Genesis, maar dan met sterrenstof. In het artikel ‘Big History’ schrijft bioloog Gert Korthof over een synthese van kosmologie, evolutie en cultuurgeschiedenis. Dit naar aanleiding van het boek Big History and the Future of Humanity van Fred Spier, dat Korthof een wetenschappelijke scheppingsgeschiedenis zou willen noemen omdat het vragen stelt als: Wie zijn we? Waar komen wij vandaan? Waar gaan we naar toe? Waar komt alles vandaan?
‘Big History is een benadering van de plaats van de mens in de natuur en de kosmos die de potentie heeft boven traditionele scheidslijnen zoals theïsme – atheïsme uit te stijgen en zo een verbindend gemeenschappelijk perspectief kan bieden.’
Genesis en sterrenstof
Een pakkend blog over een boek van biochemicus en cultureel antropoloog Spier (foto UVA), dat volgens Korthof gebaseerd lijkt op dezelfde motivatie die de auteurs van het Bijbelboek Genesis gehad moeten hebben, daar Genesis weet dat we ‘uit het stof der aarde’ zijn gevormd.
Korthof stelt dat de Bijbel nog niet wist dat het stof op zijn beurt weer gevormd is uit sterrenstof, doormiddel van de Big Bang die de mens een onlosmakelijke band geeft met het universum.
‘Big History vertelt het hele verhaal en onderbouwt dat verhaal met inzichten uit de meest uiteenlopende wetenschappelijke disciplines zoals kosmologie, astrobiologie, evolutiebiologie, paleontologie, geologie, klimatologie, antropologie, archeologie, geschiedenis en cultuurwetenschappen. Big History graaft dieper, gaat verder terug in de tijd, zoekt en vindt grotere, en vaak onverwachte verbanden. Je zou Big History ook kunnen typeren als een viervoudige evolutie: kosmische evolutie, chemische evolutie, biologische evolutie en culturele evolutie.’
Theïsme – atheïsme
Interessant en hoopvol vind ik dat Korthof in zijn blog stelt dat Big History de potentie heeft boven de tegenstelling theïsme – atheïsme uit te stijgen. Hij verwijst ook naar de betekenis van het woord ‘religie’ dat ‘herverbinden’ betekent en citeert daarmee wetenschapper Matthijs Schouten, die biologie, vergelijkende godsdienstwetenschappen en Oosterse filosofie studeerde:
‘Als je het woord religie gebruikt in wat wellicht de oorspronkelijke betekenis was, ‘herverbinden’, ligt hier wel een interessant punt. Het duurzaamheidsdenken komt voort uit het bewustzijn dat we als mens deel uitmaken van een groter geheel, het ecosysteem aarde zou je kunnen zeggen. Het betrokken zijn op het welzijn daarvan is voor meer en meer mensen betekenisvol.’
Big Bang
Als conclusies die Korthof (foto GK) trekt, noemt hij Big History belangrijk voor het onderwijs: evolutieboeken zouden moeten beginnen met de evolutie van de kosmos (Big Bang.) Ook geeft het een ideaal kader om de ecologische footprint van menselijke beschaving te bestuderen en om over de toekomst na te denken. En als derde conclusie:
‘Omdat Big History in principe descriptief is blijft er ruimte over voor beide partijen om hun eigen levensbeschouwing toe te voegen. Ook de ecologische footprint stijgt boven de tegenstelling theïsme–atheïsme uit: beide partijen zouden zich zorgen moeten maken om de toekomst van de mensheid.
Alle planetaire problemen zoals wereldbevolking(!), klimaat(!) stijgen boven nationaliteit, ras, geloof, arm en rijk uit.’
Earth’s life-support system
Korthof legt er de nadruk op dat Spier bezorgd is over de toekomst van de mens en zich afvraagt of de aarde in 2050 berekend is op 9 miljard mensen. Korthof verwijst hier naar een artikel in Nature, ‘waarin wordt betoogd dat de doelstellingen van de VN om armoede uit de wereld te helpen niet zonder bescherming kan van het ‘Earth’s life-support system’ (atmosphere, oceans, forests, waterways, biodiversity and biogeochemical cycles.)’
Korthof besluit met een krachtig citaat uit het boek God én Darwin, hoofdstuk Sterrenkinderen, van Taede A. Smedes (foto TAS), dat de bioloog ‘onverwacht’ vindt omdat het van een theoloog komt:
‘Evolutie moet niet alleen gaan om biologie, maar moet kosmologisch worden doorgetrokken: evolutie is een kosmologisch proces waarbij de evolutie van leven op aarde volledig ligt ingebed in de evolutie van het heelal, van de kosmos. De biologische evolutie is slechts een onderdeel van de evolutie van het heelal, en kan vanuit een theologisch-filosofisch perspectief pas worden begrepen wanneer de evolutie van het geheel ter sprake komt. Pas dan kom je volgens mij in de buurt van wat theologen door de eeuwen heen onder ‘schepping’ hebben verstaan. Dit is volgens mij het punt waarop een verdiepende discussie zou moeten beginnen.’
Zie: Big History: een synthese van kosmologie, evolutie, en cultuurgeschiedenis (Gert Korthof)
Voor Fred Spier was de Earthrisefoto uit 1968 dé grote inspiratiebron voor Big History: de aanblik van de planeet aarde vanaf de maan gezien. De foto geeft je het plotselinge besef dat de aarde waar je leeft en die je deelt met alle andere mensen en al het andere leven, een kleine, kwetsbare bol is met water, land, wolken en een dunne, onzichtbare atmosfeer, die in een oneindige, zwarte, vijandige, lege ruimte zweeft. Die ‘pale blue dot’ is een oase in een overigens levenloos heelal. Die planeet is onze woonplaats, ons thuis. (Gert Korthof)
Big History and the Future of Humanity van Fred Spier is in het Engels en is niet vertaald. Er is wel een vertaling van een ouder werk: Fred Spier Geschiedenis in het groot. Een alomvattende visie (1999). Een ander Nederlandstalig boek is: Cynthia Stokes Brown (2009) Big History · Van de oerknal tot vandaag, hier ligt de nadruk op culture evolutie van de mens.
Video: Big History and the Future of Humanity (Fred Spier)
GODENENMENSEN 
”
Die ‘pale blue dot’ is een oase in een overigens levenloos heelal.
”
Levenloos heelal, met 100 miljard potentiële aardes alleen al in de melkweg?
Geen aansporing tot koop.
LikeLike
Tot nu toe levenloos…als dat anders blijkt te worden, komt er vast een bigger history… 😉
LikeLike
Ik word ook niet verleid dit boek te kopen te meer de aarde zichzelf vernietigt en het weer overnieuw begint- dankzij de kosmos -een eeuwige terugkeer is. Als het anders blijkt te worden zijn we toch te-laat.
Groet
LikeLike
Als de mens dan weer zo onverantwoord omgaat met de aarde… 😦
Zie ook: http://dotsub.com/view/856b54f3-1c96-41d2-b588-d54386fc329a
LikeLike
Als wetenschapper of gewoon nu denkend gebruik ik alleen maar het woord evolutie, als gelovige gebruik ik ook het woord schepping. Heb zelf -met begrijpen van de literaire bijbelse scheppingsverhalen- geen enkele moeite om die twee te combineren. Evolutiedenken heeft voor mij ook de “oproep” om de “gegeven” evolutie zelf mee gestalte te geven ten goede. Niet- of andersgelovigen, wetenschapper of niet, zullen wellicht gewetensvol dat gevoel ook hebben. Des te beter.We hebben elkaar namelijk hard nodig om met onze mogelijkheden evolutie niet te blokkeren of te misbruiken.,
LikeLike
“evolutieboeken zouden moeten beginnen met de evolutie van de kosmos (Big Bang.)”
Als Korthof bedoelt dat wetenschap een consistent verhaal biedt – naar mijn persoonlijke mening interessanter, boeiender en verbazingwekkender dan welk religieus scheppingsverhaal ook – dat begint met de Oerknal (waar we nog niet zoveel vanaf weten) en via kosmologie (in de natuurkundige betekenis van het woord), abiogenese (waar we nog veel minder vanaf weten)en evolutie niet alleen bij ons mensen eindigt, maar bij elk levend wezen en zelfs ook elk levenloos voorwerp, ja, dan heeft hij gelijk.
“Evolutie moet niet alleen gaan om biologie”
Korthof loopt een beetje achter. Evolutie ging nooit alleen om biologie. Een dikke honderd jaar geleden conflicteerden de toenmalige evolutietheoretische inzichten met de natuurkundige. Zie Lord Kelvin. De natuurkundigen zaten fout, al heeft Lord Kelvin dat nooit toegegeven.
Zo zijn er allerlei voorbeelden te geven.
“De foto geeft je het plotselinge besef”
Lang leve de wetenschappelijke methode, inclusief falsificatie en empirie. Ik verkreeg dat besef al toen ik als kind voor het eerst tekeningen van het Zonnestelsel bekeek. Nogal wat godsdienstige overtuigingen achten daarentegen de mens “de kroon op de schepping” en dergelijke hoogmoedige flauwekul.
LikeLike
Laten we eens kijken wat wetenschap en wat religie bijdraagt aan het verhaal.
http://whyevolutionistrue.wordpress.com/2013/04/05/what-did-science-and-religion-discover-last-year/
Merk op dat JAC het alleen over natuurwetenschappen heeft. Zou hij het lijstje aanvullen met bevindingen uit andere disciplines, zoals psychologie en geschiedkunde, dan steken de religieuze bijdragen helemaal magertjes af.
Maar geef de moed niet op, zou ik zeggen.
LikeLike
Interessant inderdaad dat blog, met o.a. opmerkingen als deze:
– ‘Science is not the only way of knowing.’ (Francis Collins)
‘The topic is the claim on the part of many Christians that faith is a source of knowledge or information about the world in addition to reason.’ (Alvin Plantinga)
– ‘The ultimate test of faith must still, and always, be its truth; whether we can prove it or not, the reality of the perspectives it brings us, and the changes it puts us through, must depend in the end on it corresponding to an actual state of the universe.’ (Francis Spufford)
LikeLike
Nee, MNb, niet de mens, christenen achten Jezus de kroon op de schepping.
Het is helaas misschien zoals visionair.nl zegt: ‘De mens(heid) kan eerder vergeleken worden met een virus dat woekert in een lichaam. De mens is allesbehalve de kroon op de schepping, de mens is slechts bezig met de mens.’
LikeLike
@MNb Dat je nog steeds moderne wetenschappelijke evolutietaal verwart met literaire voorwetenschappelijke geloofstaal van bv. bijbelse scheppingsverhalen en die laatste in al hun schoonheid afmeet aan geweldige wetenschappelijke taal? Je maakt het jezelf wel erg moeilijk. Om je toch maar gerust te stellen over je eigen.wetenschappelijke visie en gelijk? Noch wetenschappelijke evolutietaal noch voorwetenschappelijke literaire scheppingstaal vinden die eigen menselijke visie en gelijk belangrijk..Ze richten al hun aandacht op kleine beperkt vrije mensen, die geroepen worden om zich in te zetten in de voortgang van de evolutie naar een toekomst, hoe die er ook uit moge zien.
LikeLike
Een wel heel andere visie op de evolutie en haar voortgang kwam ik hier tegen
http://www.elektoor.com/archief/jaargang-5-2012/gouden-visie-54-oktober-2012/het-nieuwe-wezen.aspx
LikeLike
>>> daar Genesis weet dat we ‘uit het stof der aarde’ zijn gevormd.>>>
-Door te beseffen, dat het stof der aarde eerder een ‘geestelijke’ of bewuste inhoud heeft ; wordt de evolutie er een van ‘ideeën’ .
LikeLike
In het nomadenverhaal Gen 2-3 maakt God als een [pottenbakker de mens van vruchtbare rode kleigrond=Adam . Deze vruchtbare mens kan in verwaandheid veranderen in Asaf, rul woestijnzand. Die literaire “mensenkennis” wordt bv. toegevoegd aan het evolutieverhaal.
LikeLike
Beste Paul,
ik zie nu pas jouw blog. Ik voel me zeer vereerd met deze uitgebreide aandacht. Leuk dat je het onderwerp Big History de moeite waard vond om een heel blog aan te besteden. En leuk dat het onderwerp in theistische kringen besproken wordt. Heeft het toch nog een beetje invloed buiten mijn eigen blogosfeer.
Ik raakte in eerste instantie geinteresseerd in Big History door de boeiende colleges van Esther Quaedackers, een medewerkster van Fred Spier.
Hartelijke groeten,
Gert Korthof
PS: voor degenen die het boek van Spier niet willen kopen is er veel materiaal op het internet (zie noten onderaan mijn blog 26 maart 2013).
LikeLike