Theoloog en pastor Hans Stolp vond door de esoterische traditie zijn eigen innerlijk weten terug. ‘Alsof ik door de antwoorden die daar gegeven werden mij iets bewust werd van wat al zo lang als een zeker weten in mij leefde, maar wat ik maar niet ‘naar boven kon halen’ en mij bewust kon maken.’ Hij schrijft hierover in zijn vele boeken. Het stond haaks op wat hij als kind in de kerk en later als theologisch student over Jezus Christus geleerd had. Hij voelde heel diep en intens dat het allemaal heel anders was dan hem daar – in de kerk en op de universiteit – voorgehouden werd.
‘Ik voelde vanbinnen: het is anders, zó is het niet. Maar hoe dat geheim van Jezus Christus dan wél in elkaar zat, wist ik in het geheel niet. Pas toen ik in aanraking kwam met de esoterische traditie, ofwel de spirituele traditie van het christendom, vond ik de antwoorden en de inzichten waarnaar ik al zo lang op zoek was.’
Vanuit het perspectief van het esoterisch christendom bekijkt Stolp – die een studie maakte van het esoterisch christendom – ook de islam en geeft er lezingen over. Wetenschappelijk gezien wordt zijn werk – en dat van cultuurhistoricus Jacob Slavenburg – echter niet serieus genomen. Desondanks maakt Stolp de oorspronkelijke, spirituele of esoterische traditie (weer) voor een breed publiek toegankelijk, wat hem in 2008 de titel toptheoloog opleverde door de lezers van Trouw.
Wat houdt dat esoterisch christendom – waarvan men wel zegt dat het ‘zich beweegt buiten het algemene katholieke geloof zoals de Kerk dit belijdt’ – eigenlijk in? In de eerste eeuw na Christus, vertelt ‘ketter’ Stolp, waren er overal mensen die zich geraakt wisten door de verhalen die de leerlingen van Jezus Christus over hem vertelden en de boodschap die hij zijn leerlingen had meegegeven.
‘Maar natuurlijk vertelde ieder van die leerlingen die verhalen en die boodschap op een eigen manier, precies zoals hij (of zij!) het zelf van Jezus Christus begrepen had. Zo ontstond er een bont en veelkleurig christendom, waarin op vele verschillende manieren over Jezus Christus verteld werd en waarin ook verschillende accenten gelegd werden bij het doorgeven van zijn boodschap.’
Achteraf gezien tekenden zich voor Hans Stolp (foto: HS) – ook wel ‘herverteller van een oude traditie aan de rand van het kerkelijk christendom’ genoemd – langzamerhand twee duidelijke hoofdstromingen af binnen dat christendom van de eerste twee, drie eeuwen: het meer kerkelijk georiënteerde christendom, zoals we dat in onze tijd nu nog kennen, en een veel vrijer, spiritueel christendom.
‘Bij het kerkelijke christendom ging het vooral om het geloof in de mens Jezus, die tegelijk God was, en om een vast geloof in zijn sterven en opstanding. Daarnaast ging het om dogma’s, om een strakke hiërarchie, om het geloof in wat een priester je voorhield, en in de betekenis van het instituut kerk. ‘Salus extra ecclesiam non est’, ofwel: ‘buiten de kerk geen heil’, was de kernachtige grondregel zoals die door kerkvader Cyprianus in de eerste helft van de derde eeuw geformuleerd werd.’
Bij het spirituele christendom ging en gaat het volgens de theoloog daarentegen vooral om de (heel persoonlijke) weg naar binnen, een weg van geestelijke groei, en Jezus Christus is vooral de leermeester en gids die ons helpt om ook in onszelf de goddelijke geest, de innerlijke Christus, tot leven te brengen zoals die toen, tweeduizend jaar geleden, in hemzelf was gaan leven.
De bisschoppen hadden in de vierde eeuw n.C. het bevel over de politie gekregen, vertelt Stolp verder, en waren de christenen eerder al een paar eeuwen lang door diezelfde politie vervolgd en onderdrukt. In het hele Romeinse rijk waren overal christenvervolgingen geweest. Maar toen het kerkelijke christendom – de kerk dus – in de vierde eeuw eerst (in 313) door keizer Constantijn erkend werd en later (in 393 onder keizer Theodosius) zelfs staatsgodsdienst werd, werd diezelfde politie nu door de bisschoppen ingezet om de spirituele christenen te vervolgen en te onderdrukken.
‘Niet alleen de spirituele christenen zélf werden heftig en fanatiek vervolgd, ook de geschriften waarop zij zich beriepen en die zij graag lazen in hun kringen, zoals het evangelie van Thomas, het evangelie van Maria Magdalena, het Geheime Boek van Johannes en andere, werden verboden. Het in bezit hebben van dergelijke geschriften werd verboden verklaard en iedereen die een dergelijk geschrift in huis had, kon met de dood gestraft worden. Zo werden de spirituele christenen en hun geschriften uitgeroeid. Dat gebeurde zó grondig dat er nauwelijks meer iets van die geschriften overbleef, behalve een enkele snipper, die echter meestal onbegrijpelijk was, omdat het geheel waartoe het behoorde, ontbrak.’
In 1945 echter werd in het zand bij de Nijl in Egypte een aardewerken kruik gevonden, waarin 52 geschriften zaten, allemaal van het spirituele christendom, die al eeuwenlang verdwenen waren.
(wordt vervolgd)
Bron: Jezus mijn broeder | Hans Stolp | ISBN: 97890 202 99830 | NUR: 720 | Uitgeverij Ankh-Hermes BV, Deventer.
Beeld: Sophia (Jeroen Bosch) – In het midden staat een helder figuur. Ze is de vertegenwoordiger van de krachten van Sophia. Voor haar voeten liggend ziet men de vis, symbool van het esoterische christendom, waarmee ze innig verbonden is. Over haar verschijning valt als eerste de dubbele kers op die ze op haar hoofd draagt. Deze dubbelkers zegt dat de drager of draagster de hoogste stap van de godsvriendschap beklommen heeft. Deze bestaat in de hoogste stap van de loutering tot in de ondernatuur toe, zodat de ziel tot aan de intuïtie heeft kunnen opstijgen. (willehalminstituut.blogspot.nl)
Update: 18 03 2024 (Lay-out)
GODENENMENSEN 
Gelukkig hoef ik niet meer te vrezen voor de macht van hen die de inhoud van mijn boekenkast als ‘verboden’ zouden kunnen verklaren. 😉
LikeLike
De eerste christenen kozen ondanks zijn afgang voor de moeilijke religieus kritische manier van denken en leven van Jezus, die zij hadden meegemaakt. En in de oudste evangelies en nt-geschriften duiden zij die manier van leven dan tijdgebonden en op diverse manieren als de eigenlijk bedoeling van het leven, door JHWH God gewild. Door de modern historische- literaire aanpak is het ons meer dan in het verleden mogelijk om die oude joods-christelijke teksten weer te begrijpen, ons met ons denken eigen te maken…en eventueel zelf ook weer te kiezen voor die manier van leven van Jezus.
De gnostische en nu esoterische interpretatie van Jezus is een latere interpretatie van Jezus vanuit een toen tijdgebonden grieks -ook bij griekse christenen- populair gnostisch denken. Je vind die interpretatie in bovengenoemde latere evangelies van christenen, die Jezus niet hadden gekend. Zij, die ook nu niet los kunnen komen van dat gedateerde gnostisch denken, zullen ook die evangelies met die interpretatie van Jezus geweldig vinden. Ze moeten dan wel beseffen dat ze niet alleen kerkelijk (en dat lijkt me nu niet zo erg meer), maar ook modern (mens)wetenschappelijk (en dat lijkt me nu vervelender!) niet serieus genomen kunnen worden.
PS De oude joods-christelijke nieuwtestamentische interpretatie van Jezus werd al vroeg -in de tijd van vervolgingen als voor anderen niet te herkennen symbool- vastgelegd in de gestyleerde vis=ichtus=Iesus Christus Theou Uios Soter=Jezus Christus Zoon van God Redder.
LikeLike
Carla
Wrschl ben ik de enige hier die weet wat het betekent als de kerk je boek uit de handel neemt. In 1971 werd de OMO- cursus voor lessen levensbeschouwing op HAVO-VWO, die ik als coordinator bij het maken en in de praktijk begeleide, door kardinaal Ottaviani verboden en kreeg een gechanteerde Mgr Bluyssen -ondanks zijn en onze protesten- de opdracht om de door Malmberg uitgegeven cursus, uit de handel te laten nemen,
Gelukkig waren er toen al stencils en goedopgeleide collega’s en werden we, omdat het over katholiek onderwijs ging, wel gesteund door Mgr, Bluyssen en Ernst en natuurlijk door het OMO-bestuur. Zo zie je maar dat mensen in onze tijd toch slimmer bestand kunnen zijn tegen het oude gezagsoptreden dan dat in het verleden mogelijk was.
LikeLike
Ja Joost, je bent waarschijnlijk de enige hier met een dergelijke ervaring. Je noemt wel twee namen ( Bluyssen en Ernst) die veel katholieken uit die tijd tot steun waren met hun blik op de veranderende tijden en daaraan verbonden levensvisie. Mooie herinnering heb jij er aan over gehouden.
Je reactie over het gnostisch denken, ( ik heb er ook heel wat jaren aan besteed om het te verkennen, evenals hetgeen wat Hans Stolp ter berde bracht in zijn boeken ) deel ik niet helemaal. Want wat betekent het eigenlijk wanneer iemand iets serieus neemt? Heeft dat dan te maken met de uitleg die er aan teksten wordt gegeven ( door wie dan ook ) of zou het een andere waarde kunnen hebben voor degene die er kennis mee maakt?
Kijk, jij laat hier de mogelijkheid zien hoe de oude teksten beter te begrijpen. Mooi. Maar rekening houdend met de velen die niet méér hebben meegekregen dan de wijze waarop de teksten verstaan moésten worden (kerk, instituut, gezag enz.), en zich daarvan hebben los gemaakt/afgekeerd…….vind ik het niet verwonderlijk dat voor velen, van hen, een nieuwe zoektocht volgde. Er kon immers kennis genomen worden van het hele scala aan interpretaties.
Soms lopen mensen dan een tijdje mee in zo’n sfeer ( Stolp ) van herkenning, troost en gezien zijn, blijven daar of vertrekken weer.
Niet ondenkbaar, ik ken ze, is dat na die zoektocht er weer ruimte komt voor een geheel eigen verhaal en dit in relatie vaak met ’t eigen religieuze verleden. ( pakken b.v. de Bijbel weer op en lezen met nieuwe ‘ogen’ )
Niet iedereen is bij machte, of komt met mensen in aanraking die de kunst verstaan oude teksten te laten herleven. ( ten dienst te brengen naar onze tijd)
Ik bedoel eigenlijk te zeggen dat of het nu oude teksten zijn ( historisch, literair verklaard ) of visie’s van anderen ( b.v. Stolp ) ……. wanneer zij een bijdrage kunnen leveren aan het welzijn van henzelf e.o. anderen, ze in mijn optiek er mogen zijn. ( als ze het maar niet als de enige waarheid gaat poneren ) 😉
De boeken van Stolp zijn, alweer lang geleden, verhuist naar een plank waar ik zonder trapje niet bij kan. 😉 Ze hebben, in de tijd, hun waarde gehad. Zoals ze, vermoed ik, voor velen hun waarde nog zullen hebben. En dat is oké.
Zijn visie over lagere en hogere geestelijke werelden, en hun spirituele wetten, de astrale wereld en de zeven sferen van de lichtwereld…….ik laat ze maar bij hem en bij hen die zich door hem getroost weten.
LikeLike
Carla
Zelf heb ik die herinneringen als gruwelijk pijnlijk ervaren (en nog). In al mijn naiviteit toen gelovend dat de kuriake, de gemeenschap van Jezus, oproept tot grootse menselijkheid en liefde, was het gruwelijk pijnlijk ook aan de lijve te ervaren dat menselijk gezagsgeweld binnen de kerk zelfs praten met elkaar onmogelijk maakte.
Het mooie nu (eindelijk) is dat ik ontdekte dat ik het in alle eerlijkheid ondanks al dat gedoe toch klaar kreeg mijn geloof in de kuriake van Jezus niet te verliezen, en vooral met pijn en “slim” (met anderen om me heen) toch mijn onderwijskundige verantwoordelijkheid nog decennialang bleef waarmaken om jeugd zo goed mogelijk op de hoogte te stellen van niet alleen christendom, maar van alle grote levensbeschouwingen in de wereld. (Jammer toen zonder Malmberg)
Alleen zo opgeleid kunnen jongeren nl zelf ook verantwoord kiezen en zich verantwoord gedragen in onze wereld Bij het oude wereldbeeld duurde het door onkunde eeuwen voordat dat toch bij iedereen wegslijt. Bij een snel veranderende wereld als de onze kunnen we ons oud gepasseerd denken als dat oude wereldbeeld (en gnosticisme!) wetenschappelijk niet meer veroorloven.
LikeLike
@Carla: Zijn visie over lagere en hogere geestelijke werelden, en hun spirituele wetten, de astrale wereld en de zeven sferen van de lichtwereld…….ik laat ze maar bij hem en bij hen die zich door hem getroost weten.
Dat weet ik zonet nogal niet, Carla, ben nu bezig met een boek van Alice Bailey (Een verhandeling over witte magie) en gezien de kennis die ik me als autodidact in de loop der tijd wat toe heb geëigend, zijn veel zaken die ze beschrijft voor mij (persoonlijk) behoorlijk herkenbaar, als het allemaal maar is verzonnen is, dan is dat wel op een verrekt knappe manier gebeurd.
Geef maar niet te hoog op over de wetenschap, die roept alleen maar “uit niets kun je niets maken” en vervolgens ontploft de zaak ook nog eens een keer. 😉
Ga eens Googlen op Hans Stolp.
LikeLike
Sorry @ Joost, ik begrijp nu de pijnlijke kant van je ervaring. Met het mooie doelde ik op de steun van Mgr. Bluyssen, Ernst en het OMO bestuur.
@ Egbert, mooi dat je schrijft dat het voor jou persoonlijk herkenbaar is wat je leest in het boek van Alice Bailey. Ik ken haar boeken niet. Je raad me aan om op Hans Stolp te googelen……dan kan ik net zo goed mijn trapje pakken en weer eens gaan snuffelen in de 29 boekjes die op de bovenste plank staan. 😉
Ben wel even gaan kijken naar wat er geschreven wordt over Alice Bailey. Tja…..Egbert, om eerlijk te zijn, ik ben erg nieuwsgierig en twijfel niet aan haar goede bedoelingen, maar……teksten die zijn doorgegeven, in dit geval door Djwhal Khul, ?? laat ik maar liever voor wat ze zijn en wat ze mogen betekenen voor hen die zich er mee kunnen verbinden en er dus iets mee/aan hebben.
( Hans Stolp spreekt tenminste nog uit eigen ervaringen )
Je haalt de wetenschap, als tegenhanger? erbij. Niet schrikken hoor…..ik lees momenteel het boek van Dick Swaab ‘ wij zijn ons brein’. Een boek waar ik in eerste instantie een beetje ( erg ) dwars van werd maar zeer zeker de moeite van het lezen waard is.
LikeLike
@Carla, sorry, ik stelde het wat onduidelijk, lees ik nu, ik bedoelde, ik zal zelf eens gaan Googlen op Hans Stolp. Dus je hoeft het trapje niet meer op. 😉
Zover ik lees wat jij erover schrijft draagt hij de Theosofische leer uit, daarbij behoren ook een aantal praktische oefeningen welke inderdaad bepaalde ervaringen kunnen genereren.
Teksten welke door zijn gegeven door Djwhal Khul, sprak mij in de eerste instantie ook niet zo bijster aan, maar toch maar een poging gewaagd, het valt me niet tegen, heel knap hoe ze de menselijke psyche stap voor stap grondig ontleedt en tevens ook zeer knap verwoord, het komt ook wel een beetje overeen met wat ik in boeken heb gelezen van Austin Osman Spare en Dion Fortune. (maar ik neem niets aan als het Evangelie, blijf er altijd wel met een kritisch oog naar kijken, eigenlijk is het een beetje een hobby van me).
Dat boek van Dick Swaab is me maar al te bekend, je zou dan ook misschien eens kennis kunnen nemen van een ander geluid hieromtrent, van de Amerikaanse filosoof en neurowetenschapper Alva Noë die het boek “We zijn toch geen brein” heeft geschreven.
Hierbij alvast een inleidend youtube filmpje.
LikeLike
Egbert
ik luisterde naar deze Noë, kan er geen touw aan vastknopen.
Natuurlijk is een stukje papier met mooie opdruk intrinsiek niets waard, maar zodra iemand goud kan produceren tegen lage kosten is ook dat niet meer waard dan die productiekosten;
Het papiertje is iets waard omdat het universeel wordt geaccepteerd.
En de hersenen typeren als ‘just meat’, ook al werd er vroeger zo over gedacht, als elk neuron hersenwerking heeft, hoe moeilijk ook te definiëren, dan hebben wij, en ook elk dier in wat mindere mate, een uiterst complex mechanisme bovenop.
Wat hij tegen de inderdaad unproven assumptions heeft, mij een raadsel.
LikeLike
@ Egbert, dank voor je reactie. Kan helaas het filmpje niet goed genoeg volgen met mijn kleine beetje steenkolen Engels. ( ik mis het talenkwabje 😉 ) Heb wel kennis genomen van de visie van Alva Noë, via andere kanalen.
Wanneer je even voorbij de prikkelende titels ( wel of niet ons brein zijnde ) kan komen, zitten er zelfs wel overeenkomsten in hetgeen beide heren laten zien.
Alva Noë is ook filosoof en filosofen zijn bedreven in het ondermijnen van onze dierbare zekerheden en vanzelfsprekendheden. ( grapje maar vaak wel herkenbaar )
Geniet van je hobby.
LikeLike
@Carla: Er is ook inderdaad sprake van overeenkomsten, maar tevens cruciale verschillen, maar afgezien daarvan besef ik ook wel dat we op de grote vragen geen antwoord krijgen, het blijft leuk om je wat breed te oriënteren dus er kennis van te nemen hoe er zoal in tal van disciplines over wordt gedacht.
[Alva Noë is ook filosoof en filosofen zijn bedreven in het ondermijnen van onze dierbare zekerheden en vanzelfsprekendheden]
Goeie zaak, dan dutten we niet in maar blijven wakker en scherp. 😉
LikeLike
@Jelle, we zijn nu eenmaal wezens van vlees en bloed, daar vallen de hersenen ook onder, hoe de correlatie nu precies verloopt tussen breinactiviteit en gedachten en gevoelens weten we nog zeer weinig tot niets van, van dit uiterst gecompliceerde mechanisme hebben we zeer weinig in kaart, ook is er geen wetenschapper die het bewustzijn kan definiëren, over wat leven nu precies is nog maar niet te spreken, over de bank genomen roept dit alles meer vragen op dan dat het antwoorden verstrekt.
LikeLike
Járen terug kwam ik een gedicht van Hans Stolp onder ogen. (Weet je het al?
Niet in je kracht, maar in je zwakheid ligt je winst. enz enz) Met de wijsheid van nu besef ik hoeveel wijsheid Hans Stolp had/heeft. Verder weet ik eigenlijk niks van de beste man. Het was die herkenning van wijsheid……
LikeLike
Egbert
één van de definities van bewustzijn is een zoeklicht, brengt bepaalde hersenprocessen in het licht, het licht waar wij, wat dat wij ook is, bewust afwegingen kunnen maken.
Kan het niet zo moeilijk vinden.
Eigenlijk is er alleen de acceptatie voor nodig, dat het grootste deel van onze hersenprocessen zich onbewust afspelen, wat al opgesloten is in de uitdrukking ‘er een nachtje over slapen’.
Stofjes als lsd en mescaline worden door degenen, die zonder schade die gebruiken, omschreven als geest (bewustzijn) verruimend, Huxley beschrijft dit als overbelasting van het bewustzijn, in zijn boek Of Heaven and Hell.
LikeLike
@Jelle: één van de definities van bewustzijn is een zoeklicht, brengt bepaalde hersenprocessen in het licht, het licht waar wij, wat dat wij ook is, bewust afwegingen kunnen maken.
Je kunt de kenmerken van het leven ook definiëren, maar dat weet je nog steeds niet wat leven is,.dat het grootste deel van onze hersenprocessen zich onbewust afspelen ben ik met je eens.
https://newscientist.nl/nieuws/wetenschap-zal-nooit-bewustzijn-kunnen-verklaren/
LikeLike
Egbert
het probleem met leven ontgaat me al heel lang.
Dat velen een probleem met leven hebben zal voortkomen uit ideeën als ‘dode materie’.
Zoals Feynman eens zei ‘niets is meer levend dan dode materie’.
En nooit, zo legde iemand me eens uit, duurt maar drie dagen.
LikeLike
Egbert
ik keek bij de link, een filosoof journalist die een neuroloog of zo bestrijdt.
Ook niets nieuws, hoeveel mensen zijn levend verbrand omdat ze het vierde eeuw compromis heilige drie eenheid niet konden begrijpen, en het dus onzin vonden.
Nog in de dertiger jaren in Oxford of Cambridge werd Einstein’s theorie ontkend.
LikeLike
@Jelle: Er is geen sprake van een probleem met het leven hebben, hoewel het wel problematisch kan zijn:)
Als we wisten wat leven was hadden we het allang kunstmatig gecreëerd, maar het heeft geen zin om hier een discussie op te starten hoeveel we wetenschappelijk in kaart kunnen krijgen en wanneer we uiteindelijk tegen de grenzen aanlopen. Feynman verkondigt het Evangelie ook niet en wat Einstein beweerde schijnt ook alweer omstreden te zijn. Het is en blijft een eindeloze zoektocht.
Dat de neurologie overigens een puur medische functie zou moeten hebben vind ik zo gek nog niet, evenals het aangehaalde voorbeeld van de koffie.
LikeLike
[…] Gerelateerd: Van kerkelijk naar spiritueel christendom (1) […]
LikeLike