Het leven in een bubble is dodelijk saai. Bubbles zijn de dood in de levensbeschouwelijke pot. Waren de zuilen te nadrukkelijk aanwezig, de levensbeschouwelijke bubbles zijn al even nadrukkelijk afwezig. Als iedereen zich terugtrekt in de eigen comfort zone, zijn er minder gedeelde waarden waarop men zich kan beroepen als samenleven moeilijk wordt.’ Aldus antropoloog André Droogers in het Boeddhistisch Dagblad.
‘Boeddhabeelden bij de Blokker.’
Volgens Droogers moet je uit je bubble komen en je angst overwinnen voor verschillen.
‘Check eens of je eigen waarden de vergelijking met die van anderen kunnen doorstaan. Informeer je over standpunten die je tot nu toe negeerde. Probeer te ontdekken hoe en waarom mensen tot die opinies gekomen zijn. Prik desnoods je eigen bubble en die van anderen door.’
Droogers zegt dat de meeste Nederlanders hun levensbeschouwing beleven op geheel eigen wijze, buiten kerken, synagogen, moskeeën of tempels om. Ze verblijven in hun zelfgekozen bubble. Daar zijn miljoenen versies van.
‘De inhoud verandert met wat mensen overkomt en met het media-aanbod. Bubbles zijn commercieel interessant geworden.’
Voor de zinzoeker voelt de eigen bubble veilig aan, is de gedachte van de antropoloog, en staat de bubble voor een vorm van leven en laten leven.
‘Tolerantie troef. Wie niet als gelijkgezinde wordt herkend, krijgt doorgaans geen aandacht. Bekeren heeft een negatieve klank gekregen. Het eigen gelijk blijft intact, meestal zonder al te veel confrontatie met andere perspectieven.’
Droogers adviseert conflictzones te zoeken om je waarden te testen en de ruis te horen op de lijn.
‘Ontdek tot je verrassing welke waarden ondanks alles gedeeld worden. Omhelzen is niet verplicht, vriendelijk afwijzen kan ook. Maar ga op marktonderzoek. Kijk of je van gedachten kunt veranderen.’
Je gedachten kunnen dan in beweging komen en je komt wellicht in een weemoedig stemmende ervaring, na al die saaiheid. Misschien verlies je zelfs gedachten die eerder helemaal bij jou hoorden. Volgens filosofe Joke J. Hermsen kan je dit proberen om te buigen tot hoop, tot reflectie of kennis, tot creativiteit of dagdromen, tot macht of verstrooiing, tot liefdes of idealen, ook al zal de melancholie je soms, als het tij tegenzit, nog zo tot wanhoop drijven.
‘Waar zit precies het kantelpunt waarop de mens net nog over voldoende moed, daadkracht en hoop beschikt om het tij te doen keren en over het verlies heen te stappen, of zich in ieder geval daarvan weet los te maken, om vervolgens een nieuwe verhouding tot de wereld en zichzelf te zoeken?’ (Hermsen)
Een hulp hierbij kan wellicht het essay van de Maand van de Filosofie zijn, het boek Melancholie van de onrust, van Joke J. Hermsen. In dit essay wil zij de melancholie van de onrust en de angst onderscheiden van de weemoed die juist tot reflectie, mededogen en creativiteit kan leiden.
‘Wat is er voor nodig om tot die creatieve herschikking ten opzichte van het verlies te komen, waarin de mens zich immers al sinds zijn kindertijd heeft bekwaamd? Wanneer laat hem het menselijk al te menselijke vermogen de weemoed te omarmen als de motor van zijn creativiteit, van zijn vermogen om tegen de klippen op te blijven denken en scheppen, in de steek? Wat is er voor deze veerkracht van het denken nodig, die ons nu, zo lijkt het althans, steeds vaker ontbreekt?’ (Hermsen)
Zie:
* Doodsaaie bubbles
* Essay Maand van de Filosofie (April 2017)
Beeld: newscientist.com
GODENENMENSEN 
“Je gedachten kunnen dan in beweging komen en je komt in een weemoedig stemmende ervaring, na al die saaiheid. Misschien verlies je zelfs gedachten die eerder helemaal bij jou hoorden. Volgens filosofe Joke J. Hermsen kan je dit proberen om te buigen tot hoop, tot reflectie of kennis, tot creativiteit of dagdromen, tot macht of verstrooiing, tot liefdes of idealen, ook al zal de melancholie je soms, als het tij tegenzit, nog zo tot wanhoop drijven.”
Zolang je nog in de wereld van gedachten zit, zit je per definitie in een bubble. In het gunstigste geval tref je dan mensen met gelijkgestemde gedachten.
“Tolerantie troef. Wie niet als gelijkgezinde wordt herkend, krijgt doorgaans geen aandacht.”
Dat klopt. Zo bouwen levensbeschouwelijke groeperingen zich dan ook doorgaans op. Mentale aandacht voor gelijkgezinden en alles daar buiten wordt genegeerd. De zaak wordt pas interessant als je je aandacht op de aandacht zelf richt. Dan leert een mens zijn intuïtieve vermogens kennen. Deze behoren tot geen enkele levensbeschouwelijke richting.
LikeLike
Mooi te zien hoe hier de verbinding wordt geweven tussen hetgeen André Droogers aanreikt en wat Joke Hermsen na aan het hart ligt. Met als overkoepelende term ‘ de eigen bubbel. ‘
Voor de liefhebber:
https://www.vpro.nl/boeken/programmas/boeken/2017/2-april
” De mens is , als enige wezen, in staat om over zichzelf na te kunnen denken.” ” Met zichzelf in gesprek te gaan….”
Dat ga ik maar eens een poosje doen, in het zonnetje, met een doosje spelden binnen handbereik. 😉
LikeGeliked door 2 people
Ieder leeft in zijn eigen bubbel want ieder heeft zijn eigen rugzakje aan ervaringen en prikkels uit de wereld rondom ons. Men moet openstaan voor nieuwe ervaringen en ideeën. Als men zich opsluit in zijn eigen bubbel, verstart het leven tot een saai geheel.
LikeLike
De eerste stap is je bewust worden dat je in een Bubble leeft, maar dan beland je weer in een nieuw concept n.l. dat je je eigen Bubble heb doorgeprikt, het enige wat dan overblijft is jezelf verliezen in concentratie bijv in meditatie op de ademhaling, oeroud maar effectief, of het beoefenen van iets wat je aandacht volledig opeist of waar je op probeert te concentreren. Je opwellende emoties gevoelens en gedachten blijf je maar naar kijken als of ze niet van jou zijn, Deze zijn niet zo belangrijk, daar hebben miljarden mensen last van.
LikeLike
Raar verhaal.
Ik ben niet in het minst van plan mijn sociaal demokratische bubbel te verlaten;
Evenmin wil ik de gelijkheid van man en vrouw verlaten voor veelwijverij.
Natuurlijk zijn andere morele oordelen mogelijk, ’s lands wijs, ’s lands eer.
Toch, ik voel niets voor de samenlevingen met andere bubbels.
Als Turken de gek Erdogan absolute macht willen geven, ik kan en wil ze niet tegenhouden.
Hun probleem, niet het mijne.
Ik keur dat natuurlijk moreel af, maar zo is er zoveel wat ik in de wereld afkeur.
Ik kan niet de hele wereld op m’n nek nemen.
Net zie ik een deel van de herhaling over geen vlees eten.
Voor mij een zeer merkwaardige opstelling, de hele natuur is een voedselketen.
Daarbij komen volstrekt idiote dingen voor, Nederlandse varkens onder vaak erbarmelijke omstandigheden naar Italië brengen, nadat ze daar drie weken zijn gebleven kun je er echte Parma ham van maken, dan de ham terug naar ons.
Waar ik zelden iemand over hoor is, willen we de hele aarde het in onze ogen menswaardige bestaan geven, dan zal de omvang van de wereldbevolking drastisch terug moeten.
LikeLike
Carla,
ik keek naar je boekbespreking, ‘deze tijd’.
Was er ooit een tijd waar het anders was ?
Barbara Tuchman, The calamitous 14th century, hoop dat ik de titel goed heb, staat niet in m’n lijst.
Tuchman beschrijft dat in een eeuw van rampen toch heel veel mensen gewone, voor die tijd, levens leefden.
Vraag me af of het nu anders is, weliswaar zijn onze moordtuigjes veel beter, daarentegen kunnen we rampzalige ziekten, zoals ebola, in de hand houden, voorlopig.
Het verschil tussen de 14e en de 21e eeuw lijkt me dat we rampen vrijwel realtime te zien krijgen, zoals ik net nu dode mensen naast een metrostel in St Petersburg zag liggen.
Zo zien we ook dagelijks erbarmelijke droogte ellende in Afrika.
Die beelden doen het lijken of het overal kommer en kwel is.
Zoals iemand eens tegen me zei ‘de functie van het journalisme is alles te vergroten’.
Ergens 1980 of zo woedde bij het Van Gogh museum in Amsterdam vrijwel de hele dag een veldslag tussen politie en relschoppers, heb nooit geweten waar het over ging.
Ik had een bespreking in de buurt, zag bij het oversteken van de straat een tramstel in lichterlaaie, toen ik in de zijstraat was zag ik niets meer, de bespreking verliep ongestoord.
LikeLike
@Jelle: Waar ik zelden iemand over hoor is, willen we de hele aarde het in onze ogen menswaardige bestaan geven, dan zal de omvang van de wereldbevolking drastisch terug moeten.
Klopt als een bus, maar hoe zou je dat ooit kunnen bewerkstelligen.
In China hadden ze destijds de één kind politiek, dat gaf wel blijk van een progressieve visie.
LikeLike
egbert
Het lijkt een opoplosbaar probleem.
In rijke samenlevingen zijn kinderen een financiële last, daar vindt dus geboortebeperking plaats.
In arme zijn kinderen een zegen, kunnen meewerken, zijn een oudedagsvoorziening.
Maar al weet ik ook niet hoe het kan, ik vind wel dat ik het naar voren kan brengen.
In hoeverre het afschaffen van ‘gaat heen en vermenigvuldigt U’ zou helpen, vrees niet veel, maar toch zou deze bubbel kunnen worden verlaten.
Het merkwaardige is dat ‘primitieve’, heidense volkeren, vaak wel in staat waren de bevolking niet meer te laten groeien dan de voedselvoorziening aankon, zij het met methodes die we nu ontoelaatbaar achten, zoals infanticide.
Er zijn verhalen dat op congressen van wetenschappers in bevolkingsomvang, demografen, best wordt gesproken over methodes als oorlog en epidemieën.
In Afrika bestaat de overtuiging dat aids met opzet door het westen in het continent is gebracht.
Mochten deze beweringen juist zijn, dan is dat ook weer uit bubbels treden.
Mijn hoogleraar lang geleden, heb zijn colleges een tijdlang gevolgd, ontwikkelingssamenwerking, de meesten daar zagen een carrière in deze business, ik niet, was alleen weetgierig, schokte de meesten met uitspraken als ‘regeringen van ontwikkelingslanden zitten helemaal niet te wachten op medische hulp, vergroot alleen het aantal te voeden monden’.
Hij zat dus niet in een bubbel.
Hij prikte bubbels door, zoals toen ik begon over het regeeraccoord, zijn cynische opmerking was ‘ik zie dat Groningen toch wel heel ver van Den Haag is’.
LikeLike
@ Jelle, heb je dezelfde boekbespreking gehoord en gezien als ik? 😉
Ik begrijp het vervolg van je reactie ( 3 april 2017 at 16:43 ) n.l. niet zo goed in relatie met het boek en het hier geboden topic.
LikeLike
Zwerver58: De zaak wordt pas interessant als je je aandacht op de aandacht zelf richt. Dan leert een mens zijn intuïtieve vermogens kennen. Deze behoren tot geen enkele levensbeschouwelijke richting.
Dat ben ik met je eens. Maar dat valt niet mee in de praktijk, steeds alert blijven op je innerlijke roerselen, hoe je je voelt, dat heeft ook te maken met hormoon en bloedspiegels, conditie vitale organen etc.
LikeLike
Egbert, het klopt dat de mens steeds afgeleid wordt door allerlei beschouwingen. En dat is het probleem dan ook juist. Iedere (levens)beschouwing brengt innerlijke beroering met zich mee. Je bent vóór of tegen God. Je bent vóór of tegen een bepaalde politieke stroming. En zo wordt je aandacht de hele dag maar verlegd naar een van de tegenstellingen. Dat is wat gedachten met ons doen.
Aandacht voor de aandacht haalt je weg uit de wereld van polariteiten. Door je zelf uit die wereld weg te halen leer je zien dat het je genetische aanleg, verleden, onverwerkte emoties, enzovoorts zijn welke je in de wereld van de polariteiten gevangen houden.
LikeLike
…….” Vóór of tégen God “…..” vóór of tegen bepaalde politieke stromingen….” tja daar benadruk je de uitersten inderdaad wel erg duidelijk mee. ( twee vette bubbels ) 😉
Wellicht ontstaat er meer kleur en geur bij het besef dat je aandacht ook uit kan/mag gaan naar de nuance.
LikeGeliked door 1 persoon
@Zwerver58: Aandacht voor de aandacht haalt je weg uit de wereld van polariteiten. Door je zelf uit die wereld weg te halen leer je zien dat het je genetische aanleg, verleden, onverwerkte emoties, enzovoorts zijn welke je in de wereld van de polariteiten gevangen houden.
In wezen klopt dat wel, maar we staan dagelijks aan nogal wat prikkels bloot in deze consumptiemaatschappij waar alles gestuurd wordt door prestatiedrang, kortzichtig in wezen, want zoals de Romeinen het al stelden: Aan vlijt gaat de wereld ten onder.
Wat ook speelt is onze menselijke hang naar vermaak, spanning, zinnelijk genot, lekker eten en drinken, seks, behoefte aan waardering en erkenning van de medemens, angst voor sociale uitsluiting etc, het brein zit nu eenmaal zo in elkaar dat het geprikkeld wil worden, deze behoefte ligt per individu natuurlijk nogal verschillend, om het maar even gechargeerd te stellen, de één kan het opbrengen de hele dag met een kudde schapen over de heide te lopen terwijl de ander het juist weer nodig heeft om stevig te staan brullen op de Beurs in Amsterdam, allerlei factoren die belemmerend werken voor stevige introspectie.
Een prikkelarme omgeving lijkt me daarvoor, hoewel dat natuurlijk wel wennen is, een vereiste.
Zelf fiets ik dagelijks een uur lang langs de zee.
Dit betrof wel een interessante doc:
http://www.bodhitv.nl/articles/show-news/2016-05-25/lama-govinda-heeft-de-himalaya-niet-meer-nodig/
LikeLike
carla,
Ja, ik reageerde op ‘ In een tijd waarin steden zinken en buitenwijken branden,’.
Maar je hebt gelijk, dat heb ik niet duidelijk gemaakt.
LikeLike
@Egbert
Dat lijkt mij een aanname, dat het brein steeds geprikkeld wenst te worden. Signalen van honger o.i.d. komen uiteraard binnen en zijn uiteindelijk niet te negeren. Seks is al weer wat anders. Omdat seks meerdere dimensies kent. Maar we hebben het hier over de bubble waarin we verkeren.
Een bubble kan niet anders dan mentaal zijn. Ook in een prikkelarme omgeving is die aanwezig.
Je zult hem wellicht in een prikkelarme omgeving als minder aanwezig ervaren. Je kan ook nuance zoeken zoals @Carla . Dan zit je een genuanceerde bubble. Welke ook minder direct aanwezig is.
Volgens mijn bevindingen wil het brein niet zo zeer geprikkeld worden, maar is zij verslaafd aan prikkels. Dat vertaald zich als aandacht + denken = gepolariseerde, geprikkelde standpunt inname.
Het standpunt (levensbeschouwing) vraagt als een klein kind steeds om aandacht. En zo raakt je aandacht voor de aandacht vertroebeld.
LikeLike
@Carla,
Jelle begreep helaas niet dat je – natuurlijk! – Joke Hermsen bedoelde… 😉 maar hij kan alsnog zijn blik (bubble) verruimen of doorprikken… 🙂
LikeLike
Ik las ook:
” Over het essay schrijft zij: ‘De mens is volgens Nietzsche een weemoedig wezen, een homo melancholicus, die weet heeft van verlies, vergankelijkheid en verlatenheid.”
Maar ik wilde daar niet op reageren, ik heb hier al eens eerder geschreven over m.i. zielepiet Nietsche, zwaar overschat, weer naar mijn onbescheiden mening.
Toen ik dat zielepiet nog niet in de gaten had las ik Also sprach Zarathustra, en begreep er niets van.
Ik moet toegeven dat ik toen niet wist dat hij Zoroaster bedoelde, de man van de Iraanse vuur religie, die nog bestaat.
Wat die religie inhoudt, ik weet er niet veel meer van dan het geloof in god èn duivel, daaruit zouden dan de Bogomils, ergens in het voormalige Joegoslavie zijn voortgekomen, en de Albigenzers, slachtoffers van de eerste kruistocht, toen de strijders voor het echte bubbel geloof iets van levenslang vergiffenis voor hun zonden kregen.
Dank zij de minutieuze inquisitie verslagen, die goed bewaard bleven, weten we nu wat voor aardige mensen het waren.
Van Nietsche begreep ik hoe hij eindigde in een gekkenhuis, het diepe geloof van zijn jeugd moest hij opgeven, hij had beter in die bubble kunnen blijven, lijkt me.
Bovendien werd zijn in hemzelf ontworpen geweten, Über Mensch, helemaal verkeerd geïnterpreteerd, smoes voor racisme.
Maar ja, dan was er wel een andere smoes gevonden, lijkt me, wie een hond wil slaan …., en dus ook ‘wie een ideologie zoekt voor rationaliseren voor emoties vindt er wel één’.
Een gek als Erdogan laat het dagelijks zien, een boeiend schouwspel, als het niet zo griezelig was, ook voor ons hier.
Het merendeel van ‘onze’ ‘Turken’ zit zo in de Erdogan bubble, dat ze alle ‘Turken’ daarbuiten aanvallen.
Dat is vaak het vervelende van bubbels, niet in een drank(je), dat ze met hand en tand verdedigd moeten worden.
Stel je voor dat alle bubbels verdwijnen.
Rüdiger Safranski (translated Shelley Frisch), ‘Nietzsche, A philosophical biography’, London,
2002
Emmanuel le RoY Ladurie, ‘Montaillou, The World-Famous Portrait of Life in a Medieval Village’, Harmondsworth 1978 (Paris 1978)
LikeLike
@ Paul, je hebt gelijk. ( mooie toevoeging: ‘ verruimen.’)
@ Jelle, je hebt inderdaad naar iets anders zitten luisteren/kijken dan waar de link naar verwees. Kan gebeuren, al weet ik niet hoe? 😉
@ Egbert, dank voor de link. Lijkt me een indrukwekkende documentaire.
LikeLike
carla,
Ben niet altijd geduldig, en aan luisteren heb ik een broertje dood, duurt me meestal veel te lang.
Bij lezen kan ik zelf het tempo bepalen.
Ik keek hier dus alleen naar de tekst.
De colleges van de atheistische rabbi, en collega’s, daar heb ik wel veel tijd aan besteed, uiterst boeiend.
Veel begrepen wat voor me duister was.
Maar meestal, als er geen tekst is, schuif ik met de regelaar onderin steekproefsgewijs.
Dan breng ik 50 minuten terug naar vijf of zo.
LikeLike
…” voor of tegen god”…of liever voor en tegen wat men onder ‘god’ kan of mag verstaan. Men kan voor of tegen zo of zo’n god zijn , zo of zulk een god, die oneindig dit of dat moet zijn, is niet aan te nemen ; een god als superieure persoon is evenmin te aanvaarden. Maar laten we het houden bij ‘ zo-iets ‘ als god, … het absolute zijn van de eeuwige wetmatige ‘ logos’ ;… en te leven volgens die logos of absolute logica is dan ook onze enige en juiste ethiek…
… “een andere god en andere logos..” …Sorry voor het steeds in herhaling vallen …
LikeLike
@Zwerver: Je hebt wel een punt, het brein wordt inderdaad aan prikkels verslaafd gemaakt door omgevingsfactoren en zo worden er veel adrenalinejunks gecreëerd:), ik denk zelfs dat een prikkelarme omgeving kan stimuleren de mentale bubble te veranderen. Dat betreft de reden dat veel mensen doelbewust zich distantiëren van de hectiek van de samenleving en de rust in de natuur opzoeken.
Iets met aandacht doen, zoals een kop koffie of warme chocomelk drinken begrijp ik, in Japan hebben ze zelfs een uitgebreide theeceremonie opgezet als optimale oefening in concentratie, maar wat versta je nu in deze onder “de aandacht voor de aandacht”.
LikeLike
@Egbert
Het vereist inzage in de werking van de geest om te begrijpen wat ik bedoel met aandacht voor de aandacht. Daarvoor dienen we eerst te kijken waar die geprikkeldheid door ontstaat. Volgens mij ontstaat die geprikkeldheid door allerlei voorwaarden en verwachtingen die in ons leven. En die voorwaarden en verwachtingen ontstaan weer uit een levensbeschouwing. Dit resulteert in een mens die volcontinu ergens aan wil voldoen.
En dat willen voldoen staat los van wáár aan je wilt voldoen. Het is de wereld van gedachten zélf die de verwachtingen en voorwaarden creëert die de mens onderwerpt. De kracht van gedachten is dat ze ons bij de aandacht vandaan houden. Dus gaat de mens mediteren, de natuur in, schilderen of weet ik veel wat, om maar weer terug te kunnen keren naar de rustgevende staat van aandacht.
Om aandacht te geven aan een bloem heb je geen enkele levensbeschouwing nodig.
Om aandacht te geven aan het kopje thee wat je drinkt heb je geen enkele levensbeschouwing nodig.
Zodra er een gedachte opkomt dat een roos mooier is dan een tulp, dat koffie lekkerder is dan thee, dán betreedt je de wereld van verwachtingen en voorwaarden.
Als jij fiets langs de zee heb je in feite al aandacht voor de aandacht. Omdat je aan de zee geen levensbeschouwing op legt, omdat je aan de zee geen voorwaarden oplegt. En omdat je van de zee geen verwachtingen hebt. De zee IS.
LikeLike
@Zwerver, we staan bloot aan interne en externe stimuli, de interne genereren we zelf, door het denken welke gevoelens of emoties oproepen die vervolgens weer associaties naar andere gedachten leggen etc en zo creëer je je eigen innerlijke tredmolen, opkomende gedachten zijn niet te onderdrukken, wel er naar kijken en niet te veel aandacht aan schenken, dan ontdek je in wezen de hectiek van het brein.
De externe prikkels komen van de buitenwacht maar kunnen ook weer van invloed zijn op de interne,
kritisch observeren hoe je daar mee dealt kan weer tot enige zelfkennis leiden.
Je schrijft: Als jij fiets langs de zee heb je in feite al aandacht voor de aandacht. Omdat je aan de zee geen levensbeschouwing op legt, omdat je aan de zee geen voorwaarden oplegt. En omdat je van de zee geen verwachtingen hebt. De zee IS.
Het gegeven van aandacht is nooit van de baan, als ik geniet van de zee ben ik me daar bewust van.
En ga me nu niet vragen wie of wat hetgene is dat zich ervan bewust is:)
LikeLike