Timothy Freke en Peter Gandy zien als onderzoekers van wereld- en klassieke mystiek grote overeenkomsten tussen het verhaal van Jezus en die van stervende en verrijzende heidense godmensen, zoals Osiris, Dionysus, Mithras, Adonis en Orpheus. Ze leveren bewijs voor hun stelling dat Joodse ingewijden de mythen van Osiris-Dionysus bewerkten om het verhaal te creëren van een joodse stervende en weer verrijzende godmens, Jezus de Messias. Na verloop van tijd ging men deze mythe uitleggen als een historisch feit en het christendom van de dode letter was het resultaat.
Bovenstaande komt uit een recensie van hun boek Jesus and the Lost Goddess en De mysterieuze Jezus. Volgens het theosofische Sunrise legden dogmatische christenen – die christelijke verhalen letterlijk als historisch feit opvatten – overeenkomsten met oudere heidense mythen en figuren uit als plagiaat van de duivel ‘vóór het feit’ of als de historische verwezenlijking van gebeurtenissen die in andere culturen alleen als mythe voorkomen.
‘Religie is een verkeerde interpretatie van mythologie’, is een favoriete definitie van religie van cultuurfilosoof Joseph Campbell, en die bestaat uit het toekennen van een historische betekenis aan symbolen die strikt genomen naar spirituele zaken verwijzen.’ (Sunrise)
Symposium
Timothy Freke (foto: TF) is een Engelse filosoof. Hij heeft een eredoctoraat in de wijsbegeerte en is een internationaal gerespecteerde autoriteit op het gebied van spiritualiteit. Het boek The Jesus Mysteries van hem en Peter Gandy stond in Amerika en Engeland in de top-tien bestsellerslijsten. Freke is een van de sprekers op het symposium ‘Jezus en de ‘heidense’ mysteriën, toen… en nu?’ op zaterdag 7 november in Baarn.
Er zijn daar dan ook sprekers als cultuurhistoricus Jacob Slavenburg; theoloog Tjeu van den Berk; godsdiensthistoricus Annine E.G. van der Meer en filosoof Bram Moerland.
Volgens Jacob Slavenburg (foto: JS) is Jezus een tweede leven gaan leiden. Na zijn aardse bestaan zijn er verschillende tradities gevormd. De bekendste is de kerkelijke traditie. Zij formuleerde dogma’s en geloofswaarheden die slechts ten dele berustten op de christelijke teksten die opgenomen werden in het Nieuwe Testament van de Bijbel. Daarnaast ontstond er een traditie waarin niet alleen de persoon van Jezus, maar bovenal zijn leringen centraal stonden.
Tjeu Van den Berk (foto: Meinema) stelt dat de dogmatische Christus zo volmaakt en vlekkeloos is dat al het andere in hem verduisterd wordt. Voor de moderne mens is hij nog maar moeilijk invoelbaar. De archetypische Christus echter is volgens Van den Berk juist niet volmaakt maar wel volledig. Hij herbergt de duisternis, satan, hij is een paradoxaal wezen. Kan de Christus vandaag de dag nog geherinterpreteerd worden, kan hij nog wel tot symbool worden?
Volgens Annine E. G. Van der Meer (foto: AvdM) bevinden zich – naar het Evangelie van Filippus – onder de talloze vrouwen die Jezus op zijn tochten vergezellen, de drie Maria’s: Maria de Moeder, Maria de Zuster en Maria de Bruid. Het traditionele christendom hemelde de maagdelijkheid van Maria de Moeder op en het verdonkeremaande Maria de Bruid. Deze vervanging had grote gevolgen voor de visie van tweeduizend jaar christendom op lichamelijkheid, vrouw-zijn en aardse materie.
Bram Moerland (foto: wikipedia) vraagt zich onder meer af of Jezus werkelijk heeft bestaan. En hoe zinvol die vraag eigenlijk is. Jezus is volgens hem zonder twijfel de hoofdpersoon uit een aantal verhalen uit de eerste eeuwen van onze jaartelling. Maar die verhalen lijken verdacht veel op andere en eerdere verhalen uit lang vervlogen tijden. Het ziet ernaar uit dat Marcus, de eerste zogenaamde biograaf van Jezus, kwistig leentjebuur speelde in zijn mythische Umwelt.
Symposium Gnostiek | 7 november 2015 | Baarn (nadere gegevens volgen) | 10.00 tot 17.00 uur | De dagprijs voor het symposium is € 75 of € 50 naar draagkracht | In de prijs inbegrepen zijn een eenvoudige lunch, koffie en thee | Nadere bijzonderheden zoals dagindeling, routebeschrijving, parkeren e.d. volgen | Inschrijven en informatie bij Hanneke Hoekstra: 7novsymposium@gmail.com
Illustr: De Vier Zoas uit de mythologie van William Blake. Zij vormen de vier goddelijke onderdelen van de oermens Albion, namelijk instinct & kracht, rede & traditie, liefde & passie, en inspiratie & inbeelding. (William Blake Archive)
GODENENMENSEN 
Leuk Paul. Dat zit precies in mijn straatje.
Hoe vind je dat toch allemaal? Van Emanuel Rutten tot Tjeu v.d. Berk.
Van een wiskundig bewezen volmaakte god, tot Christus als archetypisch symbool en een paradoxaal wezen van de volledigheid van Duisternis en Licht.
Smullen is dat, alle deuren open zetten.
LikeGeliked door 2 people
Dit is iconografie. Kans is groot dat Jezus gebaseerd is op iulius caesar.
LikeLike
De invalshoek dat Jezus een fictief personage is, komt in de onderstaande rubriek terug bij verschillende auteurs. http://www.freethinker.nl/forum/viewforum.php?f=83
LikeLike
Goeiemorgen Paul en alle anderen.
Dit symposion kende ik, Gezien mijn fysieke conditie kan ik er niet naar toe. (Ook niet met hulp). Hopelijk krijg ik er via Goden en mensen een verslagje van. Het Christusbewustzijn is,- denk-,ik waar we naar op zoek zijn. Hij was mens geest en ziel ineen, net als wij allemaal. Ga dat maar eens uitleggen zonder voor een zwever aangezien te worden.
LikeLike
Stel je voor dat je een symposium organiseert over armoede, en de sprekers zijn een bankier, de directeur van een multinational en de voorzitter van de vvd. Zou je dan vertrouwen hebben in de uitkomst?
LikeLike
Rigoberta Menchú, ‘I, Rigoberta Menchú, An Indian Woman in Guatemala’, 1984, 1996 (Me Llamo Rigoberta Menchú Y Asi Me Nació La Concienca Barcelona 1983) beschrijft niet alleen de onbeschrijflijke onderdrukking van de autochtone Indiaanse bevolking van Guatelama, tot 1980, maar ook hoe die Indianen een religieuze verering hebben voor de zon en de aarde, de aarde waarvan zij leven.
Het doet me denken aan de godsdienst van Litauen, ‘god is alles’.
In het geval van Guatemala kwam ik geen mythologie tegen.
LikeLike
@Lucas, op Facebook Geloof en Wetenschap gaat de discussie ook. Ik schreef daar:
‘Hanneke Hoekstra-Oving en Anne Kool van de symposium-organisatie hadden jullie moeten uitnodigen, als tegengeluid, dan hadden ideeën uitgewisseld kunnen worden. 😉 Blijft vreemd, die uiteenlopende / tegengestelde thesen van wetenschappers. Wat de een wetenschap noemt, noemt de ander pseudowetenschap, en andersom. Het zal wel een richtingenstrijd zijn tussen theologen, filosofen en cultuurhistorici. Het onderwerp is wel uitermate boeiend – vooral de uitersten in ideeën erover.’
LikeLike
Het ‘verdonkermaande Maria de bruid’, inderdaad volgens Annine E. G. Van der Meer. Er staat nergens geschreven dat Jezus een liefdesrelatie had met deze Maria (Magdalena). Dat het zelfs leidde tot seksuele onderdrukking en dergelijk (‘grote gevolgen voor de visie van tweeduizend jaar christendom op lichamelijkheid’) Lijkt me een loze bewering. Dan nog Maria de zuster. Had Jezus een zuster? Ach, zo schrijf je boeken.
LikeLike
Al de verschillende visies op de persoon van Jezus, we weten het gewoonweg niet, een ieder die er wat mee heeft mag al naar gelang wat hem/haar hierin aan spreekt er een eigen invulling aan geven.
LikeLike
Zoals alle religies is het christendom ontstaan uit het volk. Mythen, wijze lessen en geschiedenis werden in de geschriften vermengd. De kans dat er een profeet in Israel bestaan heeft lijkt mij zeer groot. Dat de oude geschriften ook geschiedkundig juist zijn lijkt mij onbestaande. Van de vele godsdiensten die aanvankelijk bestaan hebben is praktisch geen enkele overgebleven. Zij zijn onder de voet gelopen door het christendom en de islam. Vermits geen enkele godsdienst op alle gebied logische theorieën naar voor brengt, kan ook niemand beweren dat hij de waarheid kent. Voor vele geschriften kan men geen enkele logische wetenschappelijke verklaring geven. Het blijven dus zoals aangehaald een vermenging van mythen, moraal en geschiedenis en hebben enkel grote waarde als volkscultuur. Vroeger regelden zij de ordelijke samenleving van gemeenschappen. Deze taak wordt stilaan volledig overgenomen door democratische regeringen. Alleen in de moslimwereld bestaat nog een sterke neiging om de gemeenschap volgens godsdienstige regels in goede banen te leiden. Dat dit tot bloedige excessen leidt kunnen we dagelijks vaststellen.
LikeLike
Ipv aan zgn aantrekkelijke, toch wel achterhaalde, vroegere gnostische ideeen lijkt het me in onze tijd toch verstandiger je te houden aan de recente historisch literaire wetenschappelijke exegese van de evangelies. Wat en of je dan gelooft, blijft ook dan je eigen keuze. PS Ben ik nog steeds anoniem?
LikeLike
@Joost
Nee hoor, je bent niet anoniem! Leuk om je naam weer te zien. Je werd al gemist, kreeg ik de indruk.
Gelukkig zijn we het deze keer eens 🙂 (grapje)(natuurlijk niet)(maar dat maakt niet uit: ik waardeer jouw historische kennis heel erg hoog)(echt waar)
De wat je noemt: “achterhaalde, vroegere gnostische ideeen” bestaan niet.
Wat dan weer wel bestaat, dat is de levende Gnosis in ieders hart. Dat is een ervaringsfeit in het eeuwige nu.
LikeLike
@armandmaes
De Egyptische Zonnegod religie werd door een farao bedacht.
Beweerd wordt dat Moses daar priester was, en het voorbeeld afkeek.
In Egypte mislukte het.
Historici zien het ontstaan van het monotheïsme als de poging van machthebbers hun macht te rechtvaardigen.
Moses schijnt het gelukt te zijn, als de oude verhalen waar zijn.
De Habsburgs beriepen zich nog op hun goddelijke missie.
Onze kleine gristelijke partijen hebben het nog over ‘het van god gegeven gezag’.
Het Contract Social van Voltaire spreekt hen niet aan.
LikeLike
Fijn @ Joost je weer te zien en je visie weer te mogen lezen. Hoop dat het goed met je gaat.
Laat ik voorop stellen dat ik hetgeen je zegt ( 11:25 uur ) wel begrijp.
Wellicht juist vanwege het historisch, literaire, wetenschappelijke. ( hoewel niet echt mijn ‘habitat’ ) 😉
Echter wanneer ik die wijze van kijken naar…..verlaat en niet kijk naar mijn verstandige wijze van te ‘ houden aan ‘…..maar een verdieping lager 😉 ga zitten ( van het hoofd naar het hart ) dan moet ik bekennen heel veel vreugde te hebben beleefd aan waar o.a. het genoemde symposium over gaat.
Dan gaat het ook niet meer om wat geloof ik en al helemaal niet meer over dat wat ik dan geloof, méér waar zou zijn dan wat ooit eerder aan ideeën zou zijn ontstaan. ( ik geloof eigenlijk niet zoveel meer ) 😉
Mijn ervaring is dat hoe meer ik lees en nadenk over ooit en toen, dan begrijp ik steeds meer en beter hoe zich e.e.a. heeft kunnen ontwikkelen. En ervaar dit alles, ook in verbinding met de evangelies, eerder als een verrijking.
Niet denkend aan ‘ richtingenstrijd en/of absolute waarheid ‘.
Maar invoelend naar het eeuwig verlangen van de mens naar……
LikeLike
@Joost, mooi dat je er weer bent, ik begreep je post niet helemaal, doelde je misschien hierop;
Quote link: Ondanks de vele Christelijke gnostische teksten en Christelijke anti-Gnostische teksten lijkt het er niet op dat de Gnosis als geheel een Christelijke oorsprong heeft.
http://www.katinkahesselink.net/kh/gnostisch-christendom.html
LikeLike
Het probleem met teksten, woorden en taal is dat zij direct spreken tot het verstand. Datzelfde verstand maakt onderscheid en deelt in (dianoia), werkt in de dualiteit en oordeelt daarbij. (oordeel zonder gevoelsmatige ‘veroordeling’ zuiver denkmatig)
Daarbij komt dat in het westerse denken gebaseerd is op óf waar óf onwaar: een derde mogelijkheid is er niet. Dat denken heeft de wereld veel gebracht: het is de basis van de propositie logica en het wetenschappelijke denken. Je kan dan spreken van “achterhaalde ideeën”:iets nieuws is beter dan iets van vroeger door de voortschrijdend inzicht. Beiden kunnen toch niet waar zijn?
Maar volgens mij ontbreekt er dan iets.Als het over de Gnosis gaat dan schieten al de teksten daarover tekort. Gnosis is zowel kennis als niet-kennis: het behoort tot de kennis van het hart: het gevoel, niet tot de kennis van het hoofd. Gnosis is een gevoel van absolute zekerheid zonder dat het hoofd het kent. Zonder dat woorden het dus kunnen duiden. Als woorden het proberen te duiden: dan is het meteen al achterhaald. Maar toch is het waar, met absolute zekerheid..
(en tevens is het niet waar)
Daarom spreekt de Gnosis in paradoxen tot het hart, en gaat het verstand voorbij.
LikeLike
Voor de liefhebber:
http://www.nieuwwij.nl/interview/birgit-meyer-de-bestudering-van-religie-moet-heruitgevonden-worden/
Zelf word ik er helemaal warm en blij van. 😉
LikeLike
Ik ben de eerste en de laatste.
Ik ben de vereerde en de verachte.
Ik ben de hoer en de heilige.
Ik ben de vrouw en de maagd.
Ik ben de moeder en de dochter.
Ik ben de toonzetting van mijn moeder.
Ik ben de onvruchtbare en vele zijn mijn kinderen.
Ik ben het wiens bruiloften talrijk zijn en ik ben niet gehuwd.
Ik ben de kraamvrouw en zij die niet baart………
………
Ik ben de bruid en de bruidegom, mijn echtgenoot verwekte mij.
Ik ben de moeder van mijn vader en de zus van mijn man en hij is mijn nageslacht………………
Ik ben de stilte die men niet kan bevatten
en de gedachte waarvan de herinnering veelvuldig is…..
Ik ben het uitspreken van mijn naam.
Waarom hebben jullie me lief die me haten, en haten jullie hen die mij liefhebben?
Jullie die me verloochenen, erken mij!
Jullie die me erkennen, verloochen mij!
Jullie die mij kennen, wees onwetend van mij en zij die mij niet hebben gekend, laten zij mij kennen.
Want ik ben kennis en onwetendheid.
Naar Donder: een kleine willekeurige selectie uit “Donder: volmaakt bewustzijn”, met wat kleine corrupties van mij 🙂 (Nag Hammadi tekst)
Kijk Carla, hier wordt ik nu door ontroerd.
Hier geeft ik de voorkeur aan. Zonder maar iets aan de grote waarde van wetenschap af te doen.
Iedereen heeft gelijk EN ongelijk als het om -religie/yoga- gaat.
LikeLike
Ach, goede Jan…..ik vind je bijdrage van 14:56 uur heel mooi en ik begrijp je ( denk ik ) heel goed.
En tegelijk, wanneer ik naar mijzelf kijk en voel, was deze tekst zo’n 20/25 jaar geleden, volkomen aan mij voorbij gegaan.
Waarmee ik maar wil zeggen dat ik blijkbaar alle ruimte heb kunnen en mogen bieden aan mijn eigen procesgang. 😉
Met gevoelens van dankbaarheid aan hen die mijn pad kruisten en/of even mee op liepen.
LikeLike
@Carla, als nu je eens graag zou willen dat ze wat langer met je op zouden lopen kun je misschien eens meedoen aan een Pelgrimsroute naar Santiago de Compostella. 🙂
LikeLike
Mooie tekst Jan, dank je wel. Deed me denken aan een tekst van Hans Stolp op facebook. hierover. ga hem niet citeren.
LikeLike
De onnozel gebruikelijk ouderwets gelovige jonge mens, die ik was, heeft door historisch/literair wetenschappelijk bezig zijn met de evangelies niet alleen een overweldigende en ontroerende historische Jezus ontdekt. Hij heeft tot zijn vreugde ook ontdekt dat die historische werkelijkheid ook te combineren valt met modern leven en modern denken. Vanaf zijn puberteit leek hem dat persoonlijk onmogelijk en blijkt dat vaak met kerkelijk denken nog steeds onmogelijk te zijn.
LikeLike
[…] Gerelateerd: Is religie een verkeerde interpretatie van mythologie? […]
LikeLike
[…] Is religie een verkeerde interpretatie van mythologie? […]
LikeLike