Naturalisme ondergeschikt aan een ethisch-religieuze zienswijze

Ephesians_2.12_._Greek_atheos
‘De mens doet er niet toe en de natuur is onverschillig.’ Het naturalisme bouwt voort op het materialisme en ontkent het bestaan van bovennatuurlijke verschijnselen: al het bestaande wordt uit natuurlijke oorzaken verklaard. ‘De natuurlijke geschiedenis van de wereld vertelt eigenlijk alles wat we willen weten.’  

Toch is het naturalisme fout. Docent filosofie Jan-Auke Riemersma stelt in zijn blog van 7 december jl. (herzien op 8 december) dat het naturalisme ondergeschikt is aan een ethisch-religieuze zienswijze. ‘Het bestaan van een transcendente werkelijkheid kan door de naturalist eigenlijk niet worden ontkend.’ In zijn proefschrift Naturalisme en Theïsme (2011) stelde hij dat het naturalisme onverenigbaar, zelfs strijdig is met religie (hfdst. 3,2.)

‘De naturalist gaat er van uit dat wij in staat zijn om de wereld objectief te onderzoeken. Dat is echter niet mogelijk: zelfs als we uiterst rationeel denken zijn we niet objectief, maar subjectief: onze logische modellen van de wereld zijn bedoeld om er in te kunnen ‘wonen’. Al onze modellen van de wereld zijn in die zin ‘aangepast aan de behoeften en noden van de mens’.’ 

Volgens De Lachende Theoloog onderzoeken we de wereld opdat we iets kunnen doen met de resultaten. Maar gelovigen kunnen de wereld niet meer anders zien dan door naturalistische ogen en verliezen daardoor hun geloof. Het naturalisme is een filosofie die heel diep bij de mensen zit.

janriemersmafacebookJan-Auke Riemersma (foto: Facebook) begint – in weer een van zijn fraaie bespiegelingen op zijn blog – met het ontmantelen van het naturalisme: bij de veronderstelling dat de mens onbemiddeld toegang heeft tot de werkelijkheid. Dit stelt ons in staat, zo gelooft de naturalist, om deugdelijke uitspraken te doen over de positie van de mens in de wereld. Het is voor de mens echter niet mogelijk om de wereld te beschrijven op een objectieve, neutrale manier, zoals de naturalist lijkt te denken.

‘Deze kennistheoretische aanname is echter naïef. Je kunt de naturalist voorhouden dat ons beeld van de werkelijkheid hoe-dan-ook een product is van het menselijk brein.’   

Zèlfs de wetenschappelijke (wiskundige) weergave van de werkelijkheid is geen beschrijving van hoe de wereld ‘in zichzelf’ is, een waarneming buiten de logische regels om, maar een beschrijving van hoe de wereld er uitziet in de ogen van een wezen dat altijd en overal vóór alles wil weten wat hij moet doen. Zo vervalst onze logische denkwijze elke beschrijving van de werkelijkheid, stelt de docent filosofie.

‘Je kunt het theïsme verdedigen door te betogen dat wij onderdeel zijn van een ethische werkelijkheid: alles draait om de vraag of de manier waarop wij leven, de keuzes die wij maken, goed of kwaad zijn. ‘In deze wereld is geen enkele menselijke handeling zinloos of zonder betekenis.’

De naturalist kan volgens hem geen objectieve beschrijving van de werkelijkheid geven. Als de mens nooit achter de logische beschrijving van de werkelijkheid kan kijken, dan heeft hij goede redenen om te denken dat de werkelijkheid ons verstand overtreft.

‘Je moet wel erg halsstarrig zijn en per se vast willen houden aan je opvatting dat de wereld een logische kooi is waarin wij gevangen zitten en waarbinnen al onze handelingen zonder betekenis zijn, als je niet in staat bent om te zien dat de wereld eigenlijk door en door religieus is en dat al onze handelingen zich afspelen op een zeer gevoelige balans van goed en kwaad. Het naturalisme is zo beperkt dat het eigenlijk niet kán worden verdedigd.’

Het bestaan van een transcendente werkelijkheid kan door de naturalist eigenlijk niet worden ontkend. – Al met al spreekt dit toch sterk in het voordeel van een ‘religieuze’ visie.’

Zie: De mens, in een wereld van goed en kwaad (en de discussie eronder)

Illustr: Het Griekse woord ‘atheoi’ αθεοι (‘[degenen die] zonder god’) zoals deze wordt weergegeven in de brief van Paulus aan de Efeziërs 2:12, op de vroeg 3e-eeuwse Papyrus 46. Dit woord – in een van zijn vormen – verschijnt nergens anders in het Nieuwe Testament of in de Koine Griekse versie (de originele handschriften) van het Oude Testament. (Wikipedia Commons)

About Paul Delfgaauw

🌟Online redactie Goden En Mensen 👁️ @Relifilosofie 🍀Freelance schrijver 🌱 Vereniging Leven met dood 🦋 De Woudkapel 🌲

30 Responses

  1. Robert Kruzdlo

    Het naturalisme bouwt voort op het materialisme en ontkent het bestaan van bovennatuurlijke verschijnselen…(…)

    Ik denk van niet. Het ontkend niet bovennatuurlijke verschijnselen, het onderzoekt die of ze Waar of Onwaar zijn.

    Naar de werkelijkheid kijken is net zo moeilijk als achter de werkelijkheid kijken.

    Geloven in iets is net zo belangrijk als een feit erkennen. Het is allemaal Gods werk.

    .

    Like

  2. joost tibosch sr

    Sinds ons evolutiedenken lijkt me humanisme met zijn zingeving ook naturalistisch te zijn. Als men op bovenstaande manier toch nog denkt dat een “religieuze visie sterk in het voordeel is”, denk ik dat ik het me als gelovige verstandelijk toch wel erg makkelijk maak, Maak ik zo als gelovige een echte redelijk menselijke discussie met humanisme met als uitgangspunt om elkaar beter te begrijpen niet weer opnieuw tot het bekende oude uiteindelijk nietszeggende en voor beide partijen in onze tijd onbevredigende nietes-welles-spelletje? En ook nog eens ouderwets weer in mijn irritant gelovig voordeel?

    Like

  3. Robert Kruzdlo

    Ik denk dat de plicht van de filosoof is dat hij vragen moet blijven stellen en nergens in moet geloven. De mens blijft leven in het ongewisse en hij kan zich haar eigen onmisbaarheid niet voorstellen. Het blijft een taal-spel. Transcentrale werkelijkheid is daar een onderdeel van..

    Like

  4. joost tibosch sr

    Natuurlijk kan een humanist het religieuze karakter van onze werkelijkheid ontkennen en heeft daar nog argumenten voor ook. Met die argumenten wil il als gelovige best discussieren, niet om gelijk te krijgen maar om te ontdekken dat we voor een betere wereld op gezamenlijke gronden samen kunnen werken..zonder elkaar onze eigen visie op te dringen.

    Like

  5. joost tibosch sr

    @Paul Toch niet in het sfeertje van “maar ik weet het toch beter dan jij” en zonder in onze wereld aan gezond samenwerken te denken?

    Like

  6. Carla

    Bij het uitwisselen van visie’s heb je m.i. een zender en een ontvanger. Beiden hebben naast hun visie ook hun emoties. Vooral bij de interessante, boeiende maar tegelijk soms ook gevoelige onderwerpen op deze site. En in het vuur van de herkenning of tegenwerping 😉 kan er wel eens een toon doorklinken die de sfeer heeft van dat hetgeen hij/zij denkt betere papieren heeft dan…..;-)
    Ik vind het een uitdaging om steeds weer de juiste woorden én de juiste toon te vinden. ( als ik reageer…..)
    Tot heden vind ik het hier prettig en leerzaam.

    Like

  7. -De materialist is iemand, die niet verder ‘wil’ zien dan zijn neus lang is ; of iemand, die altijd maar door een felle zonnebril ziet, en denkt, dat er helemaal geen kleuren zijn .
    -Niet verder zien en denken dan onze fenomenale wereld, is misschien praktisch aan te raden ; maar is zeker onvoldoende voor een filosoof …; want achter dit ‘fenomenale’ gaat het ‘transcendente’ schuil, en juist dat transcendente is oorzaak van bestaan en veranderen van dat fenomenale…
    -Anders blijft ook het fenomenale ondoorgrondelijk …

    Like

  8. Theo

    Ik begrijp niet waarom we als mensen vanuit een humanistisch wereldbeeld elkaar de hand zouden moeten reiken. Waarom moet daarvoor humanisme de grondslag zijn? Dat zou betekenen dat de gelovige zich dient aan te passen aan de humanist, ik vind dat geen vriendelijk ‘gebaar’. Eerder een eenzijdig. De religieuze visie die sterk in het voordeel is, moge wat mij aangaat slechts een vorm van troostrijkheid zijn. Dat kan in iemands leven zeker heilzaam werken. Van daaruit moge het naturalistisch wereldbeeld mij zeer troosteloos overkomen.

    Like

  9. bruno

    Ergens in de 4e eeuw CE op Cyprus ontstond de heilige drieëenheid als compromis.
    De intellectuele ontwikkeling van sommigen lijkt daar te zijn blijven steken, ondanks dat redelijk wat verstandige mensen hun levens gaven op brandstapels.

    Like

  10. joost tibosch sr

    Theo Mensen, zeker in ons global village, die elkaar zgn niet nodig hebben en niet proberen “elkaar de hand te reiken”, in de betekenis van samenwerken aan een door allen gewenste betere wereld, al was het maar omdat men elkaars menselijke waarden kan snappen…daar heb ik met mijn geloof in een “Rijk van God” de grootste moeite mee.
    Met dat geloof kan ik me inderdaad niet aanpassen aan louter menselijk materialisme, consumptisme etc, maar als gelovige opgeroepen tot God gegeven mens zijn kan ik dat wel aan humanisme met gezonde liberale vrijheid in gezonde sociale samenwerking. Ik voel me tot die samenwerking niet alleen als een humanist door mensenplicht maar met name door mijn geloof verplicht.

    Like

  11. Theo

    Daarmee geeft u goed weer waar u moeite hebt en waar niet, dat was hetgeen ik eerder wilde zeggen, volgens sommigen dienen mensen al het geloof uit de wereld te helpen, om slechts vanuit een humane grondslag, en dus vanuit een naturalistisch principe iets te betekenen. Wanneer ik dan in wiki lees aangaande humanisme; (een levensbeschouwing die zich niet beroept op een goddelijke openbaring, maar vertrouwt op het vermogen van de mens om zelf zijn leven zin te geven, zich baserend op westerse universele waarden zoals menselijke waardigheid, mondigheid, vrijheid, tolerantie en verantwoordelijkheid) komt dat overeen met elk geloof, met of zonder een God. Met de klem op Tolerantie, dit voor de heer bruno.
    Zo hoop ik dat in die “nieuwe wereld” geloven en niet geloven een brug naar elkaar vinden inplaats van uitsluiten.

    Like

  12. Jan

    citaat: “zich baserend op westerse universele waarden”.

    Dat is een contradictio in terminis. Universele waarden kunnen niet westers zijn. Westerse waarden sluiten oosterse, noordelijke en zuidelijke waarden uit, derhalve zijn ze niet universeel. (om het alleen maar bij de windstreken te houden.)

    Like

  13. Theo

    Ik begrijp de term westerse universele waarden evenmin, volgens mij zijn westerse waarden gewoon ‘westerse waarden’. Citaten zijn overgenomen uit de wiki. Een universele waarde zou veronderstellen een natuurlijke waarde, alle mensen neigen naar menselijkheid, behalve in de oertijd 😉 Hoe vanzelfsprekend is dat trouwens?

    Like

  14. Jan

    Een heilige drie-eenheid bestond al vele eeuwen voor onze jaartelling. In India, (Brahma, Vishnu, Shiva) in Egypte (Osiris, Isis, Horus) in Assyrië (El, Hadat, Anan), in Mesopotamië (Anu, Ea, Marduk) en ik meen bij de Joden toen die nog een zuiver oorspronkelijk geloof hadden (El, Asherah, Baäl) hoewel dat nogal gecorrumpeerd is door de latere Joden blijkbaar ik vind n.l. ook Jahweh en zijn vrouw Ashera en de afschaffing van Ashera zodat na de Babylonische tijd. Daar weet ik niet veel van, maar dat zal Joost wel weten, die weet er veel van. Het heeft ook pas geschreven over Elohim als een restant van vroeger.

    Het is dus geen compromis om een drie-eenheid te krijgen. Het monotheïsme is volgens mij een vervalsing. Het is andersom, van drie wordt het door de “schriftgeleerden” één. Alleen het volk komt in opstand die maakt dan van Maria weer een soort godheid en je krijgt weer Engelen die de functie krijgen van de vele Goden in andere religie’s.

    Like

  15. Over fenomenologie en ontologie heb ik wel wat gelezen, tijdens filosofiecursussen. Moeilijk hoor: Wat is, wat bestaat werkelijk, en wat is de kern van het wezen, het zijn? Wikipedia gaf een voorbeeld van fantoompijn, na een amputatie. Ledenmaat materieel niet meer aanwezig. Immaterieel; gevoelsmatig wel. : Rare vergelijking eigenlijk. Religie bestaat wel, is ook aanduidbaar, aanwijsbaar, en heeft invloed op ons zíjn, ons gedrag. De gevólgen van religie zijn wel zichtbaar, aantoonbaar. Maar religie zélf niet. Door secularisatie is religie bijna verdwenen uit onze maatschappij. Langzamerhand krijg ik het idee, dat ook humanisme, (ethiek zonder religie) aan het verdwijnen is. Wat gebeurt er dan met onze gevoelens, onze emoties? Verdwijnen die, sterven die af? Of moeten we allemaal naar de psychotherapeut?

    Like

  16. Theo

    Zo kun je verder letterlijk álles mythologiseren Jan, je combineert en creëert je eigen fantastische veronderstellingen, het staat me tegen. Ik geloof er graag in dat Jezus als mens is geboren, dat zijn moeder Maria heette et cetera. Ik geloof in bestaande realiteiten.
    Ik snap nog steeds niet wat er bedoelt wordt met compromis heilige drie eenheid : Ten tweede aan de heer bruno, er zijn ook heel veel verstandige gelovigen gestorven, omwille hun geloof. Maar gelovige zullen volgens u wel geen verstandige mensen zijn. Niet gelovigen zijn verstandige mensen. 🙂

    p.s. laatste post voorlopig, ik ben het zat op PD.

    Like

  17. Jan

    Hallo die Corrie !

    Wat al die filosofen zeggen, moet je je niet veel van aantrekken. Ik kom steeds meer tot de ontdekking dat ze elkaar heel erg vaak (of bijna altijd) tegenspreken. Zelfs dat ze vijandig tegenover elkaar staan, of elkaar belachelijk maken.

    Ik heb mijn eigen stelseltje, dat ik steeds bijwerk. Dat blijken sommige filosofen ook te doen, bij nader inzicht verandert hun opvatting. Alles vloeit, niets is vast.

    Over wat in wezen werkelijk bestaat, de ontologie zijn ze het ook niet eens. De één zegt dat het “ding an sich” bestaat en de ander die ontkent dat. Wat betreft de fenomenologie, dat is volgens mij een duur woord voor een verschijnsel. De meesten zien dat als verschijnselen die je met je zintuigen waar kan nemen en die vergeten dan eenvoudig maar dat er iets is dat waarneemt. Maar er zijn er die bijvoorbeeld bijvoorbeeld Hegel die het heeft over de fenomenologie van de geest. Dus eerst dien je al die filosofen in te delen in afdelingen, zoals materialisten en idealisten.

    Ik zou zeggen, laten we maar niet naar de psychotherapeut gaan. Ook die zijn in afdelingen onder te verdelen. Tegenwoordig zijn er richtingen die zich met de psyche bezig houden, zonder dat ze het bestaan van een psyche erkennen: bijvoorbeel de gedragspsychologen. Als je met hen over een ziel hebt gaan ze erg wazig kijken en veronderstellen ze dat je niet goed bij je hoofd bent: OMDAT ze er zelf niet van uitgaan.

    Wat betreft fantoompijn, in mijn stelseltje bestaat het geamputeerde ‘been’ wel degelijk in een andere dimensie, of anders gezegd: in een met andere stoffelijke deeltjes-wereld die in dezelfde ruimte aanwezig is als het voor ons zichtbare ‘been’. Dat is het zogenaamde “dubbel”, of “vormlichaam”, of “lingua sarira”. Bedenk dat de DNA wel de eiwitten vormt, maar dat niet bekend is hoe de vorm van het lichaam gevormd wordt. Beter gezegd, op de plaats van de milt zullen miltcellen worden gevormd en op de plaats van de lever, levercellen. Wanneer er levercellen op de plaats van de milt komen en het is daar “leeg” dan wordt hij een levercel, tenzij er al levercellen zijn, dan wordt hij gedood. Je ziet er is nog veel onbekend. Daarom vind ik dat men geen filosofische consequenties dient te verbinden aan “fantoom pijnen”. De mens weet meer niets dan iets. Ik weet uit de eerste hand, (ik heb in de revalidatietechniek gewerkt) dat iemand jeuk had aan zijn afgezette been. Die moest eerst zijn prothese aan doen om te krabben; anders ging het niet over.

    Dat religie niet zichtbaar is, is volgens mij vergelijkbaar met het niet kunnen zien van gedachtes. Het is er allemaal wel, maar je ziet het niet. Je hebt ogen die een wereld kunnen zien van een bepaald trillingsgetal of subtiliteit. In mijn stelseltje zijn gedachtes stoffelijke objecten, met een lage vorm van bewustzijn. Door aandacht van mensen groeit een gedachtevorm. Een bepaalde religie (om het overdreven te zeggen) is een soort collectieve obsessie (heel erg sterke gedachtevorm). Die zal net zoals andere gedachtestructuren ontstaan, een tijdje blinken en dan vergaan. Onze gevoelens en emoties zijn vergelijkbaar. Alleen trager: bij een emotie is de opbouw en desintegratie veel langzamer dan bij gedachten.

    Tenzij je natuurlijk je ego verbonden hebt met een bepaalde gedachtevorm. Daar ontstaan de oorlogen uit. Je kan het zien als goden of engelen die een bepaalde religie beheersen: bij de Grieken vochten de goden in de hemel en de mensen tegelijkertijd op aarde.

    Het onderwerp hier van Riemersma, is een soort pennenstrijd volgens mij tegen de niet-religieuzen omdat Riemersma zijn ego heeft uitgebreid tot zijn religie en afhankelijk is geworden van de door de zijnen in eeuwen gemaakte substantiële gedachtevorm-God. Volgens mij dus niet meer dan een zeer krachtige obsessie, engel of godheid. Mijns inziens gevaarlijk dus.

    Like

  18. Jan

    Beste Theo. mijn excuses dat mijn grote voorkeur voor mythes bij u in het verkeerde keelgat is geschoten.

    Het is niet meer dan mijn mening. Ik respecteer gelovigen hoog, niet op grond van hun overtuiging maar op grond van hun levenswandel: hun daden en levensvoorbeeld (als ik dat positief vind).

    Ik begrijp ook niets van “compromis drieenheid” dat is een aanhaling uit een andere reactie (van Bruno) gebaseerd op Wikipedia, als ik het goed heb begrepen.

    Ook zie ik dat veel verstandigen mensen sterven voor hun geloof. Dat is erg. Daar ben ik het met u eens. Maar ook atheïsten worden heden vervolgd in veel landen en kunnen de doodstraf krijgen. Onverdraagzaamheid is de basis daarvoor.

    Uw veronderstelling dat ik vind, dat gelovigen geen verstandige mensen zijn, is onjuist. Ik maak geen onderscheid tussen gelovigen en ongelovigen. Ik ga ervan uit dat zelfs ongelovigen, toch gelovigen zijn, maar dan in iets anders.

    Nogmaals mijn excuses, ik beschouw me ook als gelovige, in de werkelijkheid van mythen en sagen en SL in een symbolische werkelijkheid, waar ik heel erg van geniet.

    Like

  19. Jan

    aanvulling: SL moet SF zijn: de mens als hij opgaat in de SF-film of een mythisch verhaal, komt in een andere (werkelijke*) wereld. De symbolische wereld.

    *werkelijk is dat waar het subject zich mee verbindt: waar het waarnemend bewustzijn werkelijkheid aan toekent. De symbolische werkelijkheid is ruimer dan de zintuiglijke werkelijkheid.

    Like

  20. joost tibosch sr

    Gelukkig, Jan, dat je het nog over je “gedachtenstelseltje” hebt… Je weet toch, dat een westerse Merleau-Ponty in zijn “Phénoménologie de la perseption” fantoompijn oa. ook in verband brengt met de in evolutie gegroeide eenheid van lichaam en geest? Dat ik de opvattingen van jouw gedachtenstelseltje over godsdienst en geloof
    niet kan volgen, zonder het nu hoe dan ook over waarderen te hebben, zal je niet meer bevreemden

    Like

  21. Jan

    Neen, Joost, “Phénoménologie de la perseption” ken ik niet. Ik ben het zo te zien er mee eens: lichaam-geest eenheid. Alleen werk ik in mijn stelseltje de “geest” meer uit. En ik interpreteer evolutie vanuit het idealistische standpunt.

    Like

  22. Theo

    Jan, wat weet je van mijn manier van geloven?
    Ga je nu bagatelliseren?

    Dat van verstandige mensen kwam van de heer bruno,
    die vindt dat ongelovigen en dus verstandige mensen (?) veel moeten lijden, door de gelovigen en meer zulks onzin. Het verstand van gelovigen stopte bij de 4de eeuw, gelukkig kwam de heer bruno verder met “zijn” verstand. Ach, groetjes maar.

    Like

  23. Ja, Jan, ik herken veel in jouw gedachtestelseltjes, Pantha Rei, alles stroomt; is aan verandering onderhevig: Het water waar Jezus over liep en Quan Yin op drijft. Onze levenszee. De gedachte over God zoals hij in het Christendom tot ons komt, stamt uit de ideeën van Anselmus van Canterbury. “God moet bestaan, want ik kan hem bedénken”. Daaruit kwam weer de gedachte van Thomas van Aquino, met de onbewegelijke beweger, als vast punt in de kosmos. Joost heeft het over de evolutionaire samenvoeging van lichaam en geest. Dat boek kende ik niet. Ik herken wel de evolutionaire veranderingen waarin het lichaam, geest en ziel weer worden samengevoegd. Vanuit de derde dimensie, via de vierde (de katalysator). naar de vijfde etc. De gedachte, volgens Lao Tse , manifesteert zich. Ik vermoed dat Jan Auke Riemersma in discussie is met zichzelf, niet als een ego dat zich heeft verbonden met een bepaalde religie. Dit hoort bij filosofie dacht ik. Kijk, denk na, en bedenk wat bij jou past. De vierde dimensie; de tijd van veranderingen.

    Like

  24. Jan

    @Theo, sorry dat ik je reactie die deels ook voor Bruno was, verkeerd gelezen heb. Zo haal ik alles door elkaar. Ik weet niets van je geloof of ongeloof, wat ik probeer te zeggen is zeker niet bagatelliseren. Het is, dat het voor mij niet uitmaakt: ik respecteer ieder zijn mening. Meestal ben ik het deels eens en deels oneens.

    Ik zelf wordt vaak door gelovigen als ongelovig en door ongelovigen als gelovig gezien. Het maakt me niet uit. Tenzij men mij uitsluit en veroordeel. Dat kan mij soms in mijn hart raken. Maar dan probeer ik eerst bij mezelf na te gaan, wat de reden is dat ik gewond ben. Is het een juist oordeel? Waarom ben ik gevoelig daarvoor?

    Wat betreft Bruno zie ik dat hij een persoonlijk oordeel geeft. Dat zegt in het algemeen meer over de beoordelaar dan de beoordeelde.

    vriendelijke groet van Jan.

    Like

  25. Jan

    citaat: “Volgens De Lachende Theoloog onderzoeken we de wereld opdat we iets kunnen doen met de resultaten. Maar gelovigen kunnen de wereld niet meer anders zien dan door naturalistische ogen en verliezen daardoor hun geloof. Het naturalisme is een filosofie die heel diep bij de mensen zit.”

    Ik meen dat een naturalist juist door zijn filosofie, meer “gelovig” gaat worden. Wat is de werkelijkheid ?

    Over de zogenaamde werkelijkheid: of die nu van de naturalist is of van de “gelovige”….
    Nu net verschenen op astrogblogs:
    http://www.astroblogs.nl/2013/12/13/simulaties-ondersteunen-theorie-dat-heelal-slechts-een-hologram/

    Wat betreft de laatste alinea, aan deze hypothese (de zwaartekracht in ons eigen universum op kwantummechnische wijze) werkt Erik Verlinde.

    We staat op het punt dat erg belangrijke inzichten zullen verschuiven. Stel dat de wetenschappers kunnen bewijzen dat onze wereld, ons universum een hologram is met als oorsprong één dimensie…. dus één punt.

    Wat is ruimte dan? Wat is bewustzijn dan? Wat is onze fysieke werkelijkheid dan. Dan komen we op een punt waar de oude inzichten van Hindoeïsme en de moderne wetenschap samen kunnen gaan. De wetenschap doet dan juist een beroep op het geloof, dat tot zekerheid kan worden.

    Alles is één grenzeloos, tijdloos zijnde. Waarover op een zeker punt geen bespiegeling meer mogelijk is. Waar we allen deel van uitmaken in een oneindige verandering in de tijd. Waar ruimte en tijd een illusie is.

    Voor degene die het met me oneens zijn: sorry, mogelijk draaf ik door. Maar een eenheid van alles erkennen is de basis voor broederschap van al wat leeft: en alles leeft.

    Like

Reacties welkom.

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.