Mensen kunnen vaak atheïst worden omdat ze al bepaalde opvattingen hebben over wat redelijk is, hoe bewijzen eruit zien of hoe de wereld in elkaar zit. Wie op dit gebied sterke opvattingen heeft, kan gemakkelijk op basis daarvan scherp oordelen over mensen die tot heel andere conclusies komen (c.q. gelovig zijn). Zulke mensen worden dan gezien als minder redelijk, dom of misleid. En wie zo naar z’n medemensen kijkt, zal moeite hebben om ze als volwaardige medemensen te beschouwen.
Aldus dr. Stefan Paas, hoogleraar Kerkplanting en Kerkvernieuwing aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en hoogleraar Missiologie van het Westen aan de Theologische Universiteit Kampen. Hij vindt ‘atheïsme’ geen tegenstelling van ‘religie’, maar van ‘theïsme’.
‘Een theïst gelooft dat er minstens één God (opperwezen) bestaat. Een atheïst gelooft niet dat er een God bestaat. Beide posities zijn empirisch ‘kaal’ of ‘leeg’, dat wil zeggen: er is geen correlatie tussen theïsme/atheïsme enerzijds en gedragspatronen anderzijds. Klassiek theïsme gaat meestal uit van één Opperwezen dat almachtig, alwetend en moreel volmaakt is.’
Paas twittert dat atheïsme geen haarkleur is, maar soms wel een pruik.
‘Wie denkt dat atheïsme geen ‘religie’ kan worden, denkt blijkbaar dat kale mensen nooit een pruik dragen. Natuurlijk, puur als filosofische positie ‘doet’ atheïsme niets. Maar ook atheïsme kan andere overtuigingen aanzuigen, waarmee het een bredere levensbeschouwing vormt. Net zoals theïsme ‘is’ atheïsme geen religie, maar het kan wel onderdeel worden van iets wat we ‘religie’ zouden kunnen noemen (of het equivalent ervan).’
Volgens Stefan Paas (foto: VU) zal een atheïst alternatieven moeten ontwikkelen voor God en zo overtuigd zijn door zijn ‘God-vervangers’ (vaak wetenschap en/of politiek) dat hij of zij van mening is dat iedereen – desnoods kwaadschiks – opgevoed moet worden tot hetzelfde inzicht.
‘Zo kan atheïsme in het echte leven wel degelijk trekken aannemen van een ideologie of religie.’
Elke levensbeschouwelijke beginstelling kan zich volgens Paas ontwikkelen tot gevaarlijke varianten. Vandaag zijn we meer dan genoeg doordrongen van het feit dat religie gevaarlijk kan zijn. Dat moet echter niet gebeuren in een roes van atheïstische zelfrechtvaardiging.
‘De geschiedenis laat zien dat gelovigen en ongelovigen beiden een groot geweldspotentieel hebben. De enige manier om vreedzaam samen te leven is dit onder ogen te zien.’
Zie: Atheïsme, religie en haar gevolgen
Illustr: Het Griekse woord “atheoi” αθεοι (“[degenen die] zonder god”) zoals dit wordt weergegeven in de brief van Paulus aan de Efeziërs 2:12, op de vroeg 3e-eeuwse Papyrus 46. Dit woord – of een woordvorm ervan – verschijnt nergens anders in het nieuwe Testament of de Koine Griekse versie van het Oude Testament. (Wikimedia Commons)
GODENENMENSEN 
het valt mij op dat vermeende christelijke filosofen zo bijzonder weinig weten van wat nu atheisme is. Eigenlijk weten ze helemaal niks van atheisme.
LikeLike
heel simpel voorbeeld over bijv. de referentie naar geweld. Atheisten doen net zo veel aan geweld als niet atheisten.(gelovigen). Daarmee doelt Paas op het communistische regime.
Wat hij niet door heeft is dat de ene god (christelijke) ingeleverd wordt voor de andere: het totalitaire regime. Je kunt toch moeilijk beweren dat de gemiddelde atheist van nu en vroeger (humanist) gelooft in een goddelijke dictator of een dictatoriaal regime.
LikeLike
@Neils, het gaat hier dan ook niet over het goddelijke van bijvoorbeeld het communisme, maar over het religieuze / levensbeschouwelijke karakter ervan. (Net zoals theïsme ‘is’ atheïsme geen religie, maar het kan wel onderdeel worden van iets wat we ‘religie’ zouden kunnen noemen (of het equivalent ervan, zoals Paas stelt. ‘Natuurlijk, puur als filosofische positie ‘doet’ atheïsme niets.’
LikeLike
hij brengt het in verband met geweld en dan gaat het wel degelijk om het geloof in een goddelijke dictatoriale omnipotente machtshebber die de plaats van een religieuze god inneemt voor een totalitaire regime. Op zich de punten die je keer op keer in je vorige bijdrage noemde. Het geloof in 1 bijna heilige omnipotente totalitaire macht.
LikeLike
Paas heeft het dan niet over het goddelijke maar over God-vervangers: Een atheïst kan bijvoorbeeld zo overtuigd zijn door zijn ‘God-vervangers’ (vaak wetenschap en/of politiek) dat hij of zij van mening is dat iedereen – desnoods kwaadschiks – opgevoed moet worden tot hetzelfde inzicht. Zo kan atheïsme in het echte leven wel degelijk trekken aannemen van een ideologie of religie.’
LikeLike
Zoals ik al zei dat kent Paas de atheist niet. Meeste atheisten zijn nl. humanisten. En natuurlijk zijn er ook atheisten die doorschieten. Kun je je afvragen in welke mate het nog atheisten zijn. Daarom zei ik de vorige x al. Er is geen 1 soort atheist. Maar allerlei varianten. DE atheist bestaat niet. Graduele gradatie van atheisme wel.
LikeLike
Net zoals DE theïst niet bestaat.
LikeLike
klopt alleen heb je de vorige bijdrage daar structureel in elke post wel voor gepleit.
LikeLike
Alleen maar voor verschillende opvattingen van ‘de’ theïst.
LikeLike
Niels je zegt dat de meeste atheïsten humanisten zijn. Kun je zeggen hoe je ze gelokaliseerd hebt en geteld en hoe de verhouding ligt. Gaat het over Nederland of heb je het over Europa, de wereld? Het zou erg interessant zijn als je data over atheïsten hebt. Bij mijn weten bestaan ze namelijk niet. Of was het een gokje van je?
LikeLike
– Men kan atheïst zijn en toch geloof hechten aan het absolute ‘zijn’ van een even absolute logica of eeuwig zijn, waarvan men geen nadere uitleg kan geven….
LikeGeliked door 1 persoon
@lucas, ik noem geen exact kwantitatieve aantal getelde personen. Wel de beweging: http://www.verwey-jonker.nl/doc/participatie/D0693416.pdf
LikeLike
Niels, daarmee komt je stelling dus te bungelen, maar het is eerlijk dat je dit 11 jaar oude rapport laat zien, zijnde jouw ‘bron’. (Er staan overigens best een aantal interessante dingen in.)
Het probleem is : christenen kun je ‘tellen’ via de kerken al is ook dat heel onbetrouwbaar (het zegt ook niets over gelovigen) maar atheïsten zijn ontelbaar want nergens bij aangesloten. Enquettes lijken mij geen stand houden. Volgens mij weten de meeste mensen niet eens wat een atheïst is, net als een theïst trouwens. Het zou best kunnen dat veel bewuste atheïsten destijds ook bij het HV waren aangesloten, maar het HV heeft niet veel draagkracht meer. Naarmate duidelijker doordringt dat er geen grens is tussen mens en dier is het onhoudbaar om de mens centraal te stellen.
LikeLike
@ lucas geen enkel onderzoek is erg betrouwbaar, dus kun je beter uitgaan van een beweging of een soort verschuiving, die best wel waarneembaar is maar niet met alleen kwantitatieve gegevens. En je hebt gelijk er zijn eigenlijk geen grenzen tussen mensen en dieren en dat maakt sommige opvattingen ook vrij wrang. Zijn wij bijvoorbeeld dan eigenlijk in de meerderheid kannibalen. Vroeger dacht men dat dieren bijv. geen gevoel hadden, veel christenen denken dat overigens nog steeds, terwijl onderzoek dat allang weerlegd heeft.
LikeLike
@Niels: Er zijn veel overeenkomsten tussen mensen en dieren maar ook nogal behoorlijk grote verschillen.
Als je het daar niet eens bent zou je maar eens een kwartier met een chimp (98% overeenkomst in DNA mens/chimp) in een kooi moeten gaan zitten om eens uit te zoeken of dat kleine verschil, één paar chromosomen nu werkelijk zoveel uit zou maken.
Als je het tenminste nog kunt navertellen…………:-)
LikeLike
Voor wie een ‘laagje dieper’ wil gaan dan haarkleur en/of pruik: 😉
of ….. Waar de zorg van Stefan Paas ( langzaam ) zichtbaar wordt.
http://www.geloofenwetenschap.nl/index.php/opinie/item/590-atheïsme-religie-en-hun-gevolgen/590-atheïsme-religie-en-hun-gevolgen.html?start=75
LikeGeliked door 1 persoon
@Carla, daar verwijst mijn link juist naar! 😉
LikeLike
@egbert
Er zitten tussen soorten dieren in het algemeen grotere verschillen dan tussen mensen en dieren, eenvoudigweg omdat een mens een dier is en als dier nog niet zo lang mee doet.
LikeLike
Oeps Paul ….. mea culpa. 😉
LikeGeliked door 1 persoon
Ik bleef hangen bij ‘kerkplanting’ , hoe gaat zoiets??
Via zaad of via scheuring?
LikeGeliked door 1 persoon
Het blijft een eeuwenlange discussie tussen twee partijen die een verschil in geloof hebben. de ene partij gelooft dat het heelal ontstaan is door een of andere tussenkomst van een geestelijk wezen, wat dat dan ook mag zijn. De andere partij gelooft dat alles uit het niets is ontstaan. Het blijft voorlopig allebei een zaak van geloven en dus niet van weten. De nutteloze discussie kan dus eeuwig doorgaan, behalve als iemand een tastbaar bewijs, in de een of andere richting levert.
LikeLike
@Niels schrijft: omdat een mens een dier is en als dier nog niet zo lang mee doet.
Dat klopt, maar wat mij intrigeert is waarom wij zijn uitgerust met een dergelijk super brein en we ons niet gewoonweg hebben ontwikkeld tot sterke listige apen, een dergelijk brein hadden we toch niet nodig om te overleven, hoe zou ik dat nu moeten zien, soms als een vorm van evolutionaire overkill?
LikeLike
De stamboom van de atheïsten gaat veel verder terug, ze zijn al bij vissen die het land opkropen. En hebben daarmee de oudste rechten. Het is aan de theïsten de eerste stap te zetten, ze uit te nodigen voor gesprek op basis van verdraagzaamheid en niet op basis van geweld. Nog beter lijkt me dat theïsten nu eindelijk eens de stap durven te zetten naar verdraagzaamheid in eigen huis.
(En ja, ik ben het hier met iedereen wel eens behalve dan op sommige punten)
LikeLike
O ja, en ik heb ook even opgezocht van die kerkplanting. De eerste kerk werd geplant door scheuring.
Een geschil tussen Petrus, Jacobus en Johannes enerzijds en Paulus anderzijds dat ontstond in Antiochië. Petrus at met bekeerde niet-joden en sommige apostelen aten zonder onderscheid van het vlees. En zo begonnen de christenen zich tegen het jaar 60 af te scheiden van de joden en werden de eerste kerken gepland.
Bij elke planting vindt een scheuring plaats terwijl je eerder zou verwachten dat dit door zaad, de bron van vreedzaam vrucht dragen, zou moeten geschieden.
LikeLike
-Laten we alles eerder idealistisch zien, en wat we als materie beschouwen eerder zien als een evolutie vanuit een ongekende idee van het absolute zijn zelf , de eeuwige wetmatige logos….
LikeLike
Hallo, allemaal, hier ben ik weer, na wat omzwervingen bij de lachende theoloog. Een goede, goede vrijdag en een vrolijk Pasen gewenst. Zalig Pasen vind ik wat hyperbolisch.
Pasen, is dat de reden dat we het hier, nu hebben over Paas?
@Wies, Ik snap dat kerkplanten niet. Waar komt dat vandaan? Van Plantinga? Of is dat ook een scheuring? Het kan ook via celdeling! (zoals in kloosters in het verleden, maar daar werd over gezwegen).
LikeLike