Denk het woord ‘ziel’ weg uit onze cultuur en je denkt de mens weg. We ervaren nu eenmaal iets dat we niet terug kunnen brengen tot verstand of tot psyche. Iets als integriteit en de mogelijkheid daarin gekwetst te worden. Dat iets, dat noemen we de ziel. – Ole Martin Høystad schreef De ziel. Volgens Filosofie Magazine geeft de emeritus-hoogleraar culturele studies hierin een historisch overzicht van de ziel vanuit verschillende invalshoeken: de filosofie, theologie, psychologie en de literatuur. Homerus komt aan bod naast Plato, Augustinus naast Dante en Kafka naast Wittgenstein.
‘Deze geschiedenis van de ziel is een geschiedenis van de ontwikkelingen in de filosofie: als je het over de ziel hebt bij Plato, gaat het ook over zijn ideeënwereld, bij een empirist als Hume over percepties en bij Wittgenstein over taalspelen. Romans leren ons dat de ziel niet een theoretisch concept is. Høystad: ‘Als je Homerus, Joyce of Kafka leest, leer je dat de ziel vlees is, dat ze concreet en persoonlijk is.’ (Filosofie Magazine)
Het ‘objectieve’ belang van de ziel wordt al sinds de verlichting ter discussie gesteld, toen de wetenschappelijke verklaring van de wereld de overhand kreeg. Sommigen beweren dat ze gereduceerd is tot een religieus concept; anderen stellen dat ze vervangen is door de psyche van de moderne psychologie. Deze beperkte betekenis lijkt te worden tegengesproken door de belangrijke plaats van de ziel in moderne literatuur, van Dostojevski via Woolf tot Coetzee. (Uit: De ziel)
Volgens de uitgever geloven de meeste mensen dat ze een ziel hebben, maar kan bijna niemand uitleggen wat het is.
‘De ziel heeft iets merkwaardig fascinerends. Het is de uitdrukking van iets diep persoonlijks dat zich moeilijk laat vangen in woorden en begrippen en dat we daarom via beelden en symbolen proberen uit te drukken of waarmee we via muziek in contact proberen te komen.’ (Atheneum)
De Neanderthalers hadden al begrafenisrituelen en begroeven hun overledenen op een manier die erop wijst dat ze geloofden in een leven na de dood. Terwijl de dood de enige zekerheid in het leven is, weet niemand of er iets van jezelf voortleeft. Toch heeft men te allen tijde en in alle culturen geloofd dat de ziel de dood overleeft en in een of andere vorm in het hiernamaals blijft bestaan. (Uit: De ziel)
Zes jaar lang zat Ole Martin Høystad (1947) in een Noorse berghut te studeren op Aristoteles en Augustinus, Montaigne en Kierkegaard, Dante en Freud – om maar een paar pleisterplaatsen te noemen in zijn uitgebreide cultuurgeschiedenis van de ziel, schrijft Trouw.
‘Doel van zijn monnikenwerk: het ongrijpbaarste begrip in de westerse cultuur doorgronden. Wat is de ziel? Hoe kan ze onsterfelijk zijn? En als ze dat niet is, hebben we haar dan nog nodig?’ (Trouw)
In alle culturen worden de kwaliteit en het lot van de ziel gezien als gevolgen van hoe het individu zijn leven geleefd heeft en hoe hij of zij door woord en daad goed of kwaad heeft gedaan. Daarmee ligt de focus op het geleefde leven, op de ontwikkeling van persoonlijke en innerlijke kwaliteiten en dus de ziel van het individu, en hoe hij die heeft ontwikkeld en zijn verplichtingen tegenover andere mensen is nagekomen. Dat is heden ten dage misschien wel het belangrijkste kenmerk van de ziel. Ook al is de ziel volledig individueel, zij wordt bepaald door de relatie met anderen. Je kunt niet zorgen voor jezelf zonder rekening te houden met anderen. (Uit: De ziel)
De meeste mensen denken wel dat ze een ziel hebben, zegt Høystad, en de meeste mensen willen een ziel, ze willen niet zielloos zijn.
‘Maar wat de ziel is en wat het betekent om voor een ziel te zorgen, daar is tegenwoordig weinig aandacht voor. We hebben iets verloren, we hebben de ziel een beetje naar achteren geduwd in ons bewustzijn. Tegenwoordig zijn we gepreoccupeerd met ons lichaam: we cultiveren ons lichaam. Je zou kunnen zeggen dat het lichaam de nieuwe ziel is. Maar dan mis je een dimensie. De meeste mensen zullen herkennen dat die dimensie de ziel is.’ (Filosofie Magazine)
In De ziel zegt Høystad dat het voor hem van essentieel belang is geweest om niet alleen een geschiedenis weer te geven, maar ook om de historische bronnen tot ons te laten spreken én te laten zien welke betekenis de ziel nog steeds heeft in een tijd waar in zij in veel opzichten een taboe lijkt te worden, ook in religieus opzicht.
De ziel – Een cultuurgeschiedenis | Ole Martin Høystad | Vertaald door Wouter de Jong. | Uitgeverij Athenaeum Amsterdam | 2018 | 525 blz. | €29,99 | E-book €19,99
Beeld: De wandelaar boven de nevelen – Caspar David Friedrich (1817) (foto: Cybershot) ‘Het uitdrukken van de innerlijke kant was volgens Casper David Friedrich belangrijker dan het afgebeelde natuurschoon: ‘De taak van de schilder is niet de natuurgetrouwe weergave van lucht, water, rotsen en bomen, maar zijn ziel, zijn gevoel moet erin weerspiegeld zijn.’ Deze zingevende manier van kijken, die in de Romantiek voor het eerst duidelijk naar voren komt, wordt een voorwaarde voor het begrijpen van moderne kunst, met name van de abstracte schilderkunst.’ (debedachtzamen.nl)
GODENENMENSEN 
Bij de komst van de mens is – zoals we nu weten- geen ziel ingedaald in het lichaam. De geestelijk lichamelijke werkelijkheid van de mens en mensheid is in evolutie gegroeid en blijft evolueren, nu .met de vrije medewerking van mens en mensen met al hun persoonl;ijke en gezamenlijke vermogens.. Met die vrije medewerking kun je spreken vqn bezielde menselijke werkelijkheid (evolutie),zonder die medewerking wordt nu ook menselijke werkelijkheid (en evolutie) zielig.
LikeGeliked door 1 persoon
@Joost
“Bij de komst van de mens is geen ziel ingedaald in het lichaam.”
Zoals de mens (het enige wezen is dat) gepredispositioneerd was voor complexe, abstracte taal (volgens Chomsky heeft de mens een taalapparaat), zou dit voor de ziel ook kunnen gelden, in aanleg al aanwezig.
LikeLike
Als we over de ziel spreken moeten we ons afvragen wat we daarmee bedoelen.
Is de ziel de uitstraling die een persoon heeft?
Is de ziel de herinnering die we hebben aan iemand hebben na zijn dood?
Heeft een schilderij een uitstraling/bezieling?
Is de ziel een niet-materieel deel van ieder levend wezen?
Is de ziel de levensgeest van een levend/organisch wezen en is het eigen aan ieder levend wezen?
LikeLike
Wim
Ook de taalvaardigheid van mensen heeft met de nodige menselijke inzet zijn lange evolutionaire groei in de mensengeschiedenis (en na geboorte de individuele persoonlijke ontwikkeling) van menselijk taalvermogen. Het is niet “uit de hemel” komen vallen Kun jij je een ziel met paraat “gepredispositioneerd taalapparaat” in en los van het lichaam nog voorstellen?
(Dat betekent niet dat gelovigen die evolutie in taal ook gelovig niet zouden kunnen benoemen als gave/opgave aan de mensheid en de geestelijk lichamelijke werkelijkheid van de mens als godgegeven. Dat “de ziel” van de individuele mens bij de dood aan het lichaam naar God ontsnapt, is voor gelovigen nu alleen nog steeds niet te bewijzen, maar zelfs gelovig niet meer voor te stellen. Dat de -gelovig gegeven- menselijke evolutie zijn toekomst in menseneenheid uiteindelijk vindt in wat men gelovig het “rijk van God” noemt, hoort -in tegenstelling tot een hemel boven van het oude wereldbeeld- ook nu wel nog tot het voorstellingsvermogen van christelijke hoop ,)
LikeLike
Armand, het woord schijnt terug te voeren te zijn op lucht, adem, pneuma. We kennen ook het woord bezield, wat zoiets als toewijding , toegewijd zijn betekend.
Met termen als pneuma, adem kan ik wel iets. Maar verder blijft het een vaag begrip. Het is in ieder geval niet-materieel lijkt me.
LikeLike
– De ziel, is dat wat blijft, ook na de dood…
LikeLike
Valère,
Een levend wezen heeft dus geen ziel?
LikeLike
Armand,
-dat, wat blijft na de dood, was er ook al voor de dood…..
LikeLike
VdB
Ik mag ervan uitgaan, dat zij die van me houden me na mijn dood niet zullen vergeten. Ik geloof dat de Ander die nog veel meer van me houdt me helemaal niet zal vergeten zoals ik echt was in mijn leven. Dat “blijft er van mij over na de dood”. Wrschl noem jij dat geen ziel?
Ik kan slechts hopen dat de anderen mild kunnen oordelen over mijn leven ,zolang ze zich mij kunnen herinneren en dat de Ander mijn kleine leven als waardevol ziet in Zijn evolutie. Dat is “wat blijft van mij na mijn dood” =dat zij en Hij mijn leven de moeite waard vinden= de “beloning” waarop ik gelovig nu mag rekenen, (beter nog dan de gedachte hemel, die men me toen na mijn dood beloofde). Als Hij mijn leventje terecht niets waard zou vinden in Zijn evolutie, is dat nu al een geweldige “straf”,voor me (erger nog dan het vagevuur en hellevuur waarmee men mij in mijn jeugd na mijn dood dreigde).
Hoe dan ook: ik ga er met mijn bijbels geloof maar van uit dat Hij JHWH me ook na mijn dood nabij blijft (JH/ JaH) en op zijn manier (WH/ WeH) niet in de steek laat
LikeLike
” De ziel is als een privé tuintje in de geest. ” ( Bert Keizer )
Mooie beeldende uitspraak.
Ga je er alleen zelf in zitten, nadat je het hebt aangeharkt, 😉 of laat je er ook anderen in toe?
LikeLike
“Kun jij je een ziel […..] los van het lichaam nog voorstellen?”
Soms enigszins.
Soms, als alle leven, de hele schepping (en/of evolutie) me verbaast en ik eigenlijk niets weet.
En zolang het leven nog niet gevonden is in zo’n piepklein zaadje.
Zullen ze dat leven ooit vinden? Het zaadje is al tot op het kleinste deeltje geanalyseerd, maar er is niets gevonden.
Er zijn wetenschappers die beweren dat bewustzijn buiten een lichaam mogelijk is.
Wat dat betreft weet ik niet wat ik kan geloven.
LikeLike
Wim
Bij mij heeft altijd de oude beeldspraak indruk gemaakt, dat onze menselijke werkelijkheid als “goed zaad” kan zijn, dat na de dood “als bij het uiteenvallen van het zaad” verrassend uitgroeit tot een “bloeiende bloem”, op het oog een totaal andere werkelijkheid dan het “zaad”. Voor gelovigen is dat beeld altijd gebruikt als voorstelling van de geloofswerkelijkheid van “lichamelijke verrijzenis”. na de dood.
De moderne menswetenschap laat er nu met alle gebruikelijke wetenschappelijke onzekerheid geen twijfel over bestaan dat bij de dood de lichamelijk geestelijke werkelijkheid van de mens eindigt. Dat gelovigen, dat wetend, toch met hun hoop op toekomst het beeld van “zaad’ en “bloem, die uit het zaad ontstaat” hanteren is dan ook een (oude) geloofsuiting en geen wetenschappelijke taal..
Hoe die nieuwe lichamelijk geestelijke menselijke werkelijkheid er na de dood dan uit zou zien is tastende beeldspraak van een gelovig verwachtingspatroon van menseiijke toekomst. Wetenschappeljjk en als gelovige nu vertrouwd met de lichamelijk geestelijke kracht van het evolutieproces zou je eventueel kunnen gaan denken aan een volgende, ons nog niet bekende stap in de (godgegeven) evolutie van mens en mensheid(?)..
Je merkt dat in mijn verhaal het woord ziel helemaal niet voorkomt. Voor mij betekent dat niet dat de mens ën de mensheid dan “nergens is”, zoals boven gesuggereerd wordt. Integendeel!!
LikeLike
-Alles, wat is en bestaat, heeft een eigen causa, evolutie, en finaliteit in zich, dus een eigen bewustzijn, dat zelf deel uitmaakt van een groter en generaal bewustzijn.
…En aldus is ook alles bezield , en niet verstoken van het transcendente, het “goddelijke” .
LikeLike
VdB “..is ook alles bezield, en niet verstoken van het transcendente. hët “goddelijke””, maar het is geen God, en geen “(deel van een) groter en generaal bewustzijn”
LikeLike
– …alles, wat is, maakt deel uit van het absolute “zijn”, van de eeuwige, wetmatige logica, het enig eeuwig, wettelijk absoluut “zijn” ..; of …van een andere Logos en andere God…
LikeLike
VdB Wat is in helmelsnaam een “andere Logos” en een “andere God”?! Jouw Logos en jouw God?
LikeLike
Nog even opnieuw het woordgrapje: de geest is geestig, de ziel is zielig en nog een lichame…lijk.
Het onderscheid van geest en ziel en lichaam…
-De geest, pneuma, lucht, adem, atman, leven, zelf.
-De ziel is een individualiteit: drager (of vaartuig) van de geest.
-Het lichaam is een uitdrukking van de ziel in de stof.
Het beeld van de zon met zijn stralen: Er is één (monade=één) zon, de stralen zijn zielen en de tijdelijke manifestatie daarvan is de lichamelijkheid. (bedenk dat de stof identiek is aan materie: E=MC2
(ook kan men de zon weer zien als één van de vele sterren in een melkwegstelsel met een superzon in het midden waar alles omheen draait. enz enz tot in het oneindige zowel naar het grotere en naar het kleinere; draaiende atomen)
ZIEL:
bron: http://www.theosofie.net/onlineliteratuur/ow/z.html#4
LikeLike
Nog een aanvulling vanuit de esoterische wijsbegeerte. Het begrip “ziel” dient men in relatie te zien tot de leringen betreffende de hiërarchieën. Een ziel staat nooit op zichzelf, maar is verbonden met andere zielen. Een keten van zielen die als het ware aan elkaar hangen in een lange streng of (bewustzijns)draad. Beginnende met de “eenheid” (de monade/ de goddelijke zon die straalt). De verbindingen tussen de zielen zijn punten waar het bewustzijn door stroomt: Laya centra.
Dit is een beeld, dat niet in de ons bekende “ruimte” plaatsvindt. Het is een niet-ruimtelijke bewustzijnshiërarchie. De ruimte en de lichamelijkheid worden juist door dit bewustzijn geprojecteerd. Vandaar, heb ik zo de indruk, dat het draaien in cirkels (samsara) de methode is voor het bewustzijn om zich te manifesteren. Het principe daarvan staat dan ook los van de “tijd”. Dus het is niet “tijdruimtelijk”. Daarom kan het voor ons op kleine schaal bij bijvoorbeeld atomen supersnel gaan, en in het heelal zeer traag. Maar het bewustzijnspricipe is hetzelfde. Zo stel ik uitdagend: het heelal past in een atoom. 😉
hiërarchieën.:
http://www.theosofie.net/onlineliteratuur/ow/h.html#5
LikeLike
JoTi..,
…alles is een trap in de evolutie van het absolute “zijn” van de eeuwige, wetmatige logica, die als een absolute wil…,; die dan ook geschiedt en de energie wordt, die instaat voor alle massa, materie en al, wat is. E= mc2 wordt tot E=mc2=Psy ( de absolute Logos, en andere God ) .
LikeLike
Jan,
Sorry, ik vind die theosofie toch niet op serieuze fundering opgebouwd. Ik ga liever uit van wetenschappelijke feiten. We kunnen uiteraard niet alles wetenschappelijk verklaren. De ziel van de mens is zeer moeilijk te omschrijven. We kunnen het de levensgeest noemen, maar dat is te beperkt. Het is in ieder geval niet te omschrijven als materieel gegeven. Het is ook niet wat blijft bestaan na de dood, want dat zijn herinneringen die opgeslagen worden in de hersenen van de mensen die de persoon gekend hebben of over hem/ haar zaken gehoord of gelezen hebben.
LikeLike
VdB/Jan ??
LikeLike
De kwestie is, wie kijkt er door mijn ogen?
Wie maakt dat ik bezield ben van verlangen naar waar ik vandaan kom?
Ik ben hier niet uit mijzelf gekomen en hoop hier niet uit mijzelf weg te gaan.
De ziel is een individualiteit schrijft Jan. Maar toen de individualiteit zonk kwam de gloed van de maan op.
LikeGeliked door 1 persoon
Maar als de gloed van de maan opkomt, is het hart dan niet de kern van de ziel? Ontdaan van alle verschijnselen en (denk)beelden? Maar dan is de ziel synoniem met nergens, want de beelden en verschijnselen zijn ergens. (Hier of daar.)
Ik weet het weer eens niet. Ik zet me weer met hart en ziel in voor de liefde. Niet omdat ik dat wil, maar omdat ik dat niet-wil. God is een slimmerik, hij verlangt ook naar mij. Niet door zich te openbaren, maar door dat juist niet te doen. Hij vangt je zoals een lamp de motvlinder vangt. God heeft mij ten gronde gericht en dat was de bedoeling ook.
Maar waar zit die ziel nou toch?
LikeGeliked door 1 persoon
De maan schijnt in mijn lijf, maar mijn blinde ogen kunnen haar niet zien.
De maan is in mij en ook de zon is in mij. De nooit geslagen trom der eeuwigheid wordt in mij geroerd, maar mijn dove oren kunnen het niet horen.
Zo lang de mens schreeuwt om het ik en het mijn, zolang zijn zijn daden als niets.
Als alle liefde voor het ik en het mijn, dood is, dan wordt het werk des heren gedaan.
Wat werk heeft geen ander doel dan het winnen van kennis.
Als die er is, dan wordt het werk weggedaan.
De bloem bloeit voor de vrucht; als die er is, welkt de bloem.
De muskes is in het hert, maar het zoekt er niet naar in zich, het dwaalt om en zoekt gras.
Kabir VI
LikeGeliked door 1 persoon
[…] eeuwige leven zoeken via het uploaden van onze geest is als zoeken naar de Heilige Graal. ‘Zonder ziel zou, wat het computerprogramma ook maar uitdrukt, slechts het leven nabootsen, want de totaliteit […]
LikeLike
– De ziel is dan wel de begeestering van het menselijk lichaam en van de mens.
Maar is die ziel dan ook onsterfelijk, als geest, in tegenstelling met het lichaam zelf ?
Wat blijft van de ziel.?
– Na zijn dood, kan de mens nog “her-innerd” worden. ‘
– De Ziel is alsdan, wat hij zodoende heeft nagelaten : zijn ideeën, zijn daden en wat hij heeft verwezenlijkt of gemaakt…
– Maar… is er ook niet ‘…“ wie schrijft, die blijft…” ?
– En hier denk ik, dat ik ergens wel een beetje kan blijven…: als amateur-filosoof heb ik enkele filosofische werken , boeken,, uitgegeven … als : “ De mens hunkert van nature naar weten.-Visie op Filosofie- Filosoferen met webfilosofen- Metafysica, een zoektocht naar het innere der dingen, e.a.”; werkjes, die ook op internet terug te vinden zijn.
– Op internet ben ik ook terug te vinden met mijn. ABSOLUUT ONTOLOGISCH GODSBEWIJS, te vinden op WIKISAGE, onder godsbewijs,…ontologisch bewijs…, laatste alinea…, dat mijn eigen visie en godsbewijs moet zijn.
– Zoals gezien, kan en zal onze “ziel” nog wel een tijdje .na-zinderen’ na onze dood..
Valere De Brabandere-
LikeLike
…Bedankt…voor “geen reacties”.!
Maar onthou:
…het enige absolute “zijn” van de eeuwige, wetmatige logica- de Logos- is als
de Goddelijke Wil, die geschiedt en alles teweegbrengt… (Valere De Brabandere.).
LikeLike