloofwaardigheid van het initiatief aan.
‘Wil het LEF-initiatief enige kans maken op algemenere acceptatie, zou ik me in ieder geval verre houden van die flapdrol van een Van den Berg.’
Van den Berg, aldus Smedes, presenteert zich als filosoof, maar De olijke atheïst en andere publicaties van hem bevatten weinig tot geen argumentatie, maar veel retoriek.
‘Op wat Vlaamse vrijdenkers na (blijkbaar) wordt hij [Van den Berg] verder amper serieus genomen, in Nederland al helemaal niet. (…) Hij verwijt gelovigen irrationeel te zijn, maar door zich vooral op eigen onderbuik te baseren en niet op argumenten.’ (Taede Smedes)
Beeld: Detail cover De vrolijke atheïst, filosoferen over de waan van religie, door Floris van den Berg.
GODENENMENSEN 
Het verplicht stellen in het onderwijs voor iedereen van LEF Levensbeschouwing, Ethiek en Filosofie ontneemt vrijheid en menselijkheid.
Waar men spreekt over levensbeschouwing daar ontbreekt levensbeschouwing.
Waar men spreekt over ethiek, daar ontbreekt ethiek.
Waar men spreekt over filosofie daar ontbreekt filosofie.
Dit zijn wijsheden die al duizenden jaren geleden bestonden en nog steeds hun waarde behouden. Wijsheid van het taoïsme. Het taoïsme dat gezien kan worden als een cultureel antwoord op het Confucianisme. En het Confucianisme is te vergelijken met de maatschappij waar het LEF naar streeft. Een geordende plichten maatschappij waar Levensbeschouwing, Ethiek en Filosofie strak georganiseerd was. Iedereen was dienstbaar aan de grote maatschappelijke organisatie waar duidelijk was wat de LEF ethiek was. Een Ethiek die daardoor verworden is tot een buitenste schil van vormelijkheid, normen en plichten. Een dwangbuis van de mens, die zijn vrijheid verloren was in de macht van het totaal systeem.
Daarom spreekt de tao teh tsing, het heilige boek van het taoïsme over:
18. Over het ontstaan van de uiterlijke deugden
Het grote Tao verdween,
en er kwam menslievendheid en rechtvaardigheid.
Scherpzinnigheid en vernuft ontstonden,
en er kwam grote huichelarij.
De zes bloedverwanten raakten in onvrede,
en er kwam kinder- en ouderliefde.
Staat en gezin vervielen tot wanorde,
en er kwam toewijding en trouw.
19. Over het handhaven van de innerlijke deugd
Verzaak de wijsheid en doe de scherpzinnigheid weg
en ’t zal het volk tot honderdvoudig voordeel wezen.
Verzaak menslievendheid en doe de rechtvaardigheid weg,
en het volk zal tot ouder- en kinderliefde weerkeren.
Verzaak de knapheid en doe de winzucht weg,
en dieven noch rovers zullen er komen.
In deze drie dingen uitblinken voldoet niet.
Daarom leer ik waaraan zich te houden:
Weer de eenvoud erkennen, de ongereptheid bewaren,
weinig ik-zucht te hebben en weinig begeerten.
20. Over de onwetendheid van de wijzen
Verzaak studie, en gij zijt vrij van zorgen.
Hoe klein is het verschil tussen “ja” en “zeker”.
Hoe groot is het tussen goed en kwaad.
Wat de mensen vrezen, kan men niet nalaten te vrezen.
O die verduistering, er is geen einde aan!
De mensen stralen van lust,
als wie zich vergast aan het stieroffer,
als wie in de lente terrassen bestijgt.
Ik alleen lig stil en heb nog geen teken gegeven,
als een klein kindje, dat nog niet geglimlacht heeft.
Ik ben altijd zwervende, als niet wetende waarheen te gaan.
Alle mensen hebben over; ik alleen ben leeg.
O, ik heb het hart van een dwaas!
Ik ben zo verward!
De mensen zijn helder; ik alleen lijk duister.
Let wel op om de paradoxen te doorzien. 🙂
Daar moet je geen LEF voor hebben, Floris van den Berg en andere filosofen.
Gewoon “niet-doen”, woe wei.
LikeGeliked door 1 persoon
Leiders van religieuze gemeenschappen kronkelen zich in bochten als hun heilige geschriften botsen met de wetenschap. De zgn heilige geschriften zijn immers geschreven door mensen die leefden in hun tijd met de kennis van toen.
Nu worden de religieuze geboden en verboden vervangen door seculiere wetten. Als echter de geest van vriendschap en liefde niet aanwezig is in de maatschappij, vervalt die tot een ikzuchtig geheel.
Er is behoefte aan wijze mensen om die positieve geest over te dragen via het onderwijs. Er is geen behoefte aan mensen die hun eigen gelijk verkondigen.
LikeGeliked door 1 persoon
@Armand: [De zgn heilige geschriften zijn immers geschreven door mensen die leefden in hun tijd met de kennis van toen]
Maar bij het op schrift stellen waren deze mensen (volgens overleveringen althans) geïnspireerd door het transcendente, (d.w.z. iets van bovenzinnelijke aard) dat gegeven op zich heeft verder niets met de empirische wetenschap te maken, deze staat verder ook met lege handen en heeft ons qua levensbeschouwing volstrekt niets te bieden.
LikeLike
Egbert,
Daarom dat vriendschap tussen mensen zo belangrijk is. Het geeft het leven glans.
Ik ben niet zo overtuigd van transcendentie, maar het is aan iedereen om zijn eigen idee daarover te vormen. Dat heeft niets met wetenschap te maken, zoals je, terecht, aangeeft.
LikeLike
– De allerdiepste en allerlaatste verklaringen van het “immanente” wijzen naar het “transcendente”…
LikeGeliked door 1 persoon
Armand,
‘Transcendent’ betekent: voorbij het gewone, voorbij de natuurwetten zoals we die kennen. Dat hoeft daarom niet te wijzen op een god of naïef geloof. Zoals ik al eerder zei, botst elke echte wetenschapper (iemand die echt onderzoek verricht) op grenzen, waar de natuurwetten zoals we die kennen, niet langer gelden. Op dat moment botst men op wetten die voorbij de “gewone” (de gekende) natuurwetten gaan. Met andere woorden: bepaalde “gewone” natuurwetten gelden dan niet langer. Men komt in een gebied van “buitengewone” wetten, of TRANSCENDENTE wetten. Nogmaals: dat is nog geen bewijs voor een god-schepper en bevestigt dus nog geen geloof.
Hieronder heb ik een filmpje geplaatst van een wetenschapper die jij waarschijnlijk wel zal erkennen als “echte” wetenschapper. Hij botst ook op wetten waar hij kop noch staart aan krijgt. Op 8:15 in het filmpje komt hij tot de conclusie dat wij (de mensen) niet bestaan. Maar toch bestaan we, zegt hij. Hij komt er niet uit.
In voorgaande reacties heb ik al verwezen naar het illusoire gehalte van onze waanzinnige wereld. Een illusie kan de INDRUK wekken dat iets bestaat, maar het heeft geen werkelijkheid, het is een illusie. Dat sluit mooi aan bij wat die wetenschapper zegt. Maar om dat te begrijpen moet de gevestigde “wetenschap” open staan voor zaken die in de oudheid wel bekend waren. Helaas staat men daar niet voor open. Men weigert bijvoorbeeld nog altijd om de waarnemer en het bewustzijn in rekening te brengen, omdat men dat koppelt aan materie. Toch verwijst deze wetenschapper ook naar het mogelijke overgaan van energie naar materie en omgekeerd. Materie is dus niet solide.
Wat die “heilige geschriften” betreft (8 NOVEMBER 2018 AT 04:02): De geschriften die wereldwijd verspreid zijn, zijn opgesteld door gelovigen die geen benul hebben van wat de oorspronkelijke leer inhoudt. Als je bijvoorbeeld een doorsnee “boeddhist” (een gelovige) zou vragen naar de oorspronkelijke leer, dan heeft hij daar geen benul van. Natuurlijk duiken er in alle tijden en overal kwakzalvers (“healers”, “mediums”, “waarzeggers”, “leraren”) op. Deze degraderen de oorspronkelijke leer (waar zij totaal geen benul van hebben) tot de grootste onzin. Daar heb je natuurlijk gelijk in. Het zijn deze geldwolven en naïeve gelovigen die de term ‘transcendent’ degraderen tot een term van kwakzalverij en debiel geloof. Ik kan dus ook de afkeer begrijpen van die term.
‘Transcendent’ is een “gebied” van natuurwetten die voor de gevestigde wetenschap onbekend is. Ik doe ook onderzoek naar dat “gebied”, maar verwerp elk geloof. Het is dus wel degelijk wetenschap. De duizenden jaren oude KENNIS (geen geloof) die men onder ‘religie’ plaatst kan de huidige “wetenschap” verder helpen, ze vullen elkaar aan. Maar als men alles wat onder de term ‘transcendent’ valt, gelijk stelt met naïef en debiel geloof, dan maakt men mijns inziens een zware vergissing.
Zo, dat wilde ik gewoon even meegeven. Het filmpje is het laatste uit een reeks van vijf. Voor degene die niet goed begrijpt waar het over gaat, raad ik aan om de vier voorgaande eens op te zoeken.
De wetenschapper in het filmpje verwoordt mooi hoe hij tegen die grenzen van “gewone” natuurwetten aanloopt. Wat buiten de “gewone” wetten valt kunnen we (hoeft niet) ‘transcendent’ noemen.
Vriendelijke groet
https://youtu.be/4Ppf-jzevzw
LikeLike
Ik denk dat er op zich niets verloren gaat als religie verpletterd wordt. Het heeft geen zin om religie specifiek aandacht aan te geven. Beter is om in het onderwijs de onderwezenen bekend te maken met spiritualiteit en filosofie. Spiritualiteit is afkomstig van het Latijnse spiritus, hetgeen geest betekend. Filosofie is het streven naar wijsheid. Samen kunnen ze een aanzet geven tot een streven naar wijsheid over de geest. (jezelf dus) Eenvoudig gezegd gaat de geest zelf over alles wat búiten de geest ligt. Ik neem de tijdruimte waar en heb daar mijn gedachten over. Wetenschap gaat dus over alles buiten de geest, spiritualiteit en filosofie gaat (kan gaan) over alles wat de geest en dus mijzelf als waarnemer/denker betreft.
Mystiek laat ik hier buiten. Mystiek onderwijzen zou onzin zijn, omdat spiritualiteit en filosofie de weg zijn naar Mystiek. Als iemand mij de weg naar Appelscha vraagt, ga ik immers ook niet vertellen hoe Appelscha er uit ziet.
Wetenschap wordt al onderwezen en de oudere leerlingen (zij die de schoolbankjes reeds verlaten hebben) kunnen zichzelf steeds bij laten scholen over wetenschap. De wetenschapper in het filmpje van Toerist gaf dat ook aan. Voor de oerknal bestond er geen tijd. Je zou ook kunnen zeggen dat de wetenschap over ruimtetijd gaat en spiritualiteit/filosofie gaat niet over ruimte tijd. Dan kom je zonder zweverig te worden al in een beschouwelijke modus. Ik, de denker/waarnemer, neemt de tijdruimte waar en overdenkt deze. Vergeet transcendentie, vergeet Mystiek, dat blijft toch schimmig zolang je er niet mee te maken hebt (gehad). En als je er wel mee van doen hebt gehad is het niet mystiek meer.
LikeLike
Internettoerist,
Als we onder transcentie verstaan, de dingen en waarnemingen, die we met onze huidige wetenschappelijke kennis, niet kunnen verklaren, dan ben ik het met je eens dat transcendentie bestaat. Alleen is transcentie dan niet buitennatuurlijk maar nog niet te verklaren natuurverschijnselen.
Zwerver,
Ik zie geest of spiritualiteit niet als een boven- of buitennatuurlijk gegeven.
Als verschillende personen samen zaken bespreken en er heerst wederzijds respect, ze hoeven daarom nog niet dezelfde mening te hebben, dan spreekt men van een geest van verstandhouding.
Als mensen samen zijn, en zij geloven allen in een god, alhoewel niemand die kan omschrijven, dan spreekt men ook van een onderlinge geest van samenhorigheid.
Die geest of sfeer die bestaat tussen mensen, is niet materieel en toch kan die bestaan. Dat is dus een immaterieel verschijnsel.
LikeLike
Armand, ik zie spiritualiteit ook niet als iets bovennatuurlijks. Wel als een immaterieel verschijnsel. Ik ben dan ook voorstander van een atheïstische (niet-gelovende) grondhouding. Verschil van mening is dan ook wat mij betreft geen enkel probleem. Dat wil alleen maar zeggen dat twee mensen een andere kijk op de kwestie hebben.
LikeLike
Zwerver,
Geloven is idd een persoonlijke zaak.
Ik geloof dat Trumpf bestaat en dat hij fascistische trekken heeft, alhoewel ik hem nog nooit gezien heb.
Zo zijn er mensen die geloven dat er een god bestaat alhoewel ze niet weten hoe die er uitziet.
We geloven, op getuigenis van anderen, maar vormen toch een eigen beeld en mening daarover.
LikeLike
@Armand
Uitgerekende de wereld van beelden vormen (imaginatie) en geloof is de wereld van bedrog. Een bedrog wat noodzakelijk is om te kunnen functioneren in deze zelfde wereld. In mijn optiek bestaat God, ik geloof er alleen niet in. Zodra ik in God geloof schep ik namelijk iets buiten mij zelf als imaginatie. Imaginaties zijn eigenlijk denkobjecten. Geloven dat Trump bestaat en dat hij fascistisch is (doe ik ook) kan minder kwaad omdat ik hem als denkobject rangschik tussen de waargenomen objecten (mijn buurman bijvoorbeeld). Dit klinkt misschien ingewikkeld, maar God is onzichtbaar omdat Hij degene is die ‘ziet’. Vergelijk het met de droomslaap, daar ben jij degene die ‘ziet’. De objecten (mensen en mogelijk ook jezelf als beeld/object, dieren, huizen enz) is DATGENE wat je ziet.
Je zou kunnen zeggen dat jij (Armand) in je droomslaap zelf God bent: je bent zowel de schepper als de ziener van de beelden. In je droom ben je in staat om uit de droom te stappen door je niet te identificeren met één van de droomfiguren. Dat kan in het echte leven ook. Hetzelfde gebeurd ook als je een film of voetbalwedstrijd kijkt. Als je je niet identificeert met de held in de film of de doelpuntenmaker van de club dan ben je ziener. Maar voor een goede film-beleving is identificatie met een van de rollen noodzakelijk, anders vind je er niks aan.
LikeLike