Vandaag begint de Maand van de Spiritualiteit met als thema compassie, het vermogen om medeleven te hebben met anderen en met jezelf. Compassie was de levenshouding van mysticus Franciscus van Assisi, die oprecht bezorgd was over het welzijn van anderen. Compassie als levenshouding. Een spiritueel thema. Maar wat is spiritualiteit eigenlijk? Voor sommigen niet altijd even duidelijk, maar een filosofische benadering kan helderheid bieden.
Filosofe Angela Roothaan (VU Amsterdam) heeft er een boek over geschreven: Spiritualiteit begrijpen. Een filosofische inleiding. Nog altijd actueel. Spiritualiteit is een levenshouding. Of het zoeken ernaar.
‘Een manier om bewust en aandachtig in het leven te staan, in verbondenheid met de bron waaruit je leeft. Zo’n levenshouding geeft een bepaalde kwaliteit aan het leven, die we spiritueel noemen. Wat heeft zo’n levenshouding dan met filosofie te maken?’
Volgens Roothaan moeten we het traditionele beeld van filosofie als geleerde reflectie relativeren: studie is een onderdeel van de filosofiebeoefening, maar filosoferen is ook het zoeken naar een bepaalde levenshouding. Roothaan vindt in alle gestalten van westers filosoferen mythische en/of religieuze begrippen. Dus niet alleen in de oosterse filosofie, dat nog niet zolang geleden door sommige filosofen geen filosofie genoemd mocht worden: het zou niet voluit rationeel zijn.
‘Inmiddels heeft men er oog voor gekregen dat ook de westerse filosofie in al haar stadia, van Socrates tot en met Wittgenstein, vermengd is met religieuze en mythische inzichten.’
Roothaan denkt daarbij aan de daimon van Socrates, het geweten in de christelijke filosofie, de idee van vrouwelijkheid bij Rousseau, die van het transcendente bij Kant. Begrippen die uiteindelijk niet rationeel te funderen zijn, maar toch een systeem van denken dragen. De westerse filosofie is volgens de filosofe verbonden met verwondering: het aandachtig waarnemen van de werkelijkheid, en het niet voor gegeven nemen van die werkelijkheid.
‘Een filosoof wil niet de inhoud van zo veel mogelijk boeken kennen, maar een goede houding ten opzichte van de werkelijkheid kunnen innemen. Dat is immers wat we wijsheid noemen. (…) Als die evenwichtige levenshouding, die voortkomt uit het leren van het leven wijsheid is, dan is de filosoof iemand die naar dat evenwicht streeft.’
Juist in onze tijd, aldus Roothaan, is een goede filosofische begripsvorming over spiritualiteit hard nodig. Ze vraagt zich af hoe spiritualiteit zich verhoudt tot de verschillende levensbeschouwingen en religies, die in deze tijd naar nieuwe verhoudingen tot elkaar moeten zoeken. Ook vindt zij het belangrijk dat we in ons zoeken naar spiritualiteit niet in verwarring raken, of in strijd met elkaar, maar dat we daarentegen tot meer helderheid en wederzijds begrip komen, misschien zelfs tot overeenstemming. Om dat te bereiken, is de filosofie nodig.
In haar boek bespreekt zij hoofdstukgewijs spiritualiteit via begrippen als moraal, mystiek, spiritualiteit, maar ook religie, levensbeschouwing en oriëntatie, en leerlingschap en zelfvorming. Ze sluit haar boek af met een hoofdstuk waarin spiritualiteit verbonden wordt met het zoeken naar wijsheid.
Spiritualiteit begrijpen, een filosofische inleiding | ISBN 9789085062097 | gebonden | 113 p. | 2007 | 1e druk | BoomFilosofie | € 19,00
‘Spiritualiteit’ is al enkele decennia een gevleugeld woord. Zowel traditionalisten als pioniers duiden er een specifieke ervaring en levenshouding mee aan. Maar wat het betekent is niet altijd even helder. Dit boek reikt geen kant en klaar afgebakende definities aan, maar zet verwante begrippen naast elkaar – zoals religie, mystiek, spiritualiteit en levensbeschouwing. Vanuit een filosofische benadering wordt gezocht naar een beschrijving van spiritualiteit. (BoomFilosofie)
Beeld: Socrates – Een Stoa is een overdekte zuilengalerij waar in het Oude Griekenland handel werd gedreven. Op deze centrale plek kwamen ook Socrates en zijn leerlingen samen om burgers te confronteren met fundamentele levensvragen. De kern van de socratische filosofie is om dóór te vragen tot mensen zelf het antwoord op hun vragen ontdekken. (stoa.nl)
GODENENMENSEN 
Compassie was de levenshouding van mysticus Franciscus van Assisi, die oprecht bezorgd was over het welzijn van anderen. Compassie als levenshouding.
——————-
Compassie wordt omschreven als het meevoelen, meelijden met een ander. Ik raad dat niet aan, ik zie er ook geen mystiek in. Compassie is op een gekunstelde wijze je trachten in te leven in het leed van een ander. Wijs waren mijn vrienden die vertelden dat zij zich op geen enkele wijze konden inleven in mijn toestand ooit. Dat was nog eens -intuïtieve- wijsheid! En zo was het. Inleven is een intellectueel gebeuren. Een mysticus houdt zich daar niet mee bezig.
Niet dat ik een kwaad woord wil schrijven over Franciscus van Assisi. Ik weet te weinig van hem en wat er geschreven is over hem kan gedaan zijn door onwetenden. En is dan van weinig waarde.
LikeLike
Het woord compassie is bij mij een vervelend woord geworden sinds de anti Zwarte Piet hetze.
Iemand die op tv ronduit zei dat hij de gekwetstheid van gekleurde nieuwe Nederlanders onzin vond werd verweten ‘dat hij geen compassie had’.
Ik heb met vele dingen ook geen compassie, zoals de overtuiging dat het terrorisme uitsluitend uit de Islam voortkomt.
Compassie lijkt mij een goede zaak als mensen vervelende dingen overkomen, in ziekenhuizen zie ik mensen waarvan ik me afvraag hoe het mogelijk is dat ze er nog zo opgewekt uitzien.
Zo had ik al compassie met Syrische vluchtelingen toen reportages lieten zien hoe moeders met kinderen in de winter hokten in Syrische open grotten, die reportages waren er al jaren.
Maar je proberen in te leven in wat ik zie als waanideeën lijkt mij onzin.
Wij hebben daar ook een spreekwoord voor ‘het is een goede vriend die mij mijn feilen toont’, vaak verbasterd tot ‘tonen veilt’.
Het boek wat ik nu lees van Wassermann, eerste publicatie in 1897, gaat ook regelmatig over compassie, of het ontbreken daarvan.
Joden die zich niet konden inleven in de gevoelens van ‘echte’ Duitsers, en andersom.
Uit de psychiatrie is de bekende uitspraak ‘hoe ga je om met iemand die er van overtuigd is Napoleon te zijn ?’.
Dat is niet mijn vak, wel zou ik medelijden hebben met zo iemand.
Ergens is dat medelijden er ook met de anti Zwarte Pieters, ik geloof best dat zij zich gefrustreerd voelen.
Toch is met medelijden meer in de trant van ‘jammer dat jullie niet in staat zijn je werkelijke probleem te analyseren’.
Daarmee wil ik niet zeggen dat er geen vooroordelen zijn, maar ik denk dat vele gekleurde nieuwe Nederlanders alles wat niet zo gaat in hun leven als zij het willen toeschrijven aan alleen die vooroordelen.
Bij VK Opinie staat nog een verhaal over de politieke achterstand bij ons van Afro Nederlanders.
Dit verhaal toont volgens mij aan dat de auteur, studente politicologie, nog niet veel geleerd heeft.
Als wij elke groep in Nederland die meent recht te hebben op een vertegenwoordiger in onze volksvertegenwoordiging er één geven, hoeveel leden komen er dan in die kamer ?
ik denk dat we met 1000 er nog niet zijn.
LikeLike
Van wie zou de toch overbekende Franciscus van Assisi die “compassie voor anderen” (in zijn geval zelfs voor alle levende wezens!) toch hebben? Wat vreemd dat men hem hier (doet Angela Roothaan dat ook?) eerder met eigen “mystiek” en “filosofische spiritualiteit” inpalmt, dan met zijn maar al te duidelijke geloof in de manier van denken en leven van Jezus..en dat zelfs niet eens vernoemt? Gegevens naar eigen hand zetten lijkt geen goede basis voor gesprek tussen mensen, denkend over hun levensbeschouwing.
LikeLike
@joost tibosch
Hij wordt hier omschreven als een mysticus. Dat gaat natuurlijk niet gepaard met een geloof in Jezus. Je bent óf mysticus óf gelovig. Maar niet alle twee tegelijk.
LikeLike
@ Joost,
De Franciscaanse Beweging beschreef Franciscus zo – in hun seminar afgelopen jaar: Franciscaans leiderschap: compassie als levenshouding. “Franciscus van Assisi is een mysticus die leefde vanuit compassie. Zijn daarop gebaseerde levenshouding maakte hem tot een leider die het beste in mensen naar boven haalde. Tijdens het seminar staat de vraag centraal welke rol compassie speelt en kan spelen bij hedendaags leiderschap.”
– Mij gaat het vooral om hoe de filosofie kijkt naar spiritualiteit.
– Angela Roothaan noemt Franciscus een middeleeuwse religieuze hervormer, en heeft het over de mens en natuur door God geschapen, zoals Franciscus dat zag, ze brengt Franciscus niet direct in verband met mystiek en spiritualiteit, maar zegt wel dat alle religies aanhangers kennen die zich vooral op de mystiek richten, zoals de soefi’s in de islam en de stichters van de contemplatieve ordes in het christendom.
– Ze heeft het wat Franciscus betreft niet over Jezus, maar over Christus. 😉 In het verhaal over de wolf, dat ken je vast wel, zegt Franciscus: ‘Kom hier, broeder wolf, in de naam van Christus beveel ik je, noch mij, noch iemand anders kwaad te doen.’
LikeLike
Paul
De eerste joodse christenen bleven denken en leven zoals Jezus dat deed en noemden hem dan en daarom joods Messias, Christus, Zoon van God. De voor ons ingewikkelde oude theologie denkt dat later tijdgebonden met zijn theorie van twee naturen: de (historische) mens Josjua van Nazaret = (de Zoon van) God. Jezus noem je pas Christus als je als Franciscus gelooft dat hij als geen ander te maken heeft met de eigenlijke (goddelijke) bedoeling van menszijn. Dat is toch wat anders dan wat gemeenlijk zoals ook in reacties hier (filosofische) spiritualiteit, mystiek of compassie wordt genoemd. Dat in dit verband in het christendom ook over de H.Geest wordt gesproken laat vermoeden dat dat geloven in Jezus natuurlijk ook met mensen- wereldlievende spiritualiteit te maken zal hebben.
LikeLike
Zwerver,
Wat zeg je het weer leuk en helder: ‘ Je bent óf mysticus óf gelovig. Maar niet alle twee tegelijk.’
LikeLike
Trouwe Lezeres
Maar het maakt de discussie wel wat troebel. Ik schrijf eigenlijk altijd over mystiek. Een gelovige zal dat nooit her-kennen. Ook al hebben we het beiden over Christus. Maar op Paul’ s blog gaat dat doorgaans wel goed. Leven en laten leven!
LikeLike
Tibosch
Laat ik nu denken dat joden mensen waren van regeltjes, uit de Thora’s, iets van 22.000, meen ik me te herinneren.
Zoals de kastjes met kettingen aan Amsterdamse bruggen, als die over de brug konden worden gespannen mochten joden er op de Sabbath over lopen, zoiets.
Zinloze rituelen, die overigens bij elke godsdienst voorkomen.
Rabbi Graetz uit Krakow schreef in zijn tiendelig of zo werk van rond 1880 ‘dat geweten geen rol speelde bij joden’.
Israel Shahak, ‘Jewish History, Jewish Religion, The Weight of Three Thousand Years’, 1994, 2002, London schrijft iets soortgelijks.
Mijn idee van Jezus is en was dat die medelijden stelde boven regeltjes.
Daarmee is ‘joodse christen’ een contradictio in terminis.
Veel geschrijf van joden die Israel verdedigen komt op hetzelfde neer, formele argumenten als ‘dat er nooit een Palestijnse staat was’.
In die redenering waren progroms ook te verdedigen, joden hadden toen ook geen eigen staat.
‘Het beroofde land’, Anja Meulenbelt, 2000, Amsterdam betoogt dat vele joodse Israeliers Palestijnen zien als een plaag, net malaria.
En lees eens http://www.daatemet.org.il/daathalacha/en_gentiles1.html
LikeLike
Ik zie dat de engelse versie er niet meer is.
Ik copieer:
Summary
What arises from all the aforementioned is that in the words of the Prophets, and also in the words of our Sages OBM, the Gentiles are thought of as animals. Even so, it clearly does not mean that they are actually treated as animals, and there are distinctions between Gentiles and animals, for we have already seen that the Halacha deems stealing from a Gentile to be forbidden by the Torah’s law, while it is clear that stealing from a beast is not considered stealing.
Likewise the Mechilta says that judgement of one who intentionally kills a Gentile is given to Heaven and, of course, this is not the case regarding an animal.
Also, the Gentiles were commanded to fulfill the Seven Commandments of the sons of Noah — in contrast, of course, to animals. Nevertheless, we have seen that the status of the Gentiles in Halacha is similar to that of animals in many respects, and generally speaking, there is no real distinctions made between them (further on we will expand slightly this on deep concept).
LikeLike
Van der Wal
Dat je terecht kritiek op christenen en joden hebt, is mij met mijn zelfkritiek wel duidelijk. Zo kun je ook terecht kritiek hebben op socialistische communisten en liberale graaiers. Dat jij niet op de hoogte blijkt te zijn van christendom en jodendom moet ondanks de bergen boeken aan gebrek aan opleiding, historisch-literaire bijbelse kennis en daaruit voortkomend selectief onvermogen liggen! Ook dan zou je de volle vrijheid hebben om geen jood of christen te zijn, maar wist je tenminste waarover het ging en viel er te discussieren. ,
LikeLike
Tibosch,
Ik zie helaas niets inhoudelijks, dus kan ik niet reageren.
LikeLike
Voor wie het interesseert.
ik dacht dat de engelse versie verdwenen was, maar dat is niet zo.
Als je klikt op de link hier beneden krijg je een hebreeuwse site, links boven is een leeg vak met een pijltje naar beneden, daar op klikken maakt de keuze voor engels mogelijk.
Het artikel wat uitlegt dat het joodse geloof racisme omvat, alleen joden zijn mensen, kun je dan zoeken met de zoekterm ‘gentiles in halacha’.
LikeLike
VanderWal
Jezus kwalificeren als de “man van medelijden”? Waar haal je dat in ‘shemelsnaam vandaan? Een oorspronkelijk verhaal van Jezus (uit de vele nog bestaande vertalingen wetenschappelijk geconstrueerd): degene die je met volle geweld met zijn (gebruikelijke) sterke rechterhand op je linkse wang gaat slaan, bied je je rechterwang aan. dan zul je zien dat hij in de lucht en een modderfiguur zal slaan. Het meest zgn “lieve” verhaaltje van Jezus blijkt een indrukwekkend mime-verhaal te zijn tegen onnozel belachelijk geweld!
LikeLike
Nu ik toch bezig ben, lange tijd las ik de Sephardic Newsletter.
Zeer boeiend voor een andere joodse kijk.
https://groups.google.com/forum/#!forum/Davidshasha
LikeLike
Tibosch
helaas heb ik mijn bijbel hier niet bij de hand.
Maar als ik daaruit zou citeren, ik vraag me af of het iets zou uithalen.
Dit schrijvend vraag ik me af of jij die bijbel ooit hebt gelezen.
De essentie van Jezus was zich keren tegen de regeltjes.
Er staan inderdaad tegenstrijdige dingen, ergens wordt hij de man van het zwaard genoemd.
Maar de hoofdzaak lijkt mij glashelder.
LikeLike
Zwerver,
Je bent werkelijk ‘onverbeterlijk’, nu met je ‘troebel’ tegenover het helder! Dat is genieten!
Verder ben ik het ook met je eens. 🙂
LikeLike
Trouwe Lezeres
Iets geloven maakt troebel. Het veroorzaakt innerlijk allerlei emoties. Zo maakt compassie met anderen ook allerlei troebele zaken in een mens los. Dat noemen we dan emotioneel verward zijn.
De mysticus is tot stilstand gekomen, de troebele, emotionele vlokken bezinken. Het schept ruimte voor een nieuwe bezieling welke innerlijk wordt waargenomen. Vanuit die nieuwe bezieling is er geen compassie met behoeftigen meer nodig, er is het directe zien wat er nodig is. Helderheid!
En natuurlijk de vraag waar die nieuwe bezieling vandaan komt. Als mijn eigen denken (compassie) troebelheid veroorzaakte, zou die heldere nieuwe bezieling dan niet ook uit gedachten vandaan komen?
LikeLike
Het in dit topic besproken boek van Angela Roothaan lijkt mij een waardevol boek. Mooi om het begrip ‘spiritualiteit’ in een breed licht, nader te beschouwen.
Ga het boek zeker lezen. Dank voor de tip.
LikeGeliked door 1 persoon
VdW Heb oa ook een universitaire exegetische bijbelopleiding met alles derop en deran..en jij? Trouwens..die essentie van de jood Jezus was dat hij iedereen de moeite waard vond, mn de zwakken en hen die “men”(door joodse regeltjes bv) minder of niet belangrijk vond, geinspireerd door zijn geloof in (Abba)JHWH, die van alle mensen houdt.
LikeLike
Zwerver, Trouwe lezeres
Er zijn in de kerkgeschiedenis nog al wat “heldere” gelovige mystici mét hun door Jezus geïnspireerde onmiskenbare praktische zorg voor behoevenden.
LikeLike
Tibosch
Ik heb overwogen mijn argumenten, meest met bronvermelding, nog eens samen te vatten.
Maar het lijkt me zinloos, je blijft je op autoriteit beroepen.
De essentie van een wetenschappelijke opleiding is kritisch kunnen nadenken, kunnen analyseren, en openstaan voor nieuwe dingen.
Dat soort zaken is voorwaarde voor discussie, zich beroepen op autoriteit is dat niet.
LikeLike
…..” Compassie als levenshouding…..”
Karen Armstrong laat haar licht hierover schijnen.
http://www.npo.nl/lux/15-11-2009/POW_00257795
LikeLike
vdW Bij twijfel of je de bijbel ooit wel hebt gelezen, kun je je het natuurlijk niet veroorloven te wijzen naar je “elitaire” exegetische bijbelopleiding, op grond waarvan je inhoudelijke reacties geeft. Bij sommigen valt dat elitaire gedoe tegenwoordig zo slecht, dat iedere discussie inderdaad onmogelijk wordt. Soit! PS Ben ik eindelijk ook van dat achterlijke achternamengedoe af.
LikeLike
@Carla, weer zo’n Lichtwerker (die term kwam mijn zoon mee aanzetten:)) die het allemaal zo goed weet, je wordt er langzamerhand mee doodgegooid.
Compassie zit van nature al in ons pakket, dat hoeft ons niet bijgebracht te worden, maar ook andere zaken, het hangt een beetje van de omstandigheden af wat de boventoon voert en zo wil het één het ander nog wel eens bij tijd en wijle onder gaan sneeuwen.
LikeLike
Ik probeer het nog een keer.
Ik begon met te reageren op ‘De eerste joodse christenen bleven denken en leven zoals Jezus dat deed en noemden hem dan en daarom joods Messias, Christus, Zoon van God.’.
Naar mijn niet opgeleide mening is ‘joodse christenen’ een contradictio in terminis.
Een religie alleen voor de uitverkorenen, waarbij de niet uitverkorenen dieren zijn, waarbij geweten geen rol speelt, alleen een meer dan twintigduizend regeltjes, dat lijkt mij niets van doen hebben met wat Jezus wilde, mocht hij een historisch iemand geweest zijn.
Ik gaf wat onderbouwing, waaronder nog een vrij recent boek van Shahak.
Ook citeerde ik uit Wassermann rond 1900.
Je leest hetzelfde in Ralph Giordano, ‘Israel um Himmels willen Israel’, 1993 Köln, de joodse schrijver mocht op de Sabbath in Israel bij orthodoxe joden nog geen actentas ondr z’n arm hebben.
Als dus Jezus hiertegenin ging, en daarmee een menselijke religie stichtte, dan heeft hij mijn bewondering.
Dat dat dan later weer uit de hand liep, met de inquisitie als triest hoogtepunt, dat is dan weer wat anders.
De begerige monniken in de tempel van de Tand op Sri Lanka waren daarbij eyeopeners, hoe religie misbruikt kan worden.
Calvijn kon er ook wat van, het levend verbranden van Servatius, omdat die het heilige drie eenheid compromis doorzag.
Voor goed begrip, niet alle nu levende joden zijn zo, iemand als Hamburger voorop.
LikeLike
Carla,
Dank je wel voor de link van Karen Armstrong!
LikeLike
Joost,
Ik zie Jezus (ook) als een mysticus, de grootste waar ik over gehoord heb. Maar was Jezus gelovig?
LikeLike
Zwerver,
Het woord compassie is een lastig begrip voor mij. Wie geeft mij een duidelijke definitie ervan? Zolang het begrip niet duidelijk is, kun je er van alles over zeggen.
Bezieling, dus met, vanuit de ziel erbij betrokken, kan toch niet (alleen) uit gedachten voortkomen?
Als je puur vanuit verstandelijke overwegingen iemand redt, heb je dan compassie met iemand?
Kán dat überhaupt, iemand redden vanuit puur rationele overwegingen? Zo ja, hoe kun je zeker weten dat het vanuit puur rationele overwegingen is?
LikeLike
Trouwe lezeres,
Compassie is lastig te definiëren. Het is te omschrijven als meevoelen met iemand of met een groep mensen. Als ik lees over vervolgingen, dan maak ik mij daar een voorstelling van in mijn hoofd en dan heb ik vervolgens te doen met iets wat ik zelf bedacht heb.
Wat weet ik er nou van hoe het is om in een sloppenwijk te leven? Hoe het is om dagelijks misbruikt te worden? Hoe het is om als slaaf afgebeuld te worden? Ik kan dat niet weten! Dus ja, het is een rationele overweging en daar laat ik dan vervolgens mijn EIGEN gevoel op los.
En begrijp me goed, er is niks mis met compassie. Maar ik zie het als een kunstmatige constructie. Iets wat kunstmatig is, kan nooit mystiek zijn.
Maar in dat wat we Liefde noemen, daar gebeuren andere dingen. Liefde is het verdwijnen van de tussenruimte tussen twee mensen of mens en object of dier. Die tussenruimte is rationeel van aard.
Wat mystieke overgave is, is je (zelf) overdragen. De dingen die gebeuren laat je gewoon gebeuren.
Dan komt je terecht in de wereld van de lijdende medemens. Voorstellingen in je hoofd komen daar niet aan te pas.
Aan Liefde hou je geen mooie zelfvoldane gevoelens over zoals bij compassie. Eerlijk gezegd is Liefde niks aan. Ik als mens schiet er niet mee op. Dat is ook de kern van mystieke overgave: je verdwijnt er zelf in. En je krijgt er niks voor terug.
LikeLike
Lezeres
Ik schreef dat hier eerder, de ratio kan niet beslissen, dat doen we met gevoel.
De boeken van Calvin en Ojeman over hoe mensen worden nadat ‘beslis’ delen van de hersenen zijn verwijderd tonen dat voldoende aan.
Mijn vader was nog SDAP lid, ook mijn moeder was socialiste, mijn sympathie voor Jezus is dat hij opkwam voor de zwakken, met aan de kant schuiven van regels, ik zie hem als sociaal democraat, als hij een historische figuur was.
Maar eigenlijk doet dat wel of niet historisch bestaan hebben er niet toe, het christendom ontstond, hoe dan ook.
Dat de naastenliefde regelmatig met meer dan voeten werd getreden door de kerk hierarchie, zo gaan die dingen, helaas, niet alleen bij kerken.
Als je ziet wat voor salarissen er vaak worden betaald bij ‘liefdadige’ instellingen vraag je je ook af wat het eigenlijke doel van zo’n instelling is.
De Duitse boerenopstand van 1524, als ik het goed heb onthouden, was evenzeer gericht tegen adel als tegen geestelijkheid.
De Franse revolutie van 1789 was niet anders, en het ontstaan van de Anglicaanse kerk had er best mee te maken dat buitenlandse bisschoppen en kardinalen gigantische inkomens uit de Britten persten, vaak zonder ooit een voet in het land gezet te hebben.
LikeLike
Trouwe Lezeres
Als jood geloofde Jezus in JHWH, die hij in zijn galilees aramees dialect en met zijn tijdgebonden joods paternalistisch denken Abba(Pappa,Pa) noemde. In het christendom werd dat “Onze Vader” en met dat geloof noemen christenen zich nog steeds “broers” en “zussen”. (zie 14/1 12.35)
LikeLike
…..” Het woord compassie is een lastig begrip voor mij. Wie geeft mij een duidelijke definitie ervan….?”
@ Trouwe lezeres, ik denk dat de enige duidelijke ‘ definitie ‘ is: ” Wat gij niet wilt dat u geschied doe dat ook de ander niet.”
Wanneer de mens hiertoe, van nature, zoals @Egbert zegt, in staat is dan wordt het anno 2017 hoog tijd om het te cultiveren. Denk je ook niet?
Het is geen kwestie van er over lezen ( hoewel erg interessant om de geschiedenis eens door te lopen m.n. de religieuze stromingen ) maar van, doen. Oefenen, merken dat het soms lukt en soms ook niet.
Naar mijn gevoelen is het dus ook een kwestie van zelfreflectie. Ben ik er nog bij, bij de ander ….. of steekt zich de kop van eigenbelang eerst, weer op !
Compassie wordt vaak in relatie gezien met religie. Maar het ligt ten grondslag aan alle religieuze, ethische en spirituele tradities. ’t is meer een kwestie van geraaktheid, een kwestie van het hart.
Het gaat m.i. niet om een gekunstelde constructie. En al helemaal niet om wat @ zwerver zegt…..’zelfvoldane gevoelens’ en die te koppelen aan compassie. Dat je omgeving én jezelf er beiden op floreren, dat is wel zo. ( m.i.)
Compassie, mededogen, ……@ Joost noemt vanuit het Christendom het spreken over ‘ broers en zussen’.
Hoe zou de wereld eruit zien wanneer een ieder niet alleen zou spreken over ‘broers en zussen’, maar er ook naar zou handelen?
Een utopie? Misschien.
Maar……ik denk de moeite meer dan waard om er toch aan te beginnen.
LikeLike
@Trouwe lezeres.
Ik zou, als ik jou was, niet beginnen met compassie. Dan wordt het een kunstmatig iets. Als een soort van “mede-lijden” vergroot je het lijden. Het is dus niet gedeelde smart is halve smart, maar dubbele smart.
Als je echter, zonder er bij na te denken, al automatisch de pijn in jezelf voelt bij de aanblik van de pijn van een ander, dan is dat iets anders. Ik meen dat je dat gevoel geen woord moet geven. Je kan wel je zwakheid erkennen omdat je zo gevoelig bent.
LikeLike
Jan, je bent in staat om kort en bondig te schrijven wat ik bedoel. Ja, zo is het.
LikeLike
God als “Pa(nu ev Ma)” en mensen als “broers en zussen” is als bij Godsgeloof onvermijdelijke beeldspraak natuurlijk niet geschikt voor mensen die alleen maar haat tegen Pa/Ma hebben en alleen maar ruzie in de familie.
LikeLike
Hoge deugd doet niet en het is er haar niet om te doen. Lage deugd doet, maar het is er haar om te doen.
LikeLike
– Men kan ook compassie hebben met zichzelf. ; en daar kan beterschap uit voortvloeien…
LikeLike
@Carla: Wanneer de mens hiertoe, van nature, zoals @Egbert zegt, in staat is dan wordt het anno 2017 hoog tijd om het te cultiveren. Denk je ook niet?
Carla, dat gaat er ook niet van komen, mits ieder mens over een fatsoenlijke levensstandaard zou beschikken, maar dat is helaas bij lange na niet de praktijk, ik weet ook niet van mezelf hoe ik “on the brink” zou reageren, het is gemakkelijk praten en filosoferen met een volle buik in een verwarmd huis,
Berthold Brecht zei het al; Erst kommt das Fressen, dann kommt die Moral.
LikeLike
@ Egbert, ik ben het met je eens wanneer een mens de wind, altijd en in alle opzichten, in de zeilen heeft, het makkelijker varen is dan met tegenwind.
Echter wanneer je uit gaat dat het er niet van gaat komen ( het cultiveren van compassie ) dan loop je het risico dát het er ook niet van gaat komen.
Zeg maar lang genoeg tegen iemand dat iets hem niet gaat lukken en de klus wordt daarmee verzwaard.
Compassie, zoals ik het versta, heeft niets te maken met een volle buik, een verwarmd huis en/of de levensstandaard. Maar alles met geraaktheid, ( geen mee- of mede- lijden ) met de warmte van je hart.
@ Valère de Brabandere, inderdaad, compassie met jezelf kan zeker helend zijn.
LikeLike
Op een dag merk je dat de wind goed staat. En die wind is altijd een tégenwind. Alleen met tegenwind stijgt de vlieger op. Alleen in eenzaamheid vind men het gezelschap. De gezel, dat ben je zelf.
LikeLike
Beste mensen, bedankt voor jullie reacties! In de Van Dale wordt alleen de betekenis gegeven van medelijden. Als je even googelt wordt er nogal verschillend over het begrip compassie gedacht.
Een beknopt resumé: Zwerver: er wordt een eigen voorstelling gemaakt van de pijn, het verdriet en dat kleurt het doen en laten te zeer. Het is kunstmatig.
Carla: wat gij niet wilt dat u geschied doe dat ook een ander niet. Dat kan lijkt mij ook op een vrij rationele manier in praktijk gebracht worden. Carla verbindt het echter later met geraaktheid. (18:55 )
Jan: compassie, begin er niet aan! (Dit vind ik de leukste…) Maar ongeacht Jan, of het (even) meerdere lijdende mensen oplevert, het kan gebeuren dat je zo geraakt wordt door de pijn of de ellende van iemand, dat het je nogal aangrijpt. Soms kun je het zelfs even in je eigen wezen of in je lichaam voelen…. Daar heeft niet iedereen altijd controle over. Maar of dat weer altijd compassie oplevert?
Jelle: de ratio kan niet beslissen, dat doen we met ons gevoel.
Valère: zelfcompassie kan helend werken.
Egbert: compassie tonen is gemakkelijk met een volle buik.
Iedereen zal natuurlijk compassie tonen naar zijn eigen geestesgesteldheid. We weten ook dat het niet voor iedereen even vanzelfsprekend is, niet iedereen heeft een even grote aanleg daartoe meegekregen. En als je denkt aan hoe soldaten in oorlogstijd ermee om hebben te gaan…..
Wat Zwerver zegt (14 januari 2017 at 23:50 ) vind ik mooi en ervaar ik ook zo: ‘Liefde is het verdwijnen van de tussenruimte tussen twee mensen of mens en object of dier.’ Behalve dat de tussenruimte (opgevuld met barrières) rationeel van aard kan zijn, kan die ook gevuld zijn met eerder opgedane gekwetstheid.
Carla zei: compassie hoeft niet gepaard te gaan met zelfvoldane gevoelens. Kun je eigenlijk wel compassie hebben zonder Liefde?
Compassie blijft toch een lastig begrip voor mij. Ik denk al met al dat het aan het woord ligt…
Zwerver, ik ben het met je eens: Liefde IS en dan gebeurt er gewoon van alles.
LikeLike
@Carla: Compassie, zoals ik het versta, heeft niets te maken met een volle buik, een verwarmd huis en/of de levensstandaard. Maar alles met geraaktheid, ( geen mee- of mede- lijden ) met de warmte van je hart.
Dat ben ik niet met je eens, als je honger hebt en kou lijdt, geen dak boven je hoofd hebt ben je meer met overleven bezig, lijkt mij tenminste, compassie zie ik meer als empathie, onderling nodig in de groep om te overleven, eigenlijk net als het fenomeen geloof, maar dat is maar een mening.
Maar compassie zou je ook in daadkracht moeten omzetten, als ik iets zie wat mij raakt en ik kan er binnen het kader van mijn mogelijkheden iets aan doen, dan gaat dat ook zeer zeker gebeuren.
Om vanuit het één of ander spiritueel beginsel slechts je geraaktheid observeren en er verder, zelfs als het kan, niets mee doen, omdat het in de eeuwigheid onbetekenend is en niets om de hakken heeft, lijkt me persoonlijk niet echt wenselijk.
LikeLike
@Valere: Ben ik met je eens, wees mild t.a.v. jezelf. dat heeft ook weer zijn positieve weerslag op de buitenwacht.
LikeLike
Sorry Jan,
Ik zie dat ik te weinig acht geslagen heb op je laatste stukje van je post van 15 januari 2017 at 14:15
Het is echter de vraag of je dat zwakheid zou moeten noemen…
LikeLike
Joost (15 januari 2017 at 11:38),
Ik respecteer je visie maar voor mij het het meer aannemelijk dat Jezus vanuit een innerlijk wéten predikte, vanuit ervaring. Vanuit de ervaring van Eénheid, soortgelijk als die van bv Meister Eckhart.
Jezus zei meen ik ook: Ik en de Vader zijn Één. Er zijn dacht ik meer van dergelijke teksten in Joh.14.
LikeLike
“Compassie was de levenshouding van mysticus Franciscus van Assisi, die oprecht bezorgd was over het welzijn van anderen.”
Zeer bewonderenswaardig – maar om dat voorbeeld na te volgen hoeft de hedendaagse mens niet spiritueel te zijn.
LikeLike
Compassie…..wat is dat nou? @ Rumi zegt het zo:
” Wordt als de zon, in compassie en mededogen.”
LikeLike
Dank je wel, Carla!
Zoals altijd zegt Rumi weer schitterende dingen! Het is inderdaad zo dat als je mensen in de ogen kijkt, je bij sommigen die innerlijke stralendheid waarneemt of gereflecteerd ziet.
Dan vang je een glimpje van de eeuwigheid op!
LikeLike
Trouwe Lezeres.16 januari 2017 at 00:19
Het is maar de vraag hoe je “zwakheid” beschouwd.
Ik zag het in meer als Tao, het zachte water dat de rots overwint.
Even zoeken voor je,,op zwakhied… en….
2 Korinthiërs 12
10 Daarom heb ik een welbehagen in zwakheden, in smaadheden, in noden, in vervolgingen, in benauwdheden, om Christus’ wil; want als ik zwak ben, dan ben ik machtig.
LikeLike
Dank je wel Jan!
Heb 2 Kor 12 gelezen, het kwam mij ‘toevallig’ even heel goed van pas om die tekst van 2 Kor. 12 onder ogen te krijgen!
LikeLike
Trouwe Lezeres
De tussenruimte kan ook gevuld zijn met eerder opgedane gekwetstheid. Maar eenmaal daarvan ontdaan komt er ruimte voor diepere gevoelens. En dringt het besef door dat die gevoelens direct ontspringen aan de Bron. Tussen de éne uiterste en de andere.
LikeLike